Συνταγή επιτυχίας δεν υπάρχει, καθώς κάθε μαθητής –κάθε παιδί- είναι διαφορετικό. Υπάρχουν όμως ορισμένες τακτικές που πρέπει να αποφύγετε και άλλες που μπορείτε να προτιμήσετε, ούτως ώστε να έχει πράγματι ο μικρός σας μαθητής «καλή πρόοδο».
Τα φάουλ
Μην το συγκρίνετε με το αδερφάκι/ ξαδερφάκι/ καλύτερο μαθητή της τάξης
Οι δάσκαλοι το ξέρουν καλά: οι γονείς έχουν την τάση να συγκρίνουν ανοιχτά το παιδί τους με καλύτερους μαθητές και να αναρωτιούνται «γιατί, δηλαδή, η Μαρία είναι μέσα σε όλα και είναι και πρώτη μαθήτρια;». Η Μαρία μπορεί να είναι μια εκκολαπτόμενη ιδιοφυΐα ή να έχει δυο γονείς που την πιέζουν απ’ το πρωί μέχρι το βράδυ να είναι πρώτη σε όλα ή, εν πάση περιπτώσει, να είναι με τον έναν ή τον άλλο τρόπο ικανότερη, γρηγορότερη και επιμελέστερη. Αυτό ουδεμία σχέση έχει με το δικό σας παιδί του οποίου οι ανάγκες, η προσωπικότητα, τα ταλέντα και –ναι!- οι ικανότητες δεν ομοιάζουν με κανενός.
Μην βάλετε τις φωνές/ Αρχίσετε τις απειλές κ.ο.κ.
Το παιδικό άγχος είναι υπαρκτό και βασανίζει πολλά παιδιά. Είναι απόλυτα λογικό να απογοητευτείτε και θεμιτό να κάνετε ό,τι περνάει από το χέρι σας για να σπρώξετε το παιδί προς τη «σωστή» κατεύθυνση, αλλά είναι βέβαιο ότι με τις φωνές, την τιμωρία και τις απειλές κανένα παιδί δεν έγινε πιο μελετηρό. Ίσως φοβηθεί και για λίγο καιρό διαβάσει πιο εντατικά, αλλά αποκλείεται να μεταμορφωθεί σε επιμελή μαθητή επειδή του φωνάξετε ή το απειλήσατε ότι θα του πάρετε τον υπολογιστή. Αν δεν θέλει να διαβάσει, θα βρει τρόπο να μην διαβάσει με ή χωρίς υπολογιστή ή παιχνίδια.
Προσπαθήστε να μην μεταδώσετε το άγχος και την απογοήτευσή σας
Καμιά φορά οι γονείς τείνουν να μεταβιβάζουν τις προσωπικές τους φιλοδοξίες στα παιδιά τους επιθυμώντας να τα δουν όπως δεν είδαν τον εαυτό τους να γίνεται. Ή, άλλες φορές, απλώς επιθυμούν και περιμένουν το καλύτερο γι' αυτά, δημιουργώντας προσδοκίες που, όταν διαψεύδονται, η στεναχώρια και η απογοήτευση τους δεν κρύβονται (εύκολα). Δείχνοντας όμως την απογοήτευσή σας, δεν θα ενισχύσετε την προσπάθεια του παιδιού. Αντίθετα, θα του μεταδώσετε άγχος και θα το κάνετε να νιώσει ανίκανο να αντεπεξέλθει στις υποχρεώσεις του σχολείου, θεωρώντας τον εαυτό του χαμένη υπόθεση.
