Οι παιδοψυχολόγοι λένε ότι μπορούν. Και πως η διαδικασία, κατά την οποία ένα παιδί μαθαίνει παρατηρώντας και μιμούμενο τον γονιό, ονομάζεται μοντελοποίηση. Και ακριβώς όπως τα γονίδια, που έδωσαν στην κόρη μας τα ξανθά της μαλλιά και την μυτερή της μύτη, η μοντελοποίηση συμβάλει στον χαρακτήρα του παιδιού, σύμφωνα πάντα με τους ειδικούς. Όπως χαρακτηριστικά λέει ο ψυχολόγος και συγγραφέας George Holden, Ph.D., «όταν παρατηρείτε μια συγκεκριμένη συμπεριφορά στο παιδί σας, αναρωτηθείτε, 'από πού προέκυψε;' Σε πολλές περιπτώσεις, στα πολύ μικρά παιδιά, προέκυψε από τους ίδιους τους γονείς.»
Η μοντελοποίηση μπορεί να λαμβάνει χώρα τόσο με αρνητικό όσο και με θετικό τρόπο. Αν, για παράδειγμα, έχετε καλλιτεχνική φύση και σας αρέσει να ζωγραφίζετε και να δημιουργείτε, είναι πολύ πιθανό το παιδί σας να αναπτύξει τις ίδιες ή παρόμοιες καλλιτεχνικές ευαισθησίες, τις οποίες μπορεί μεν να κληρονόμησε από τα γονίδιά σας αλλά ανέπτυξε παρατηρώντας σας. Έτσι, μπορεί, για παράδειγμα, να σταματά για να θαυμάζει τα λουλούδια ή να παρατηρεί τα σχήματα που έχουν τα σύννεφα. Ή μπορεί να κάνει όμορφα, καλλιγραφικά γράμματα.
Φυσικά, όπως τονίζουν οι ψυχολόγοι, αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να καθοδηγούμε «με το ζόρι» το παιδί μας, ώστε να ασχολείται με τα ίδια ενδιαφέροντα όπως τα δικά μας, ούτε να αναπτύξει έναν χαρακτήρα ίδιο με τον δικό μας. «Δείξτε, αν θέλετε, ενθουσιασμό αν το παιδί σας αγαπά τη μουσική όπως εσείς, αλλά αν δεν το ενδιαφέρει να γίνει ο επόμενος Μπετόβεν, μην επιμείνετε», λέει ο Holden.
Τι γίνεται, όμως, στην περίπτωση που το παιδί κληρονομεί κάποια αρνητικά χαρακτηριστικά από τους γονείς, π.χ. είναι νευρικό και ευερέθιστο, όπως π.χ. ο μπαμπάς; Τότε, συμβουλεύουν οι ειδικοί, είναι σημαντικό ο γονιός που γίνεται πρότυπο να παραδεχτεί το λάθος του, να πει π.χ. στο παιδί «ο μπαμπάς μερικές φορές δεν χειρίζεται τα πράγματα με τον σωστό τρόπο», και να δείξει πως είναι πρόθυμος να συζητήσει τις αδυναμίες του. Επιπλέον, σε κάποια ήρεμη στιγμή, ο γονιός μπορεί να πει στο παιδί «χθες είδες μία πλευρά του εαυτού μου για την οποία δεν είμαι υπερήφανος. Λυπάμαι που έβαλα τις φωνές και σε τρόμαξα ή σε στεναχώρησα. Θα προσπαθήσω να μην ξανασυμβεί.»
Επιτρέποντας στο παιδί να αναγνωρίσει την διαφορά ανάμεσα στην σωστή και την αμφισβητήσιμη συμπεριφορά, θα το βοηθήσει να παίρνει καλύτερες αποφάσεις όταν πρόκειται να εκδηλώσει ένα αδρό συναίσθημα, όπως ο θυμός, ο εκνευρισμός ή η στεναχώρια.
Σημαντικό είναι, λοιπόν, από τη στιγμή που μπαίνει ένα παιδί στην ζωή των γονιών, εκείνοι να γίνονται λίγο πιο ευσυνείδητοι αναφορικά με την συμπεριφορά τους. Γιατί μακροπρόθεσμα, η υπομονή είναι πολύ σημαντικότερη από το χρώμα των μαλλιών, το σχήμα της μύτης ή και το μουσικό ταλέντο.