Δίνετε το καλό παράδειγμα;
Ένας από τους πιο συχνούς λόγους για τους οποίους τα παιδιά μπορεί να γίνουν επιθετικά είναι γιατί γίνονται μάρτυρες επιθετικής συμπεριφοράς στο σπίτι. Αν για παράδειγμα, το παιδί ζει σε ένα περιβάλλον στο οποίο επικρατούν οι έντονες διαφωνίες, οι φωνές και οι καβγάδες, ή ακόμα και μία βίαιη συμπεριφορά, το πιθανότερο είναι να ακολουθήσει το αντίστοιχο παράδειγμα.
Αντίθετα, αν οι γονείς τούς δείξουν ότι μπορούν να εκφραστούν και οι ίδιοι ψύχραιμα, χωρίς νεύρα και ανεξέλεγκτους καβγάδες, εκείνα θα έχουν σαν υπόδειγμα την συμπεριφορά τους.
Ο κρίσιμος ρόλος της τηλεόρασης και των παιχνιδιών
Σύμφωνα με έρευνες, οι βίαιες σκηνές στην τηλεόραση ή τα βίαια video games μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά τη συμπεριφορά των παιδιών τα οποία έχουν μία τάση να μιμούνται ασυνείδητα ό,τι βλέπουν. Οι ταινίες που περιλαμβάνουν βίαιες ή έντονες σκηνές και προϋποθέτουν αθέμιτο ανταγωνισμό μεταξύ των πρωταγωνιστών μπορεί να επηρεάζουν σημαντικά την συμπεριφορά του παιδιού. Αντίστοιχα, τα video games, στα οποία το παιδί συμμετέχει ενεργά και ενδεχομένως ταυτίζεται με τον πρωταγωνιστή της μάχης, μπορεί να το κάνει να υιοθετήσει ανάλογη συμπεριφορά και στην πραγματικότητα.
Αν οι γονείς δεν δώσουν την απαραίτητη σημασία, η επιθετικότητα μπορεί να συνεχιστεί μέχρι την εφηβεία ή ακόμα και την ενηλικίωσή του. Πρακτικά, αυτό σημαίνει ότι το παιδί απλώς συνεχίζει να επηρεάζεται από τα ερεθίσματα που παίρνει από το περιβάλλον του, ακόμα και αφού αφήσει πίσω του την παιδική ηλικία.
Η συναισθηματική ανασφάλεια και το άγχος
Σύμφωνα με την παιδοψυχολόγο, κ. Μαρία Σαράντη, η ανασφάλεια και το άγχος είναι κάποιοι λόγοι ακόμα για τους οποίους το παιδί μπορεί να εκφράσει έντονη επιθετικότητα. Αν αισθανθεί ότι δεν καλύπτεται συναισθηματικά επαρκώς από τους γονείς του, ενδεχομένως να καταλήξει σε απρόσμενα βίαιες συμπεριφορές.
Επιπλέον, προβλήματα που το πιέζουν ψυχολογικά και του δημιουργούν άγχος, όπως η δύσκολη προσαρμογή του στο σχολείο, οι κακές σχέσεις με τους συμμαθητές ή ακόμα και κάποιο οικογενειακό πρόβλημα, όπως το ενδεχόμενο διαζύγιο των γονιών του μπορεί να μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά τον ψυχισμό του παιδιού και να οδηγήσουν σε ακραίες καταστάσεις.
Είστε καταπιεστικοί;
Τα συνεχή "όχι" και οι στερήσεις που πολλές φορές ακούν τα παιδιά μπορεί να οδηγήσουν σε κρίσεις θυμού. Οι υπερβολικά αυστηροί γονείς, που χρησιμοποιούν κυρίως την τιμωρία ως μέσο για να τους επιβληθούν, άθελά τους συμβάλλουν στην ανάπτυξη της επιθετικής συμπεριφοράς. Τότε τα παιδιά αισθάνονται ότι δεν μπορούν ν' αντιδράσουν και "θάβουν" τα συναισθήματά τους όταν πρέπει να υπακούσουν τους γονείς τους. Το καταπιεστικό περιβάλλον οδηγεί σε καταπίεση των συναισθημάτων τους και, αυτό με τη σειρά του, σε απρόσμενες εκρήξεις θυμού.