Πώς να φερθείτε
Ρωτήστε το παιδί τι πιστεύει ότι φταίει
Τα περισσότερα παιδιά μπορούν να απαντήσουν με αφοπλιστική ακρίβεια σ' αυτή την ερώτηση. Μπορεί η αιτία των κακών βαθμών να είναι εντελώς ανεξάρτητη από τις ικανότητες και την επιμέλεια του παιδιού (να μην του αρέσει το σχολείο ή να δυσκολεύεται πολύ να συνεργαστεί με τον/ την εκπαιδευτικό) ή μπορεί να αντιμετωπίζει πρόβλημα σε πολύ συγκεκριμένα μαθήματα. Ρωτήστε το τι φταίει με ψυχραιμία και σοβαρότητα, δείχνοντας ότι πιστεύετε πως μπορεί να βελτιωθεί πολύ. Ρωτήστε το ακόμα «Πώς πιστεύεις ότι μπορούμε να τα πάμε καλύτερα την επόμενη φορά;» και μαζί σχεδιάστε ένα πρόγραμμα μελέτης εφικτό.
Οι βαθμοί δεν είναι το παν
Κακά τα ψέματα: οι βαθμοί δεν γίνεται εξ ορισμού να είναι δίκαιοι. Ένα σύστημα αξιολόγησης που βασίζεται σε μια κλίμακα 10, 20 αριθμών είναι «καταδικασμένο» να έχει αποκλίσεις και να μην μπορεί με απόλυτη δικαιοσύνη να αποδώσει την πρόοδο, τη συνεργασία, την επιμέλεια και την προσπάθεια 20, 30, 40 διδακτικών ωρών. Τι σημαίνει «είσαι μαθητής του 8»; Οι βαθμοί είναι απλώς μια σύμβαση για να συνεννοούμαστε. Το κυνήγι τους είναι ανούσιο, αφού καταλήγει να γίνεται ένα παιχνίδι βαθμοθηρίας και όχι ένα κυνήγι γνώσης -έχει σημασία να δώσετε στο παιδί να το καταλάβει.
Η σημασία της συνέπειας, της συγκέντρωσης και της ευγένειας
Δώστε σημασία σε «μαθητικές» αρετές όπως η επιμέλεια, η συνεργασία, η ευγένεια, η συγκέντρωση και η φιλομάθεια. Το παιδί ίσως δεν είναι άριστο στα Μαθηματικά, ίσως έχει κενά και δυσκολεύεται και τα διαγωνίσματά του δεν είναι τέλεια, αλλά μπορεί να είναι πάντοτε διαβασμένο και πρόθυμο να συμμετέχει στην τάξη. Κάντε ερωτήσεις στους διδάσκοντες για όλα, χωρίς να επιμείνετε στα των βαθμών και από αυτές τις απαντήσεις βγάλτε συμπέρασμα για το αν και το κατά πόσο είναι το παιδί αδύναμο ή αδιάφορο απέναντι στο σχολείο. Ίσως είναι πολύ καλό, αλλά όχι άριστο.
Ξεκρεμάστε τις ταμπέλες
Είναι πολύ συχνό τα παιδιά να διαπρέπουν σε έναν κλάδο και να... μην διαπρέπουν σε έναν άλλο. Πράγματι, το παιδί σας ίσως είναι φύσει καλύτερο στα φιλολογικά απ' ότι στα μαθηματικά -και τούμπαλιν. Όμως είναι σημαντικό να θυμόμαστε και να θυμίζουμε τακτικά και στο παιδί ότι όλοι είναι καλοί σε όλα. Απλώς κάποια πράγματα μάς είναι ευκολότερο να τα μάθουμε (γιατί έτσι μας έμαθε η μαμά και ο μπαμπάς μας ή γιατί έτσι είναι «καλωδιωμένο» το μυαλό μας), ενώ κάποια άλλα απαιτούν περισσότερη προσπάθεια. Μην ενθαρρύνετε την παραίτησή του, λοιπόν, απ' το μάθημα της έκθεσης ή των μαθηματικών γιατί «τι να κάνουμε; δεν "τα παίρνει"». Όλα «τα παίρνει» και σε όλα μπορεί να πάρει άριστα! Διαβεβαιώστε το γι' αυτό.
