Τι είναι οι τροφικές αλλεργίες
Οι τροφικές αλλεργίες είναι η «αντισωματική απάντηση του οργανισμού σε τροφικές ουσίες. Είναι ο τρόπος να αναγνωρίζει ο οργανισμός τα τροφικά αλλεργιογόνα ως εισβολείς και να τα πολεμά», λέει ο κ. Πεταλάς, ο οποίος επισημαίνει ότι η τροφική αλλεργία δεν σχετίζεται με την κληρονομικότητα.
Ο ρόλος του θηλασμού στην τροφική αλλεργία
Ο θηλασμός παίζει σπουδαίο ρόλο στο ζήτημα της βρεφικής τροφικής αλλεργίας, αφού, όπως λέει ο ειδικός, έχει παρατηρηθεί ότι τα βρέφη που έχουν θηλάσει για τουλάχιστον 6 μήνες σπάνια θα εμφανίσουν αλλεργία στο γάλα, το αυγό ή το ψάρι. «Η λογική είναι ότι υπάρχει μια διαφορετική αναλογία ειδών πρωτεΐνης στο γάλα της μητέρας, σε σχέση π.χ. με το αγελαδινό. Έτσι, το ανώριμο πεπτικό σύστημα του μωρού αντιδρά στο αγελαδινό γάλα, αλλά όχι στο μητρικό. Ύστερα από 6 μήνες θηλασμού το πεπτικό σύστημα έχει πλέον ωριμάσει και το μωρό είναι έτοιμο να δεχθεί τις «ύποπτες» για τροφική αλλεργία τροφές.
Άλλωστε, έχει βρεθεί, επίσης, ότι αν ένα παιδί θηλάσει, έστω για έξι μήνες, έχει περισσότερες πιθανότητες να μην εμφανίσει και στην πορεία της ζωής του αλλεργίες.
Η τροφική αλλεργία εμφανίζεται σε κάθε ηλικία
Όπως εξηγεί ο κ. Πεταλάς, «η σχέση της ηλικίας με την τροφική αλλεργία επηρεάζεται από το αλλεργιογόνο. Δηλαδή, στη βρεφική ηλικία παρατηρείται συνήθως αλλεργία στο γάλα, το αυγό, στη σόγια και στο ψάρι. Όσο το παιδί μεγαλώνει οι συγκεκριμένες τροφικές αλλεργίες κατά κανόνα υποχωρούν (π.χ. η αλλεργία στο γάλα 'φεύγει΄ στο 95% των παιδιών). Στην πορεία της ζωής εμφανίζονται, όμως, άλλες τροφικές αλλεργίες, π.χ. στους ξηρούς καρπούς ή στο ψάρι.
Οι πιο κοινές «ύποπτες» τροφές για αλλεργία
Σύμφωνα με τον ειδικό, «θεωρητικά κάθε τροφή μπορεί να προκαλέσει αλλεργία, απλά κάποιες πιο σπάνια από άλλες». Ωστόσο, οι συνήθεις ύποπτοι, ιδιαίτερα στους ενήλικες, είναι οι ξηροί καρποί, τα οστρακοειδή / θαλασσινά και το ψάρι.
Η δε ποσότητα της τροφής δεν παίζει ρόλο. «Μια απειροελάχιστη ποσότητα αλλεργιογόνου μπορεί να κινητοποιήσει σοβαρή αντίδραση, μία μεγαλύτερη ποσότητα μπορεί να προκαλέσει σοβαρότερη αντίδραση», λέει ο ειδικός και φέρνει το εξής παράδειγμα: Μπορεί κάποιος να έχει αλλεργία στις γαρίδες και, π.χ. σε ένα εστιατόριο, να μην φάει γαρίδες. Αν, όμως, στο λάδι που τηγανίζονται, τηγανιστεί έπειτα ένα ψάρι και το άτομο φάει το ψάρι, υπάρχει κίνδυνος να εμφανίσει αλλεργική αντίδραση.
Τα συμπτώματα της τροφικής αλλεργικής αντίδρασης
Ο κ. Πεταλάς αναφέρει τα συμπτώματα της αλλεργικής αντίδρασης με σειρά συχνότητας και εξηγεί ότι ένα άτομο μπορεί να εμφανίσει ένα ή πολλά από αυτά ταυτόχρονα:
- Στο 90% των περιπτώσεων η αλλεργία «ξεσπά» στο δέρμα, με κνίδωση και αγγειοοίδημα.
