«Συμβαίνει και σε εσένα να νιώθεις ότι πονάς όλη την ώρα;» ρώτησα τις προάλλες τον άντρα μου, ζουλώντας τον ώμο του. «Να εδώ, ας πούμε, όταν σε ζουλάω σε πονάει;»
«Όχι», μου απάντησε αργά και προσεκτικά, σα να μιλούσε σε ένα μικρό, αφελές παιδί. «Δεν με πονάει.»
Πείτε με τρελή, αλλά στο 99,9% της ημέρας νιώθω σα να έχω πέσει από τις σκάλες, έχοντας προηγουμένως τερματίσει σε μαραθώνιο. Σήμερα το πρωί, αφού σιδέρωσα τρεις ντάνες με ρούχα, καθάρισα τα μπάνια και μαγείρεψα τρία διαφορετικά φαγητά για το μεσημέρι, γιατί τα παιδιά μου είναι άρρωστα και δεν τρώνε σχεδόν τίποτα και το μωρό τρώει ακόμα αλεσμένα, χρειάστηκε να θυμίσω στον εαυτό μου να καθίσει κάτω για ένα λεπτό, για να πιει έστω ένα ποτήρι νερό.
Προσπάθησα να εξηγήσω στον άνδρα μου πώς ακριβώς νιώθω, γιατί ακόμα κι εγώ έχω βαρεθεί να με ακούω να γκρινιάζω όλη την ώρα για το πόσο εξοντωτική είναι η ζωή μου ώρες-ώρες. «Είναι σαν να μην μπορώ ποτέ και με τίποτα να σταματήσω να σκέφτομαι το επόμενο πράγμα που έχω να κάνω», του είπα. «Διαρκώς σκέφτομαι, ακόμα και τις στιγμές που ηρεμώ, 'ωραία, τι έχω να κάνω τώρα;'»
Πρέπει να παραμένω πάντα τέσσερα βήματα μπροστά, για να μην πάω δέκα βήματα πίσω.
Όταν, όμως, κάθισα να σκεφτώ τον πραγματικό λόγο που οι περισσότερες μαμάδες είναι τόσο εξαντλημένες που πονάνε ακόμα και τα κόκαλά τους, συνειδητοποίησα ότι η κούραση φτάνει ακόμα πιο βαθιά, ότι δεν είναι μόνο σωματική. Παρόλο που το να μεγαλώνεις τρία μικρά, και αργότερα μεγάλα, παιδιά μπορεί να σε καταβάλει σωματικά, η κούραση για εμένα εστιάζεται σε μεγάλο βαθμό μέσα στο μυαλό μου.
Οι μαμάδες φέρουν την τεράστια ευθύνη να βρίσκονται στο κέντρο του κόσμου των παιδιών τους –για τα μεγάλα και τα σημαντικά της ζωής (θρησκεία, υγεία, ύπαρξη) μέχρι τα μικρά (είμαστε αυτές που θα διπλώσουν τις κάλτσες, θα ετοιμάσουν τα τοστ για το σχολείο, θα ελέγξουν αν το νερό είναι αρκετά ζεστό για μπάνιο) και όταν νιώθω όλο αυτό το βάρος να πιέζει με δύναμη τους ώμους μου, σχεδόν να τους συνθλίβει, αυτό που πραγματικά νιώθω είναι μία έντονη αμφισβήτηση του εαυτού μου. Αναρωτιέμαι, είμαι αρκετά καλή;
(Σημείωση: Ξέρω ότι υπάρχουν και αρκετοί μπαμπάδες που νιώθουν επίσης έτσι, δεν τους υποτιμώ, αλλά για τις ανάγκες του άρθρου και την γενικότερη τάση να είναι η μαμά ο 'βασικός΄ γονιός τις τελευταίες χιλιάδες χρόνια, ας με συγχωρέσουν.)
