Πόσο χρόνο περνάτε μπροστά από μία οθόνη;
Δεν μπορεί να μην είναι πρώτο στη λίστα μας: το παράδειγμα του γονιού, η δική μας στάση, η προτίμηση που οι ίδιοι δείχνουμε στις οθόνες έναντι των βιβλίων. Πόσο συχνά προτιμάτε να διαβάσετε ένα βιβλίο (ένα οποιοδήποτε βιβλίο) από το να χαζέψετε την αρχική σελίδα του Facebook ή να δείτε μια σειρά (σε επανάληψη) στην τηλεόραση; Πόσα βράδια επιλέγετε να καθίσετε στον καναπέ με συντροφιά το βιβλίο σας, αντί να κάνετε παρέα με τον κολλητό σας, το tablet;
Τα παιδιά μιμούνται πράξεις, επομένως όσο κι αν κηρύττετε τη σπουδαιότητα της ανάγνωσης και τα οφέλη των βιβλίων, αν οι δικές σας συνήθειες είναι κάθε άλλο παρά βιβλιοφιλικές, μην περιμένετε να δημιουργηθεί από το πουθενά μια προσωπικότητα που λατρεύει να διαβάζει! Το πρώτο λοιπόν βήμα για να μεγαλώσετε ένα μέλλοντα παθιασμένο αναγνώστη, είναι να δώσετε εσείς το παράδειγμα κλείνοντας την τηλεόραση, αφήνοντας το κινητό και ανοίγοντας το ραδιόφωνο και το βιβλίο σας.
Ένα βιβλίο την ημέρα...
Όσο τα παιδιά είναι ακόμη μικρά, καθιερώστε την ανάγνωση πριν τον ύπνο αντί για τα παιδικά ή τα παιχνίδια στον υπολογιστή. Εντάξτε στην καθημερινή ρουτίνα τη διήγηση μιας μικρής ιστορίας, περνώντας ποιοτικό χρόνο με το παιδί και συστήνοντάς το στη συνήθεια του διαβάσματος. Το να διαβάζεις κάθε μέρα ένα παραμύθι στο παιδί σου πριν τον ύπνο, είναι το πιο γλυκό και ωφέλιμο ραντεβού που μπορείς να έχεις μαζί του.
Ο ηθοποιός που κρύβεται μέσα σας
Τα παιδιά θέλουν πυροτεχνήματα, όρεξη, χαμόγελα και αστείες φωνές για να ενθουσιαστούν! Το κλειδί για να ενθουσιαστεί με τα βιβλία είναι ο δικός σας ενθουσιασμός. Γι' αυτό, κάθε φορά που διαβάζετε ένα βιβλίο, πετάξτε τις αναστολές σας στο ντουλάπι των αχρήστων και κάντε τη φωνή σας βαριά, λεπτή ή αστεία. Ψιθυρίστε όταν η αγωνία εντείνεται, κάντε δραματικές παύσεις, χρωματίστε τη φωνή σας και μη φοβάστε να μιμηθείτε τις φωνές των ζώων ή τους ήχους της φύσης! Κάθε ιστορία είναι μια μικρή ταινία και είναι στο χέρι σας να την σκηνοθετήσετε για χάρη του μικρού σας.
Ναι, πάλι το ίδιο
Έχει κολλήσει με ένα βιβλίο και θέλει να το διαβάζετε 34 φορές την ημέρα; Δεν πειράζει, κάντε του τη χάρη! Το μικρό σας έχει λογοτεχνικές προτιμήσεις κι αυτό δεν μπορεί να είναι παρά επαινετέο. Αφήστε το να «ξεδιψάσει» διαβάζοντας όσες φορές θέλει την αγαπημένη του ιστορία, επαναλαμβάνοντας το αγαπημένο του σημείο και γελώντας ξανά και ξανά με το ίδιο αστείο. Όπως γίνεται πάντα, για να αγαπήσουμε κάτι χρειάζεται ένα «τυράκι», ένα δόλωμα που θα μας κάνει να «τσιμπήσουμε». Ίσως το βιβλίο που βαρεθήκατε να διαβάζετε να είναι το δόλωμα που θα κάνει το παιδί σας να «τσιμπήσει» με τα βιβλία.
