1. Προσαρμοστείτε στις ανάγκες του παιδιού
Προσπαθήστε πρώτα να καταλαβαίνετε τις ανάγκες των παιδιών, τόσο σε συναισθηματικό όσο και σε πνευματικό επίπεδο. Δυστυχώς ή ευτυχώς, τα παιδιά μεγαλώνουν και αλλάζουν πολύ γρήγορα και μαζί μ’ αυτά πρέπει ν’ αλλάζει και να εξελίσσεται και η συμπεριφορά μας. Για παράδειγμα, τα εγωιστικά «όχι» που δίνουν και παίρνουν όταν μεγαλώνουν και αποκτούν πιο έντονα τη δική τους φωνή είναι τα ίδια «όχι» που τα οδηγούν στην ανεξαρτητοποίησή τους.
Τότε, θα πρέπει κι εμείς να οπλιστούμε με υπομονή και να τ’ αφήσουμε να ανακαλύψουν τις δυνάμεις τους, χωρίς να τους απαγορεύουμε τα πάντα και κυρίως χωρίς να τους λέμε συνεχώς «όχι».
2. Εξηγήστε με υπομονή και κατανόηση
Πολλοί γονείς, είτε λόγω κούρασης είτε γιατί ενδεχομένως πιστεύουν ότι το παιδί «είναι πολύ μικρό για να καταλάβει», του υποδεικνύουν τι πρέπει να κάνει, είτε επιπλήττοντάς το έντονα είτε μη εξηγώντας το λάθος του.
Οι έντονοι καβγάδες ή οι «κούφιες» χωρίς αντίκρισμα απειλές δεν θα το βοηθήσουν να καταλάβει αυτό που θέλετε να του υποδείξετε. Προσπαθήστε πάντα να του εξηγείτε σαφώς γιατί η συμπεριφορά ήταν λανθασμένη ή ανάρμοστη και να του πείτε ξεκάθαρα πώς θα την διορθώσει. Ωστόσο, θα πρέπει να έχετε πάντα στο μυαλό σας την ηλικία του για να καταλάβετε τα όριά του και να μην καταλήγετε να του υπερ-αναλύετε πράγματα και καταστάσεις που δεν αρμόζουν στην ηλικία και το μυαλό του.
3. Να ζητάτε συγγνώμη
Μαθαίνουμε στα παιδιά μας να λένε «συγγνώμη» κάθε φορά που κρίνουμε ότι κάνουν λάθος. Είναι εξίσου σημαντικό, όμως, να μάθουμε κι εμείς να τους ζητάμε συγγνώμη! Εκτός από γονείς, είμαστε και άνθρωποι, που κάποια στιγμή θα εκνευριστούν, θα φωνάξουν αδικαιολόγητα στο παιδί ή θα ξεσπάσουν σε κλάματα χωρίς λόγο. Τις στιγμές αυτές, πρέπει να παραδεχτούμε ότι σφάλλουμε και να ξεστομίζουμε μια ειλικρινή συγγνώμη στα παιδιά. Εξάλλου, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι είμαστε το πρότυπό τους και ότι ο καλύτερος τρόπος να τους «διδάξουμε» είναι το παράδειγμά μας.
4. Μη γίνεστε υπερπροστατευτικοί και χειριστικοί
Ο χαρακτήρας των παιδιών «χτίζεται», ακόμα και όταν εμείς δεν είμαστε δίπλα τους. Κάποιοι ψυχολόγοι υποστηρίζουν ότι πολλές πλευρές του χαρακτήρα τους ξεδιπλώνονται όταν τ’ αφήνουμε μόνα τους. Αν για παράδειγμα, ένα τρίχρονο παιδί βαρεθεί, μπορεί να πάρει το μπλοκ ζωγραφικής και τους μαρκαδόρους του και ν’ αρχίσει να ζωγραφίζει, χωρίς να του το προτείνει ή χωρίς να του το ζητήσει κανείς. Τέτοιου είδους μικρές «πρωτοβουλίες», το βοηθούν να μάθει τον εαυτό του και να κάνει αυτό που σκέφτεται χωρίς την παραίνεση κάποιου μεγάλου. Αυτό φυσικά δεν σημαίνει ότι θα τους απαρνηθούμε το παιχνίδι, αλλά ότι θα τους αφήνουμε προσωπικό χώρο.
5. Βοηθήστε τα να καταλάβουν την αξία τους
Είναι πολύ σημαντικό να δώσουμε στα παιδιά να καταλάβουν την αξία τους και να πιστέψουν στις δυνάμεις τους, χωρίς όμως να υπερ-εκτιμάμε τις ικανότητές τους και να τους «φουσκώνουμε» τα μυαλά. Ένα από τα μεγαλύτερα διδάγματα που μπορούμε να τους δώσουμε είναι ότι δεν είναι καλύτεροι από κανέναν άλλον και ότι κανένας δεν είναι καλύτερο από εκείνα. Έτσι, θα μάθουν από μικρά να στηρίζονται στις πραγματικές τους ικανότητες και να σέβονται τα αδέλφια, τους φίλους και τους συνομηλίκους τους.
6. Να αποδέχεστε τις αλλαγές
Όσο δύσκολη κι αν είναι η φροντίδα ενός παιδιού, «τρέμουμε» για τη στιγμή που θα μεγαλώσει και δεν θα αποζητά πια την προσοχή, την αγκαλιά και το παιχνίδι μας. Τότε, είναι πολύ πιθανό να σκεφτούμε ότι μάλλον «κάτι δεν πάει καλά», ενώ αυτό που πραγματικά συμβαίνει είναι ότι το παιδί μεγαλώνει. Θα πρέπει να είμαστε έτοιμοι να δεχτούμε αυτή την αλλαγή. Και φυσικά, να είμαστε χαρούμενοι και περήφανοι που το παιδί μας ωριμάζει.