Είναι λες και για πρώτη φορά σε όλες τις εποχές, οι σημερινές μαμάδες να μην έχουν ένα πρότυπο ως προς το «πώς να είναι μαμάδες». Θέλω να πω, τα πράγματα ήταν πολύ πιο προκαθορισμένα παλιά, σωστά; Παντρευόσουν, έκανες παιδιά, έμενες σπίτι, μαγείρευες, καθάριζες, έδιωχνες τα παιδιά από το σπίτι, τα είχες όλα σε μία σειρά. Υπήρχε ένας κανόνας βάσει του οποίου οι μαμάδες κρίνονταν και ήταν αρκετά ξεκάθαρος. Ο δρόμος για να γίνεις «καλή» μαμά και σύζυγος ήταν ο ίδιος για όλες τις γυναίκες και ειλικρινά δεν ξέρω πολλές μαμάδες από εκείνα τα χρόνια που ανησύχησαν ποτέ για το αν τα κάνουν όλα «σωστά», γιατί όλοι, λίγο ή πολύ, ήξεραν ποιο είναι το σωστό και ποιο το λάθος.
Φυσικά, όλη αυτή η ακαμψία ήταν σε μεγάλο βαθμό πνιγηρή και επιβλαβής για τα παιδιά, αλλά αυτό που προσπαθώ να τονίσω είναι ότι τώρα δεν υπάρχει ένας συγκεκριμένος τρόπος για να «είσαι» μαμά και σύζυγος. Κατά κάποιον τρόπο, είμαστε πρωτοπόροι, προσπαθούμε να ανακαλύψουμε, για μία ακόμα φορά, τι θέλουμε για τον εαυτό μας ως γυναίκες, σύζυγοι και μαμάδες. Υπάρχουν τόσοι πολλοί δρόμοι για να διαλέξεις –μια μητέρα μπορεί να δώσει έμφαση στην καριέρα της, μπορεί να δουλεύει από το σπίτι, μπορεί να φτιάχνει και να πουλά σαγιονάρες, να επιλέξει να ζει στην επαρχία, να μαγειρεύει μέρα-νύχτα ή να μη μαγειρεύει ποτέ, να ζει με τα πεθερικά της, να είναι υπερβολικά χαλαρή με τα παιδιά της.
Παρατηρώντας τον εαυτό μου και την δική μου ζωή -ως μαμά τεσσάρων παιδιών κάτω των 6 ετών, η οποία μένει στο σπίτι και δουλεύει από το σπίτι, ως σύζυγος που έχει αναλάβει και το μεγάλωμα των παιδιών και την φροντίδα του σπιτιού, ενώ βγάζω και σχεδόν όσα λεφτά βγάζει ο άνδρας μου- και αναρωτώμενη γιατί νιώθω τέτοια σύγχυση που δεν μπορώ ούτε με λόγια να εκφράσω, συνειδητοποίησα ότι πραγματικά δεν έχω ιδέα σε τι κατηγορία να βάλω τον εαυτό μου.
Είμαι μαμά που μένει στο σπίτι για να μεγαλώσει τα παιδιά; Είμαι εργαζόμενη μαμά; Είμαι εργαζόμενη από το σπίτι μαμά; Είμαι αυτή που φέρνει τα λεφτά; Είμαι νοικοκυρά; Είμαι επιχειρηματίας;
Το θέμα μου είναι ότι πολλές σημερινές μαμάδες βρίσκονται στην ίδια θέση με εμένα, έχοντας εναλλασσόμενους ρόλους που επηρεάζουν απόλυτα το πώς μάθαμε να βλέπουμε τον εαυτό μας ως μαμάδες και αυτό μας δυσκολεύει πολύ στο να ξέρουμε τι πρέπει να κάνουμε, πώς να προσαρμοστούμε. Δεν μπορώ να εξηγήσω στη μαμά μου πόσο δύσκολο είναι να συνεννοούμαι τηλεφωνικά για την δουλειά, ενώ προσπαθώ ταυτόχρονα να ηρεμήσω τα μωρά ή πώς να μην δουλεύω τα Σαββατοκύριακα, που είναι οι μόνες μέρες που ο άντρας μου είναι στο σπίτι μπορεί να με «βοηθήσει» ή πώς να συμφιλιωθώ με την ιδέα ότι είμαι εγώ αυτή που πρέπει να καθαρίσει τα μπάνια.
Είναι εξαντλητικό ακόμα και να το σκέφτεσαι.
Και ακριβώς για όλους αυτούς τους λόγους, επιτρέψτε μου να υπογραμμίσω πόσο πολύ μας αξίζει ένας ξεκούραστος ύπνος. Ή ένα μασάζ. Ή ένα μασάζ, ενώ θα κοιμόμαστε. Ποια είναι μαζί μου;»