Κατά την διάρκεια της δεκαετίας του 1960, η ψυχολόγος Diana Baumrind περιέγραψε τρία διαφορετικά στιλ γονιών, βάσει της έρευνάς της σε παιδιά προσχολικής ηλικίας: Ο απολυταρχικός, ο αυταρχικός και ο ανεκτικός. Τα τελευταία χρόνια οι ερευνητές πρόσθεσαν ένα τέταρτο στιλ γονιού, γνωστό ως ο «απών».
Ο απών γονιός, ο οποίος συχνά αποκαλείται και αμέτοχος, είναι αυτός που διακρίνεται από ελλιπή ανταπόκριση στις ανάγκες του παιδιού. Οι απόντες γονείς έχουν ελάχιστες έως και καθόλου απαιτήσεις από τα παιδιά τους και είναι κατά κανόνα αδιάφοροι, απορριπτικοί ή ακόμα και εντελώς αμελείς.
Οι γονείς αυτοί έχουν ελάχιστη συναισθηματική εμπλοκή με τα παιδιά τους. Μολονότι τους παρέχουν τις βασικές ανάγκες, όπως τροφή και στέγη, δεν συμμετέχουν στις ζωές των παιδιών τους. Ο βαθμός συμμετοχής τους, για την ακρίβεια, κυμαίνεται. Κάποιοι αμέτοχοι γονείς μπορεί μεν να μην ασχολούνται πολύ με τα παιδιά, αλλά να έχουν θεσπίσει κάποια βασικά όρια, όπως π.χ. κάποιους περιορισμούς. Άλλοι μπορεί να αμελούν εντελώς ή ακόμα και να απορρίπτουν τα παιδιά τους.
Χαρακτηριστικά του απόντα γονιού
Οι απόντες γονείς:
- Είναι συναισθηματικά απόμακροι από τα παιδιά τους.
- Τα επιβλέπουν ελάχιστα ή καθόλου.
- Δείχνουν ελάχιστη ζεστασιά, αγάπη και τρυφερότητα προς τα παιδιά.
- Έχουν λίγες ή καθόλου προσδοκίες ή απαιτήσεις για την συμπεριφορά των παιδιών.
- Δεν συμμετέχουν στις σχολικές εκδηλώσεις ή στις συγκεντρώσεις γονέων του σχολείου.
- Μπορεί να αποφεύγουν σκόπιμα τα παιδιά τους.
- Συχνά είναι τόσο απορροφημένοι από τα δικά τους προβλήματα που δεν έχουν χρόνο ή κουράγιο για να ασχοληθούν με τα παιδιά τους.
Η επίδραση του απόντα γονιού στο παιδί
Τα παιδιά που μεγαλώνουν από απόντες γονείς:
- Πρέπει να μάθουν να φροντίζουν τον εαυτό τους.
- Φοβούνται να στηριχτούν σε άλλους ανθρώπους.
- Συχνά είναι συναισθηματικά απόμακρα από τους άλλους.
- Τείνουν να παρουσιάζουν περισσότερη παραβατικότητα κατά την εφηβεία.
- Νιώθουν φόβο, άγχος ή στρες λόγω της έλλειψης οικογενειακής στήριξης.
- Έχουν αυξημένο κίνδυνο για κατάχρηση ουσιών.
Πώς διακρίνεται ένα παιδί με απόντες γονείς και τι μέλλον έχει
Λόγω της έλλειψης συναισθηματικής ανταπόκρισης και αγάπης από τους ανθρώπους που τα φροντίζουν, τα παιδιά αυτά μπορεί να δυσκολευτούν να δημιουργήσουν δεσμούς στην ζωή τους. Η παντελής έλλειψη ορίων στο σπίτι δυσκολεύει τα παιδιά στο να μάθουν σωστές συμπεριφορές και κανόνες στο σχολείο ή σε άλλες κοινωνικές περιστάσεις, και αυτός είναι ο λόγος που τα παιδιά των αμέτοχων γονιών έχουν περισσότερες πιθανότητες να παρεκτραπούν.
Υπάρχει λόγος, όμως, που ένας γονιός είναι απών και είναι το ότι και εκείνος σαν παιδί μεγάλωσε από εξίσου αδιάφορους γονείς. Έτσι, μεγαλώνοντας επανέλαβε το ίδιο μοτίβο με το οποίο μεγάλωσε. Ωστόσο, υπάρχουν και γονείς που επιδεικνύουν αμέλεια απλά επειδή είναι τόσο απασχολημένοι από τις πολυάσχολες ζωές τους, ώστε τους είναι πιο εύκολο να λειτουργούν ως εξωτερικοί παρατηρητές στην ζωή του παιδιών τους.
Σε κάποιες περιπτώσεις, οι γονείς μπορεί να είναι τόσο απορροφημένοι από τα δικά τους προβλήματα (π.χ. να εργάζονται πάρα πολλές ώρες, να αντιμετωπίζουν προβλήματα κατάθλιψης, να παλεύουν με καταχρήσεις), ώστε πραγματικά να μην αντιλαμβάνονται καν πόσο αδιάφοροι είναι απέναντι στα παιδιά τους ή απλά να μην είναι σε θέση να παρέχουν την απαραίτητη συναισθηματική στήριξη προς αυτά.
Σε κάθε περίπτωση, παιδιά που μεγαλώνουν από αμέτοχους γονείς θα χρειαστούν μεγάλη συναισθηματική και ψυχολογική υποστήριξη προκειμένου αφενός να γίνουν άτομα με αυτοεκτίμηση και αφετέρου να μπορέσουν να εμπιστευτούν άλλους ανθρώπους στην ζωή τους, για να προχωρήσουν ως ανεξάρτητοι και αυτάρκεις άνθρωποι, ικανοί να αγαπήσουν και ανοιχτοί για να αγαπηθούν.
Πηγή: psychology.about.com