Πριν καν γεννηθούν τα παιδιά, οι γονείς με τα γονίδια και τον τρόπο ζωής τους, επηρεάζουν την ανάπτυξη του εγκεφάλου τους και ως εκ τούτου τις δυνητικές θετικές ή αρνητικές τους προδιαθέσεις. Από τη στιγμή που γεννιούνται, δεν μαθαίνουν επίσημα, με τον τρόπο που μαθαίνουν αργότερα στην ζωή τους. Ειδικά κατά τον πρώτο χρόνο, τα παιδιά μιλούν ελάχιστα και η «διδασκαλία» τους γίνεται μέσω ιδεών και συναισθημάτων και όχι τόσο μέσω λέξεων. Παρ'όλα αυτά, τον πρώτο και δεύτερο χρόνο, παρόλο που ούτε διαβάζουν ούτε λύνουν μαθηματικές εξισώσεις, τα παιδιά μαθαίνουν σπουδαία πράγματα που παίζουν σημαντικό ρόλο στην πορεία της ζωής τους. Και είναι στο χέρι των γονιών να τους τα διδάξουν.
Ο παιδοψυχολόγος και εκπαιδευτικός Andy Smithson απαριθμεί τα 4 σημαντικότερα πράγματα που πρέπει να μάθει ένα παιδί μέχρι να γίνει 2 ετών:
Ότι καλύπτονται οι βασικές του ανάγκες
Όπως κάθε άνθρωπος, τα παιδιά χρειάζονται τροφή, στέγη, άνεση και ασφάλεια. Σε αντίθεση με τους μεγάλους, όμως, δεν είναι ικανά να καλύψουν τις ανάγκες αυτές μόνα τους. Εξαρτώνται από τους γονείς για να τους παρέχουν τα βασικά που χρειάζονται στην ζωή τους. Θα έρθει η στιγμή που το παιδί σας θα χρειαστεί να μάθει να περιμένει. Θα χρειαστεί να μάθει ότι δεν μπορεί να έχει οτιδήποτε θελήσει, όταν το θελήσει. Δεν είναι, όμως, τα δύο πρώτα χρόνια η στιγμή για να τα μάθει όλα αυτά. Στα χρόνια αυτά πρέπει να τρώει όταν πεινάει, να έχει την αγκαλιά σας όταν την ζητάει, να του αλλάζετε την πάνα όταν χρειάζεται. Αυτό δεν σημαίνει ότι αν δεν το πάρετε αγκαλιά αμέσως, όταν αρχίσει να κλαίει, θα το τραυματίσετε ψυχικά για την υπόλοιπη ζωή του. Απλά το παιδί σας πρέπει να μάθει πως όταν κλαίει, η ανάγκη του ακούγεται και καλύπτεται. Ότι ο γονιός είναι κοντά και ανταποκρίνεται.
Ότι μπορεί να εμπιστεύεται εσάς και τον κόσμο γύρω του
Οι γονείς αποτελούν την πρώτη επαφή των παιδιών με τον κόσμο και λειτουργούν ως «πρωτότυπα» για όσα αυτά έχουν να περιμένουν από τον κόσμο αργότερα. Τα παιδιά με γονείς στους οποίους μπορούν να βασιστούν και να τους εμπιστευτούν έχουν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν αργότερα υγιείς σχέσεις εμπιστοσύνης και με άλλους ανθρώπους. Η εμπιστοσύνη είναι θεμελιώδης για κάθε υγιή σχέση. Η ασφάλεια είναι σπουδαία για ένα μικρό παιδί. Φροντίστε, λοιπόν, να του προσφέρετε μία καθημερινότητα με συγκεκριμένο πρόγραμμα, το οποίο θα τηρείτε όσο πιο πιστά γίνεται.
