Ο προγεννητικός έλεγχος του εμβρύου είναι μία διαδικασία που πραγματοποιείται σε τακτά χρονικά διαστήματα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και σκοπό έχει να δώσει μία καλή εικόνα στον γυναικολόγο αλλά και στους μέλλοντες γονείς για την κατάσταση της υγείας τού μωρού.
Πολλές γυναίκες νομίζουν ότι πρόκειται απλώς για αιματολογικές εξετάσεις που γίνονται στην αρχή της εγκυμοσύνης, προκειμένου να δείξουν την κατάσταση της υγείας της μητέρας και αν είναι σε θέση να φέρει σε πέρας μια εγκυμοσύνη. Πράγματι, οι εξετάσεις αυτές είναι σημαντικές, π.χ. ο γιατρός πρέπει να γνωρίζει ότι έστω ένας από τους δύο γονείς δεν έχει στίγμα μεσογειακής αναιμίας. Ακόμη πιο σημαντικές, όμως, είναι οι εξετάσεις που αφορούν το έμβρυο και πραγματοποιούνται βιοχημικά και με τη βοήθεια υπερήχων.
Ο πρώτος προγεννητικός έλεγχος του εμβρύου
Πότε: 13η εβδομάδα κύησης
Τι: αυχενική διαφάνεια, PAPP-A, υπερηχογραφική απεικόνιση του ρινικού οστού
Όπως περιγράφει ο μαιευτήρας-χειρούργος γυναικολόγος κ. Αλέξανδρος Αρμενιάκος σε άρθρο του στο Iatronet.gr, ο προγεννητικός έλεγχος του εμβρύου αρχίζει κατά την 13η εβδομάδα κύησης. Είναι η εβδομάδα κατά την οποία γίνεται συνήθως η αυχενική διαφάνεια (με υπερηχογράφημα), το PAPP-A (με εξέταση αίματος) και η υπερηχογραφική απεικόνιση του ρινικού οστού. Οι εξετάσεις αυτές δείχνουν το «καλώς έχειν» του εμβρύου και μειώνουν την πιθανότητα γέννησης ενός εμβρύου με χρωμοσωματικές ανωμαλίες.
Αν από τα αποτελέσματα των εξετάσεων κριθεί απαραίτητο ή αν γυναίκα είναι μεγαλύτερη των 35 ετών, η εγκυμονούσα πιθανόν να χρειαστεί να κάνει αμνιοπαρακέντηση ή τροφοβλάστη (CVS) για περαιτέρω έλεγχο των χρωματοσωμάτων. Κατά την αμνιοπαρακέντηση, λαμβάνονται κύτταρα του εμβρύου που κυκλοφορούν ελεύθερα στο αμνιακό υγρό, με τη χρήση μιας βελόνας που παρακεντά τον αμνιακό σάκο. Από τη μέθοδο αυτή, η οποία πραγματοποιείται συνήθως τη 17η εβδομάδα, υπάρχει 1% κίνδυνος για αποβολή, αλλά αυτό εξαρτάται από την εμπειρία του γιατρού που θα κάνει τη λήψη. Γενικά, είναι μία μέθοδος που οι γιατροί προσπαθούν να αποφύγουν, εκτός αν υπάρχει πραγματικά ανάγκη να γίνει.
Η λήψη τροφοβλάστης (CVS) γίνεται νωρίτερα από την αμνιοπαρακέντηση, περίπου την 9η-10η εβδομάδα, επομένως προτιμάται σαν μέθοδος, παρόλο που έχει μεγαλύτερο ποσοστό αποβολών (3%) (και πάλι, βέβαια, έχει να κάνει με την εμπειρία του γιατρού). Μπορεί να γίνει είτε από την κοιλιά είτε από τον κόλπο της εγκύου. Στην περίπτωση αυτή, δεν λαμβάνεται αμνιακό υγρό αλλά χοριακές λάχνες από την τροφοβλάστη (πλακούντας) για να ελεγχθούν τα κύτταρα για χρωματοσωματικές ανωμαλίες.
Ο δεύτερος προγεννητικός έλεγχος του εμβρύου
Πότε: 20η-24η εβδομάδα
Τι: εξέταση Β-Επιπέδου, καμπύλη ζαχάρου
Μεταξύ της 20ης και 24ης εβδομάδας κύησης, πραγματοποιείται συνήθως η εξέταση του Β-Επιπέδου. Είναι εξέταση που γίνεται υπερηχογραφικά και αναλύει όλες τις δομές του εμβρύου. Είναι διπλή εξέταση και καθορίζει τη σωστή ανατομία του εμβρύου (εγκέφαλος, μάτια, στόμα, καρδιά, πνευμόνια, νεφρά, κύστη, άκρα) καθώς επίσης και υπερηχογραφικούς δείκτες που δείχνουν χρωμοσωμιακές ανωμαλίες στο έμβρυο.
Τέλος, μία ακόμα σημαντική εξέταση που πρέπει να κάνει η έγκυος μεταξύ 24ης και 28ης εβδομάδας, είναι η καμπύλη ζαχάρου, προκειμένου να διαπιστωθεί αν υπάρχει διαβήτης στην κύηση. Κατά την καμπύλη ζαχάρου, η έγκυος λαμβάνει 50, 75 ή 100 γραμμάρια γλυκόζης, ανάλογα με το βάρος της, και γίνονται λήψεις ζαχάρου σε διαφορετικούς χρόνους. Η καμπύλη ζαχάρου μπορεί να διαγνώσει διαβήτη κύησης. Ο διαβήτης κύησης είναι προσωρινός διαβήτης που εμφανίζεται μόνο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και μετά τον τοκετό οι τιμές επιστρέφουν στα φυσιολογική επίπεδα. Ο διαβήτης κύησης μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα στο νεογέννητο, όπως χαμηλό ζάχαρο αίματος μετά τον τοκετό. Επίσης μπορεί να αυξήσει τις πιθανότητες για καισαρική τομή, δεδομένου ότι δημιουργεί μακροσωμία (μεγάλα έμβρυα). Τις περισσότερες φορές αντιμετωπίζεται με δίαιτα, ενώ σπάνια χρειάζεται θεραπεία με ινσουλίνη.
Η σημασία των προγεννητικών ελέγχων
Κατά τη διάρκεια της κύησης, η έγκυος πραγματοποιεί μικρούς ελέγχους κάθε μήνα, με βιοχημικές εξετάσεις αλλά και υπερηχογραφήματα. Οι δύο «μεγάλοι» έλεγχοι του πρώτου και δεύτερου τριμήνου, όμως, είναι πραγματικά πολύτιμοι για να διαγνώσουν έγκαιρα οποιοδήποτε πρόβλημα στην ανάπτυξη του εμβρύου και να ληφθούν όλα τα κατάλληλα μέτρα ώστε να αντιμετωπιστεί. Κατά το τρίτο τρίμηνο ο έλεγχος συνεχίζεται με ένα ακόμα μεγάλο υπερηχογράφημα, το οποίο συνήθως στο στάδιο αυτό είναι καθαρά τυπικό.
Σε κάθε περίπτωση, ακόμα κι αν η εγκυμοσύνη βαίνει άριστα, όλοι οι παραπάνω έλεγχοι είναι τεράστιας σημασίας προκειμένου να είστε βέβαιη ότι το μωρό σας θα χαίρει άκρας υγείας!