Το αγαπημένο της μαμάς και του μπαμπά
Όσο απαραίτητο είναι να ενθαρρύνετε το «κόλλημα» με ένα συγκεκριμένο βιβλίο για να τροφοδοτήσετε την αγάπη του παιδιού για την ανάγνωση, τόσο «αναγκαίο» είναι να το συστήνετε σε νέα, πιο προωθημένα νοήματα του δικού σας γούστου. Μια στο τόσο λοιπόν, αφήστε στην άκρη το χιλιοδιαβασμένο αγαπημένο του, ζητήστε του να διαβάσετε «αυτό που μου αρέσει πολύ!» και φέρτε στην παρέα σας βιβλιαράκια κλασικά κι αγαπημένα -από τον «Μικρό Πρίγκιπα» και τον «Γύρο του κόσμου σε 80 ημέρες», μέχρι τον «Τρελαντώνη» και το «Ένα παιδί μετράει τ' άστρα».
Περιορίστε τον χρόνο στην τηλεόραση
Περιορίστε την αποχαυνωτική, παθητική συνήθεια χωρίς πολλά «ταρατατζούμ». Δεν χρειάζεται να ανακοινώσετε κάποια αλλαγή πλεύσης στην οικογενειακή ζωή που θα εγείρει αντιδράσεις, απλά φροντίστε να την κλείσετε και να εκμεταλλευτείτε τον χρόνο που σας μένει για να επισκεφτείτε τη βιβλιοθήκη του Δήμου σας, το αγαπημένο σας βιβλιοπωλείο ή απλά την παιδική βιβλιοθήκη στο δωμάτιό του για να διαλέξετε ένα βιβλίο και να... στρωθείτε αμέσως στο διάβασμα.
Οι προτιμήσεις του, σας δείχνουν τον δρόμο
Εσείς μπορεί να αγαπάτε τον Μενέλαο Λουντέμη ή τον Μάρκ Τουέιν, αλλά το παιδί τρελαίνεται για πειρατές, πριγκίπισσες, δεινόσαυρους ή γουρουνάκια. Για να γίνει θελκτική η διαδικασία, αφουγκραστείτε τις προτιμήσεις του και αγοράστε βιβλιαράκια που... το νοιάζουν. Ιδανικά, πηγαίνετε μαζί για τα λογοτεχνικά σας ψώνια και αφήστε το μικρό σας να διαλέξει το επόμενο αγαπημένο του ανάγνωσμα.
Αγάλι, αγάλι...
Αν το παιδί δείχνει να αντιμετωπίζει τα βιβλία κάπως βαριεστημένα, μην τα παρατάτε. Κάντε μικρά βήματα, ξεκινώντας από σύντομες ιστορίες με εντυπωσιακές εικόνες και απλά νοήματα. Αρχικά, διαβάστε την ιστορία γρήγορα, χωρίς να επιμείνετε στις λεπτομέρειες και σιγά-σιγά μεγαλώστε τη διάρκεια της εξιστόρησης. Δείξτε υπομονή και μην γίνετε σε καμία περίπτωση πιεστικοί, γιατί έτσι κινδυνεύετε να μετατρέψετε το διάβασμα σε αρνητική εμπειρία.
Ξεκινήστε από τα κόμιξ
Αν το παιδί σας είναι ήδη σε ηλικία που μπορεί να διαβάσει, αλλά... δεν διαβάζει, μπορείτε να το βοηθήσετε να αγαπήσει τη λογοτεχνία, προσφέροντάς του για αρχή μια πιο «ελαφριά» εναλλακτική. Αγοράστε του κόμιξ με τον αγαπημένου του ήρωα ή ηρωίδα και αφήστε το να εθιστεί στις περιπέτειές του -το πρώτο βήμα θα έχει γίνει.
Ακούστε μια ιστορία
Βρείτε στο YouTube βίντεο με παλιές εκπομπές της Λιλιπούπολης (αυτή είναι η αγαπημένη μας) ή αγοράστε εκδόσεις παιδικών βιβλίων που προσφέρουν και cd. Εναλλακτικά, μπορείτε να βρείτε online πολλά βιβλία στην αντίστοιχη πλατφόρμα του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου (δείτε αναλυτικά σε παλιότερο άρθρο μας).