Τι σημαίνει ενσυναίσθηση και αυτοσυγκράτηση
Το θεμέλιο για να μάθουν τα παιδιά να συγκρατούν και ρυθμίζουν την έκφραση των συναισθημάτων τους μπαίνει όταν οι γονείς μπορούν να ρυθμίσουν τα δικά τους συναισθηματικά ξεσπάσματα. Τους πρώτους 18 μήνες της ζωής τους, τα παιδιά έχουν ελάχιστη έως καθόλου βιολογική ικανότητα να ελέγξουν τα συναισθήματα και τις αντιδράσεις τους. Το να μην ξεσπούν και να μην ουρλιάζουν με το παραμικρό, δεν έχει να κάνει με το πόσο πειθαρχημένα είναι αλλά με το γεγονός ότι δεν είναι έτοιμα ακόμα να το κάνουν σε νευρολογικό επίπεδο. Η ανάπτυξη του εγκεφάλου τους έρχεται μέσω των θετικών προτύπων που τους παρέχουν οι γονείς, μέσω της θετικής επαφής και της ανακούφισης των αναγκών τους. Και είναι οι πρώτοι 18 μήνες που δημιουργούνται οι νευρικές οδοί που θα βοηθήσουν τα παιδιά αργότερα να καθιερώσουν ικανότητες συναισθηματικής αυτοσυγκράτησης, αυτο-ανακούφισης και ενσυναίσθησης.
Ότι τo αγαπάτε
Αυτό μπορεί να ακούγεται αυτονόητο, όμως μερικές φορές οι γονείς αφήνουν το στρες και τις λεπτομέρειες της ζωής να μπαίνουν στη μέση και να εμποδίζουν την σωστή εκδήλωση και έκφραση της αγάπης τους. Στο μωρό σας δείχνετε την αγάπη σας με τον τόνο της φωνής σας, το άγγιγμα του χεριού σας και το βλέμμα σας. Τα μωρά έχουν εξαιρετική ικανότητα να «πιάνουν» κάθε συναίσθημα των γονιών τους, τόσο την αγάπη τους όσο και το στρες τους. Είναι σημαντικό να είστε θετικοί και εκφραστικοί με το πρόσωπό σας όταν αλληλεπιδράτε με το μωρό σας. Αυτό ίσως είναι το σημαντικότερο που χρειάζεται να μάθει ένα μωρό στα πρώτα δύο χρόνια της ζωής του. Αυτό εγκαθιστά τα θεμέλια της αντίληψης του εαυτού του, της σχεσιακής και κοινωνικής του ανάπτυξης, ενώ έχει σημαντική επίδραση και στην συνολική ανάπτυξη και λειτουργία του εγκεφάλου του.
Είναι εύκολο να παρασυρθεί ένας γονιός από τα μικρά καθημερινά πράγματα που συμβαίνουν με το παιδί του και να σκεφτεί «πρέπει να μάθει να τρώει λαχανικά», «πρέπει να μάθει ότι δεν μπορεί να γίνεται πάντα το δικό του», «πρέπει να μάθει να ελέγχει τον θυμό και τα νεύρα του». Είναι εύκολο να μπερδέψει κανείς την άγνοια του παιδιού για την ζωή με «κακή συμπεριφορά» -δεν είναι όμως. Είναι η εξερεύνηση και η πράξη που θα βοηθήσουν το παιδί να ενστερνιστεί τα 4 παραπάνω «μαθήματα». Και είναι αυτά που θα εξοπλίσουν τον εγκέφαλό του με τα θεμέλια για υγιή συμπεριφορά και συνήθειες. Επιπλέον, τα μαθήματα αυτά εγκαθιστούν μία σχέση γονέα/παιδιού που οδηγεί σε τρομερή επιρροή. Όταν το παιδί θα έχει ενστερνιστεί τα παραπάνω, η δουλειά του γονιού θα γίνει πιο εύκολη καθώς αυτό μεγαλώνει, ενώ το παιδί θα μπορέσει να πλοηγηθεί στον κόσμο με μεγαλύτερη επιτυχία, με χαρούμενο και υγιή τρόπο.