Όταν το έμβρυο βρίσκεται στη μήτρα της εγκύου, περιβάλλεται από ένα υγρό που λέγεται αμνιακό. Αυτό το υγρό βρίσκεται στο εσωτερικό μιας υδατοστεγούς μεμβράνης που είναι κλειστή σαν μπαλόνι και έτσι δεν έχουμε ροή του υγρού από τον κόλπο. Όταν για κάποιον λόγο έχουμε ρήξη της μεμβράνης, τότε το υγρό ρέει από τον κόλπο της γυναίκας και έχουμε αυτό που λέμε ρήξη των υμένων. Η λαϊκή έκφραση είναι «σπάσανε τα νερά».
Η ρήξη των υμένων ανάλογα με το πότε γίνεται σε σχέση με την ηλικία κύησης, έχει και διαφορετική αντιμετώπιση.
Έτσι η ρήξη των υμένων που γίνεται κατά τη διάρκεια του τοκετού από μόνη της ή τεχνητά από το γιατρό είναι αναμενόμενη. Η ρήξη των υμένων που γίνεται πριν από την 37η εβδομάδα εγκυμοσύνης λέγεται πρόωρη ρήξη υμένων (ΠΡΥ) και η συχνότητα εμφάνισής της είναι 2%-3%.
Ποιές είναι οι συνέπειες της ΠΡΥ;
Η ΠΡΥ μας προβληματίζει γιατί, έπειτα από ένα χρονικό διάστημα, ξεκινά ο τοκετός και το νεογνό θα είναι πρόωρο, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Άλλος λόγος ο οποίος επιβάλλει και τη γρήγορη μετάβαση στο μαιευτήριο είναι η πρόπτωση του ομφάλιου λώρου, κατά την οποία κινδυνεύει άμεσα το έμβρυο. Επίσης, λόγω της ΠΡΥ μπορεί να έχουμε αποκόλληση του πλακούντα, ολιγάμνιο (μειωμένο αμνιακό υγρό), αιμορραγία μετά τον τοκετό, χοριοαμνιονίτιδα, λοίμωξη του εμβρύου κ.ά.
Πότε η ΠΡΥ είναι πιο συχνή;
Έχει παρατηρηθεί ότι η ΠΡΥ είναι πιο συχνή στις πιο κάτω περιπτώσεις:
• Όταν και σε προηγούμενη εγκυμοσύνη είχαμε ΠΡΥ.
• Όταν κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης υπάρχει φλεγμονή στα γεννητικά όργανα, π.χ. χλαμύδια, βακτηριδιακή κολπίτιδα κ.ά.
• Αιμορραγία σε κάποιο μήνα της εγκυμοσύνης.
• Σε καπνίστριες είναι 2-4 φορές μεγαλύτερος ο κίνδυνος για ΠΡΥ απ' ό,τι σε μη καπνίστριες.
Πώς καταλαβαίνει η γυναίκα ότι έχει ρήξη υμένων;
Το πιο χαρακτηριστικό της ΠΡΥ στην έγκυο που συνήθως, αν δεν το ξέρει θα αναρωτηθεί τι συμβαίνει, είναι η ξαφνική έξοδος υγρού από τον κόλπο και στην πράξη το βρέξιμο του εσώρουχου ή της σερβιέτας από το πουθενά. Πιο ασυνήθιστη μορφή είναι τα αυξημένα υγρά στον κόλπο που βρέχουν περισσότερο από το συνηθισμένο το εσώρουχο ή τη σερβιέτα.
Τι πρέπει να κάνει η γυναίκα;
Όταν η έγκυος αντιληφθεί κάτι από τα πιο πάνω, ακόμη κι αν δεν είναι σίγουρη, πρέπει να ενημερώσει αμέσως τον θεράποντα γιατρό και να μεταβεί γρήγορα στο μαιευτήριο. Δεν υπάρχει χρόνος για μπάνιο και φυσικά απαγορεύεται η σεξουαλική επαφή και τα κολπικά ταμπόν.
Τι θα γίνει όταν φθάσει στο μαιευτήριο;
Στο μαιευτήριο θα γίνει έλεγχος για να διαπιστωθεί ή να αποκλειστεί η ΠΡΥ. Υπάρχουν και περιπτώσεις που έχουν ίδια συμπτώματα με την ΠΡΥ, αλλά δεν είναι ΠΡΥ. Έτσι στο μαιευτήριο θα ληφθεί ένα ιστορικό και θα επικεντρωθούν στο περιστατικό που αναφέρει η έγκυος. Έτσι θα γίνει ακρόαση της καρδιάς του εμβρύου ώστε να βεβαιωθούμε ότι είναι ζωντανό και μπορεί να χρειαστεί να γίνει κλινικός, εργαστηριακός, υπερηχογραφικός έλεγχος και εισαγωγή στο μαιευτήριο.
Πώς μπορεί να βοηθήσει η έγκυος με τη ρήξη υμένων;
Η έγκυος θα πρέπει να θυμάται την ώρα που έγινε η ρήξη των υμένων, το χρώμα του υγρού που έτρεξε, αν είχε μυρωδιά και την ποσότητα του υγρού που έτρεξε (αριθμός σερβιετών). Η ροή του υγρού μπορεί να συνεχίζεται και μετά. Καλό θα είναι, αν μπορεί, να έχει μαζί της το βρεγμένο εσώρουχο ή τη σερβιέτα ώστε να μπορεί να γίνει καλύτερη εκτίμηση. Άλλες πληροφορίες που θα δώσει μπορεί να βοηθήσουν σημαντικά στη διάγνωση και την αντιμετώπιση της ρήξης υμένων, είναι:
• Κολπικά υγρά που μυρίζουν, που δεν έχουν χρώμα διαφανές.
• Κνησμός ή και πόνος στα γεννητικά όργανα.
• Διαταραχές στην ούρηση όπως τσούξιμο κατά την ούρηση, συχνοουρία, πόνος χαμηλά στην κοιλιά.
• Πόνος σε οποιοδήποτε μέρος του σώματος.
• Πυρετός.
• Αιμορραγία από τον κόλπο, πότε έγινε, ποσότητα αίματος, χρώμα αίματος (κόκκινο-καφέ).
• Οποιοδήποτε πρόβλημα από το αναπνευστικό, όπως ιώσεις, πνευμονία κ.ά. Ή και άτομα του στενού περιβάλλοντος που πρόσφατα νόσησαν με νόσο του αναπνευστικού
Πώς αντιμετωπίζεται η ΠΡΥ;
Η αντιμετώπιση είναι πάντα ανάλογη της ηλικίας κύησης, της εκτίμησης των κλινικών και των εργαστηριακών ευρημάτων. Συνήθως όσο πιο ΠΡΥ σε σχέση με την ηλικία κύησης έχουμε, προσπαθούμε να δώσουμε παράταση της εγκυμοσύνης. Όμως, όλα αυτά εξατομικεύονται κατά περίπτωση ώστε να έχουμε το βέλτιστο αποτέλεσμα όσον αφορά στην έγκυο γυναίκα και το νεογνό.
(*) Ο Παναγιώτης Λεκάκος είναι Μαιευτήρας-Γυναικολόγος, Συνεργάτης ΛΗΤΩ.
Πηγή: Art & Life