- Στο 65% των περιπτώσεων παρουσιάζεται βρογχόσπασμος και δύσπνοια.
- Στο 25% των περιπτώσεων παρουσιάζεται οίδημα στον λάρυγγα και διόγκωση των λεμφαδένων.
- Στο 25% των περιπτώσεων προκαλείται καρδιαγγειακό σοκ.
- Στο 20-30% των περιπτώσεων εμφανίζεται πρόβλημα στο πεπτικό σύστημα (πονόκοιλος και εμετός).
Από τα παραπάνω συμπτώματα τα πιο ανησυχητικά είναι οπωσδήποτε το να πέσει η πίεση του ατόμου και να εμφανίσει οίδημα στον λάρυγγα. Οι καταστάσεις αυτές μπορεί να αποβούν κρίσιμες ακόμα και για την ζωή του ατόμου.
Πώς να αντιδράσετε στην τροφική αλλεργία
Το άτομο που θα εμφανίσει για πρώτη φορά τροφική αλλεργία θα πρέπει να κάνει άμεσα μια ένεση αδρεναλίνης. Αυτή μπορεί να του την κάνει και ένας φαρμακοποιός. «Συνήθως, βέβαια, οι φαρμακοποιοί προτιμούν να κάνουν ένεση κορτιζόνης, όμως αυτή δεν βοηθά στις σοβαρές τροφικές αλλεργίες», λέει ο κ. Πεταλάς. Στη συνέχεια, αν τα συμπτώματα της αλλεργίας είναι σοβαρά, πιθανώς το άτομο να χρειαστεί να νοσηλευτεί για παρακολούθηση.
Ο κ. Πεταλάς συμβουλεύει τα άτομα που γνωρίζουν ότι είναι ευαίσθητα σε τροφικές αλλεργίες να κυκλοφορούν πάντα με μία ένεση αδρεναλίνης μαζί τους. Ωστόσο, είναι σημαντικό τα άτομα αυτά να επισκεφθούν και κάποιον αλλεργιολόγο, προκειμένου να κάνουν το σχετικό τεστ. «Με το τεστ αυτό θα διαχωριστεί ποιο αλλεργιογόνο 'ενοχλεί' το άτομο, ώστε να αποφεύγεται», εξηγεί ο ίδιος.
Θεραπεία τροφικής αλλεργίας
«Η θεραπεία στις τροφικές αλλεργίες βρίσκεται ακόμα σε πειραματικό στάδιο», λέει ο κ. Πεταλάς και συμπληρώνει ότι «στα επόμενα 5 χρόνια, ωστόσο, περιμένουμε να έχουμε οριστικές θεραπείες στο πρόβλημα αυτό, γι'αυτό καλό είναι το κοινό να ενημερώνεται».
Επισημαίνει, πάντως, ότι στο γάλα μπορεί να γίνει θεραπεία απευαισθητοποίησης, στην περίπτωση που η συγκεκριμένη αλλεργία δεν έχει φύγει μόνη της, με την πάροδο των ετών. Στις υπόλοιπες τροφές η θεραπεία ακόμα μελετάται.
Φεύγει η τροφική αλλεργία μετά την εγκυμοσύνη;
Έχετε, ίσως, ακούσει ότι γυναίκες που είχαν ορισμένες αλλεργίες, μετά την εγκυμοσύνη δεν τις εμφανίζουν πια. «Υπάρχουν περιπτώσεις αλλεργιών που δεν ξαναεμφανίζονται μετά την εγκυμοσύνη», λέει ο ειδικός. «Η τροφική αλλεργία συνήθως, όμως, παραμένει».
Επιπλέον, έχει παρατηρηθεί ότι η γυναίκα κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης ακολουθεί τον «κανόνα του 1/3» αναφορικά με τις αλλεργίες. Δηλαδή, στο 1/3 των περιπτώσεων η κατάσταση βελτιώνεται, στο 1/3 χειροτερεύει και στο 1/3 παραμένει ίδια.