Πώς αντιλαμβάνονται τα παιδιά έναν καυγά
Όταν το παιδί είναι πολύ μικρό δεν μπορεί να έχει αντίληψη του τι συζητιέται και γιατί αυτό συμβαίνει σε τέτοια ένταση. Αντιλαμβάνεται, όμως, τους υψωμένους τόνους της κουβέντας, την επιθετική γλώσσα του σώματος και τη συναισθηματική φόρτιση που διαχέεται στην ατμόσφαιρα.
Τα λίγο μεγαλύτερα παιδιά καταλαβαίνουν περισσότερα, αλλά δεν ξέρουν για ποιο λόγο π.χ. η θερμοκρασία του κλιματιστικού μπορεί να κάνει δύο ανθρώπους να φωνάζουν και να διαφωνούν τόσο έντονα. Αντίθετα, έχοντας ακόμη ως σημείο αναφοράς τον εαυτό τους, τείνουν να πιστεύουν ότι, η αιτία του τσακωμού, είναι κάτι που έκαναν αυτά κι αναπτύσσουν, έτσι, συναισθήματα ενοχής.
Όταν, πάλι, ένα παιδί ξεκινήσει το σχολείο, έχει ήδη αρκετές σκόρπιες πληροφορίες για τον κόσμο και αρκετά δικά του προβλήματα να αντιμετωπίσει (το καινούργιο περιβάλλον, για παράδειγμα) ώστε να στρέφεται στους γονείς για ν’ αντλήσει αυτοπεποίθηση και αίσθηση ασφάλειας. Κατά συνέπεια, οι έντονοι τσακωμοί πυροδοτούν την ανασφάλεια και δημιουργούν αβάσιμους, συχνά, φόβους για το χειρότερο π.χ. ένα διαζύγιο.
Το κακό παράδειγμα
Είναι το πιο παλιό επιχείρημα της ιστορίας, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν ισχύει, ασχέτως εποχής και όποιας αναθεώρησης ηθών και κοινών πρακτικών κουβαλάει μαζί της. Όταν το ζευγάρι τσακώνεται διαρκώς μπροστά στο παιδί, του δημιουργεί μια στρεβλή εντύπωση της κανονικότητας, τέτοια, που είναι πολύ πιθανό, όταν αρχίσει να αλληλεπιδρά με άλλους ανθρώπους, να καταφεύγει σε παρόμοιες συμπεριφορές για την επίλυση κάθε δικού του ζητήματος.
Και ναι, δεν ενδείκνυται το να δημιουργείται στο παιδί η αντιστρόφως ψευδής εντύπωση ότι σε μια οικογένεια δεν υπάρχει ίχνος έντασης και όλα είναι παραμυθένια, αλλά ο καθένας μας μπορεί ν’ αντιληφθεί πως οι «αγριοφωνάρες», οι αντεγκλήσεις και οι χειρονομίες συνιστούν κάθε άλλο παρά απλή διαφωνία.
Οι πιο σοβαρές συνέπειες
Καθώς το παιδί μεγαλώνει, μεγαλώνει και ο κόσμος γύρω του και μέχρι να φτάσει σε ηλικία που είναι εφικτή μια σχετική αυτονόμησή του, οι γονείς είναι αναπόφευκτα το καταφύγιο και η πηγή σταθερότητας και αγάπης, που τόσο έχει ανάγκη. Οι συχνοί, έντονοι τσακωμοί σε κοινή θέα, όμως, συμβάλλουν στη διάρρηξη αυτής της συνθήκης και δημιουργούν στο παιδί την αίσθηση ότι στο σπιτικό του δεν υπάρχει περίσσευμα αγάπης και η οικογένεια στην οποία νιώθει πως θα έπρεπε να βασίζεται, δείχνει μονίμως σημάδια διάλυσης.
Η διαρκής έκθεση σ’ αυτού του είδους την ανασφάλεια μπορεί να οδηγήσει σε δυσάρεστες αντιδράσεις όπως είναι οι ενοχές, οι φοβίες, τα συμπτώματα κατάθλιψης, οι αντικοινωνικές συμπεριφορές, τα προβλήματα στο σχολείο κλπ. Βεβαίως, όχι πάντα σε ακραίο ή μη διαχειρίσιμο βαθμό, αλλά ποιος από μας θα ήταν έτοιμος να πάρει ένα τέτοιο ρίσκο;
Όταν η ένταση είναι αναπόφευκτη...
Όσο εγκρατείς κι αν είστε, είναι φορές που οι τόνοι θα υψωθούν και ο καυγάς θα πάει να ξεσπάσει μπροστά στα μάτια του παιδιού. Τότε, χαμηλώστε τη ένταση της φωνής σας και μεταθέστε την επίλυση της όποιας διαφοράς σε κάποια άλλη στιγμή, που θα είστε οι δυο σας ή σε κάποιο άλλο δωμάτιο, όπου θα είστε μόνοι σας. Μάθετε να συγκρατείτε το θυμό σας και να επιζητάτε από κοινού την ομαλή και γρήγορη εκτόνωση τέτοιων καταστάσεων ώστε να μη λιμνάζουν και οδηγούν σε ξεσπάσματα χωρίς λόγο.
Αν το θέμα πρέπει να λυθεί εκείνη τη στιγμή, φροντίστε η συζήτηση να γίνεται με όρους επίλυσης και όχι επικράτησης, να επισημαίνετε τη διαφωνία σας χωρίς προσωπικές επιθέσεις και να έχετε το νου σας για τις αντιδράσεις του παιδιού. Σε περίπτωση που δείξει δυσφορία ή φύγει βιαστικά απ’ το δωμάτιο τότε πρέπει να διακόψετε το ματς και να του δείξετε με κάποιο τρόπο ότι η ισορροπία της οικογένειας δεν έχει διαταραχθεί και ότι δεν έχει να φοβάται τίποτε από ένα καυγαδάκι. Βάλτε ως προτεραιότητά σας την ηρεμία του, ενισχύστε την εμπιστοσύνη του στη σχέση σας κι αφήστε το τρέχον ζήτημα στην άκρη. Καμιά φορά, αυτά λύνονται και μόνα τους.