Ενθάρρυνση και επιβράβευση: Το κλειδί της επιτυχίας
Το έχουμε ξαναπεί και θα το ξαναπούμε με κάθε αφορμή: δεν πρέπει να είμαστε τσιγκούνηδες με τα μπράβο. Το 7 και το 8, μπορεί να μην σας ικανοποιούν. Πείτε όμως στο παιδί ότι είναι μια πολύ καλή αρχή που σημαίνει ότι μπορεί άνετα, με περισσότερη προσπάθεια, να φτάσει στο 10! Δώστε του ενθάρρυνση για να συνεχίσει να προσπαθεί, ούτως ώστε να μη μισήσει το σχολείο και τη μελέτη.
Συμβουλευτείτε τους δασκάλους του...
Δεν υπάρχει καταλληλότερος άνθρωπος να σας συμβουλεύσει για το πώς να διαχειριστείτε το παιδί από τον εκπαιδευτικό που το παρακολουθεί. Ο δάσκαλος ή η δασκάλα του ξέρουν τις αδυναμίες και τα ταλέντα του, τα κενά και τις ανασφάλειές του. Βρεθείτε μαζί του/της μια μέρα και ώρα που θα βολεύει και τους δυο (εκτός της ημέρας των βαθμών που... γίνεται χαμός) και ρωτήστε τη γνώμη του για το τι φταίει για τους μέτριους βαθμούς και το πώς πιστεύει ότι μπορεί το παιδί να βελτιωθεί. Η συνεργασία γονιών-μαθητών είναι κομβικής σημασίας για μια επιτυχημένη σχολική πορεία.
...Και ζητήστε επιπλέον βοήθεια από κάποιον εκπαιδευτικό, αν χρειαστεί
Αν το παιδί έχει πολλά κενά -κι αυτό επιβεβαιωθεί από τον δάσκαλο και όχι από την καρτέλα των βαθμών- τότε σκεφτείτε σοβαρά το ενδεχόμενο των ιδιαιτέρων. Το κόστος είναι πια αρκετά χαμηλό και με ελάχιστο ψάξιμο θα μπορέσετε να βρείτε ένα νέο άνθρωπο, επικοινωνιακό και με όρεξη, που θα εμπνεύσει το παιδί και θα του λύσει τις απορίες, δίνοντάς του έτσι την απαραίτητη αυτοπεποίθηση για να βελτιωθεί και να συμμετέχει στην εκπαιδευτική διαδικασία πιο ενεργά.
Εξετάστε το ενδεχόμενο μαθησιακών δυσκολιών
Αν η κακή επίδοση επιμένει παρά τον κόπο που καταβάλει το παιδί, συζητήστε τον δάσκαλό του αν πιστεύει ότι υπάρχει το ενδεχόμενο κάποιου μαθησιακού προβλήματος. Αν διαγνωστούν έγκαιρα, οι περισσότερες διαταραχές μπορούν να ξεπεραστούν.
Με δυο λόγια
Τα παιδιά νιώθουν ότι οι βαθμοί τους είναι κομμάτι του «εγώ» τους. Σ' αυτούς βλέπουν να αντικατοπτρίζεται η αξία τους ή απουσία της. Προσπαθήστε να αποσυνδέσετε τις ικανότητες και τη θέληση για γνώση από τους βαθμούς, στο μυαλό του παιδιού -και, φυσικά, στο δικό σας. Η βελτίωση θα έρθει με πρόγραμμα, ενθάρρυνση, συμπαράσταση και παρακολούθηση φιλική και χαλαρή.
Κάθε παιδί έχει ταλέντα και ικανότητες, όμως δυστυχώς κάθε σχολείο δεν έχει τον τρόπο να τις ανακαλύψει. Πρέπει να ασχολούμαστε με τους βαθμούς, πρέπει να μιλάμε με τους εκπαιδευτικούς, αλλά το εξάρι στη Φυσική δεν είναι σε καμία περίπτωση το τέλος του κόσμου!