Φεύγετε. Επιστρέφετε. Ρωτάτε όλο αγωνία πόσο της έψησε το ψάρι στα χείλη –λίγο ή πολύ; Και έρχεται η απρόσμενη απάντηση: Ήταν πολύ καλό παιδί, λέει. Δεν της δημιούργησε κανένα πρόβλημα, λέει. Μακάρι όλα τα παιδιά να ήταν έτσι, λέει!
Και τότε έρχεται η δεύτερη ψυχρολουσία: Η είσοδος σας στο χώρο, αργά ή γρήγορα, πυροδοτεί στροφή 360 μοιρών στη συμπεριφορά του παιδιού. Από ήρεμο και ευγενικό μετατρέπεται σε κακότροπο και νευρικό. Γιατί; Τι φταίει και η συμπεριφορά των παιδιών γίνεται πολύ χειρότερη όταν είναι με τη μαμά τους;
Η ιστορία μιας νταντάς: Μια πιθανή εξήγηση
Αυτό ίσως συμβαίνει γιατί αποζητούν την προσοχή σας απεγνωσμένα. Εσείς είστε ο σημαντικότερος άνθρωπος στη ζωή τους κι έτσι, είναι τα δικά σας όρια που θέλουν να τεστάρουν, είναι η δική σας προσοχή που θέλουν να προσελκύσουν. Η Άννα, φίλη και αναγνώστρια έχει μια σχετική ιστορία να μοιραστεί. Της ζητήσαμε να μας γράψει για την εμπειρία της και… ιδού:
«Κάποτε έκανα baby-sitting σε έναν πιτσιρικά. Η οικογένεια κι εγώ, ως 24ωρη νταντά, ήμασταν στο εξοχικό τους σπίτι κι εγώ είχα αναλάβει να βοηθάω με τα του παιδιού. Απ’ τη στιγμή που γνωριστήκαμε έγινε σαφές ότι ο μικρός ήταν μακράν το δυσκολότερο παιδί που είχα γνωρίσει. Έκλαιγε σε κάθε «όχι», χτυπιόταν και απαιτούσε απ’ τη μαμά του να του πάρει ένα παιχνίδι ή ένα γλυκό κάθε τρεις και λίγο. Δεν μιλούσε σχεδόν σε κανέναν εκτός απ’ τη μαμά του –συμπεριλαμβανομένων και στενών συγγενών, μη σας πω και του μπαμπά- έτρωγε ένα και μόνο φαγητό και, με δυο λόγια, ήταν εξαιρετικά δύσκολο να τον προσεγγίσεις.
Όλα αυτά που σας λέω, ίσχυαν για τις στιγμές που ήμασταν με τη μαμά και μόνο τότε! Κάθε απόγευμα που μέναμε οι δυο μας και κάναμε βόλτες, όλα κυλούσαν εντελώς ήρεμα. Με άκουγε, γελούσε πολύ, διασκέδαζε με τα πάντα και συνεργαζόταν εξαιρετικά! Κατά το βραδάκι γυρνούσαμε σπίτι και, πραγματικά σας το λέω, μόλις το παιδί έβλεπε από μακριά τη μαμά του, έβαζε τα κλάματα! Χωρίς λόγο! Με το που την αντίκριζε ξεκινούσε το παράπονο, οι απαιτήσεις και το ατελείωτο κλάμα, σαν να πατούσε κάποιος ένα κουμπί!
Ξέρετε τι πιστεύω ότι φταίει; Το ότι το παιδί αυτό δεν απολάμβανε σχεδόν ποτέ ποιοτικό χρόνο με τη μαμά του. Φυσικά, τον αγαπούσε πολύ και μεταξύ τους ήταν πολύ τρυφεροί, όμως δεν έπαιζαν ποτέ -κατά δήλωσή της, βαριόταν πολύ το παιχνίδι. Γνώμη μου λοιπόν είναι, χωρίς να έχω σπουδάσει ψυχολογία, ότι το παιδί αυτό είχε τεράστια ανάγκη απ’ την προσοχή της μαμάς του. Το «θέλω να παίξουμε» δεν έπιανε. Το κλάμα έπιανε.»
Αυτό λοιπόν είναι ένα σενάριο, που μοιάζει εξαιρετικά πιθανό, αλλά αποκλείεται να ισχύει σε όλες τις περιπτώσεις, αφού το φαινόμενο της κακής συμπεριφοράς όταν η μαμά βρίσκεται στο χώρο δεν είναι χαρακτηριστικό μόνο των παιδιών που στερούνται ποιοτικού χρόνου με τη μαμά. Είναι χαρακτηριστικό σχεδόν όλων των παιδιών!
Και μία... αισιόδοξη εξήγηση (που μας πείθει!)
Αν δεν πρόκειται για ζήτημα κακής διαπαιδαγώγησης ή για ελλιπή προσοχή και μειωμένο κοινό, ποιοτικό σας χρόνο, τότε τι φταίει; Γιατί μετά από ένα ήρεμο Σαββατοκύριακο με τους γονείς σας ή μετά από μια μέρα στον παιδικό σταθμό για την οποία η νηπιαγωγός δηλώνει υπέρ-ευχαριστημένη, το παιδί μόλις σας συναντά δείχνει τον χειρότερό του εαυτό;
Γιατί μπορεί. Γιατί, αν δεν δείξει στη μαμά (και στον μπαμπά του) το χειρότερό του εαυτό, τότε σε ποιον;
Εσείς είστε το ασφαλές του καταφύγιο -πρακτικά και συναισθηματικά. Εσείς είστε η λύση σε κάθε του πρόβλημα, ο κυματοθραύστης και ο φύλακάς του. Είστε ένας μεγάλος σκουπιδοντενεκές δυσάρεστων συναισθημάτων, προβλημάτων και εκνευρισμού. Είναι ένας όρος που υπήρχε γραμμένος με ψιλά γράμματα στο συμβόλαιο της μητρότητας. Είναι μέρος της δουλειάς.
Το παιδί, όταν βρίσκεται εκτός σπιτιού, σπαταλά φαιά ουσία και ενέργεια για να διαχειριστεί τα συναισθήματά του και να καταφέρει να αφομοιώσει το εκάστοτε σύστημα κανόνων -και να υπακούσει σ' αυτό. Προσπαθεί να βάλει σε τάξη όσα νιώθει και μπαίνει σε μια διαδικασία αυτό-λογοκρισίας, όταν δεν είναι μαζί σας. Έτσι, είναι απόλυτα λογικό, τη στιγμή που σας συναντά, να αφήνει όλο τον καταπιεσμένο θυμό και δυσαρέσκεια να ξεχυθούν σαν χείμαρρος -και, όπως είπαμε, η μαμά είναι κυματοθραύστης.
Ίσως, λοιπόν, γι' αυτό να γίνεστε ο αποδέκτης του κακού του εαυτού. Γιατί κάποιος πρέπει να γίνει. Και ίσως, αυτή η συνήθεια του παιδιού σας, να είναι κάθε άλλο παρά ανησυχητική. Ίσως αυτή η συμπεριφορά να μαρτυρά ότι έχετε κάνει καλή δουλειά σαν μαμά: έχετε μάθει το παιδί να είναι ο εαυτός του όταν είστε μαζί. Του έχετε δώσει την άδεια να εκφράζεται ελεύθερα, να νιώθει απόλυτη ασφάλεια.
Ίσως, αντί να αγχώνεστε και να ανησυχείτε για τις ικανότητές σας ως μαμάς, να πρέπει σ' αυτή την περίπτωση να σας χαρίσετε ένα "μπράβο". Μπορεί να σας αξίζει.