Δίνετε την απαιτούμενη προσοχή;
Όταν οι γονείς δεν δίνουν στο παιδί την προσοχή που επιζητά είτε γιατί δουλεύουν όλη μέρα και δεν έχουν χρόνο είτε γιατί προστέθηκε ένα νέο μέλος στην οικογένεια, το οποίο μονοπωλεί το ενδιαφέρον, ενδεχομένως εκείνο να εκφράσει το «παράπονό» του με επιθετική συμπεριφορά. Γι' αυτό, αν οι γονείς δεν διαθέτουν πολύ χρόνο κατά τη διάρκεια της ημέρας, θα πρέπει να περνούν έστω και δέκα λεπτά ποιοτικού χρόνου μαζί του- ακόμα και αν απλά του διαβάσουν το αγαπημένο του παραμύθι πριν κοιμηθεί.
Επιβαρύνετε το πρόγραμμα του παιδιού;
Μπαλέτο, ξένες γλώσσες, μουσική και αθλήματα είναι εξωσχολικές δραστηριότητες που κρατούν διαρκώς απασχολημένο το παιδί, με αποτέλεσμα το πρόγραμμά του να επιβαρύνεται σημαντικά και η κούραση να είναι αναπόφευκτη. Το αποτέλεσμα; Κάποια «αδικαιολόγητα» βίαια ξεσπάσματα. Σε περίπτωση, λοιπόν, που δείτε ότι το παιδί πιέζεται, καλό θα είναι να ελαφρύνετε το πρόγραμμά του, λαμβάνοντας, όμως, υπόψη σας ποιες δραστηριότητες τού αρέσουν.
Πώς να διαχειριστείτε την επιθετική συμπεριφορά του παιδιού;
Βοηθήστε το παιδί να εκφραστεί
Όπως επισημαίνει και η παιδοψυχολόγος, είναι πολύ σημαντικό να ενθαρρύνετε το παιδί να εκφράζει τα συναισθήματά του. Έτσι, τα νεύρα του θα βρίσκουν διέξοδο στη συζήτηση και όχι σε μία βίαιη συμπεριφορά.
Παραμείνετε ψύχραιμοι
Ακόμα και αν το παιδί βγει "εκτός ορίων", εσείς θα πρέπει να παραμείνετε ψύχραιμοι. Πλησιάστε το με ηρεμία, εξηγήστε του το λάθος του και πείτε του πώς μπορεί να το διορθώσει. Αν για παράδειγμα, είχε βίαιη συμπεριφορά απέναντι στην αδελφή του, πείτε του ότι πρέπει να της ζητήσει συγγνώμη και να μην επαναλάβει κάτι αντίστοιχο στο μέλλον.
Επαινέστε την προσπάθεια
Τα παιδιά συμπεριφέρονται πολύ καλύτερα όταν τα επιβραβεύουμε. Γι' αυτό, προτιμήστε να λέτε "μπράβο" στο παιδί όταν έχει μία θετική και υποδειγματική συμπεριφορά, ακόμα και σε δημόσιο χώρο. Έτσι, σταδιακά θα μάθει τι είναι επιτρεπτό και τι όχι στις κοινωνικές και φιλικές του σχέσεις.
Απομακρύνετέ το από τον χώρο του συμβάντος
Μετά από ένα επεισόδιο θυμού και επιθετικότητας, καλό θα είναι να απομακρύνετε το παιδί από τον χώρο που έγινε το συμβάν. Αλλάζοντας παραστάσεις, θα ηρεμήσει πιο γρήγορα και εσείς θα μπορέσετε να διαχειριστείτε καλύτερα την κατάσταση. Μόλις ηρεμήσουν τα «πνεύματα», μπορείτε να του εξηγήσετε τι έκανε λάθος και πώς θα το διορθώσει.
Ωστόσο, αν παρά τις προσπάθειές σας δεν σημειώνεται κάποια βελτίωση, σκεφτείτε να επισκεφθείτε κάποιον ειδικό. Είναι πιθανό να πρέπει να εξεταστεί το ενδεχόμενο κάποιας αναπτυξιακής διαταραχής, όπως ο αυτισμός, ή κάποιας διαταραχής συμπεριφοράς, όπως η προκλητική-εναντιωματική συμπεριφορά , που συσχετίζονται με αυξημένη επιθετικότητα.
Σε κάθε περίπτωση, δεν θα πρέπει να περάσει απαρατήρητη μια τέτοια συμπεριφορά γιατί το πιθανότερο είναι ότι, δεν αντιμετωπιστεί από μικρή ηλικία, το πρόβλημα θα διαιωνίζεται ακόμα και μετά την ενηλικίωση του παιδιού.