Γιατί δυσκολεύονται κάποια παιδιά να δεχτούν τον ερχομό του αδερφού / της αδερφής
Σύμφωνα με μελέτη που πραγματοποίησε το Πανεπιστήμιο του Michigan, υπάρχουν διάφοροι λόγοι που μπορεί να συμβάλλουν στη δύσκολη προσαρμογή ενός παιδιού, αναφορικά με τον ερχομό ενός δεύτερου παιδιού στην οικογένεια. Οι κυριότεροι είναι οι εξής:
-Η προσωπικότητα του παιδιού παίζει οπωσδήποτε τον κυριότερο ρόλο, στο πώς αυτό θα αντιδράσει στις νέες συνθήκες.
-Τα παιδιά που είναι ιδιαίτερα προσκολλημένα στη μητέρα παρουσιάζουν πολύ πιο έντονη αναστάτωση όταν έρθει το μωρό, σε αντίθεση με τα παιδιά που είναι περισσότερο προσκολλημένα στον πατέρα, τα οποία προσαρμόζονται πιο εύκολα.
-Το αναπτυξιακό στάδιο του παιδιού, επηρεάζει επίσης τις αντιδράσεις του: Ένα παιδί 2 ετών δυσκολεύεται να δεχτεί το νέο μωρό, γιατί οι απαιτήσεις του για χρόνο και εγγύτητα από τους γονείς του παραμένουν μεγάλες. Ένα μεγαλύτερο παιδί δέχεται πιο εύκολα το «μοίρασμα» του χρόνου των γονιών σε αυτό και στο νέο αδερφάκι.
-Αν υπάρχει στρες και ένταση στην οικογένεια, ωστόσο, θα δυσκολέψει την προσαρμογή του παιδιού μεγαλύτερης ηλικίας.
Όπως χαρακτηριστικά εξηγούν οι ερευνητές του Πανεπιστημίου του Michigan, για να κατανοήσετε πώς νιώθει ένα παιδί για το νέο μέλος της οικογένειας, φανταστείτε το εξής: «Φανταστείτε πως ο σύντροφός σας σάς αγκαλιάζει και σας λέει: Αγάπη μου, σε αγαπώ τόσο πολύ, και είσαι τόσο υπέροχη που αποφάσισα να έχω μία ακόμα σύζυγο, ίδια με εσένα!». Κι όταν η νέα αυτή σύντροφος φτάσει στο σπίτι, βλέπετε ότι είναι πολύ νέα και αρκετά συμπαθητική. Όταν είστε και οι 3 μαζί, οι άνθρωποι χαιρετούν εσάς ευγενικά, αλλά δείχνουν υπέρμετρο θαυμασμό για τη νέα σύντροφο. Και αφού εκφράσουν τα εγκωμιαστικά τους σχόλια, γυρίζουν προς εσάς και σας λένε: Πώς σου φαίνεται η νέα σύντροφος του άνδρα σου;».
Τι να πείτε στο μικρό παιδί για το αδερφάκι που θα έρθει
Αν το πρώτο σας παιδί είναι ακόμα πολύ μικρό (1-2 ετών), ακόμα κι όταν του ανακοινώσετε τον ερχομό του αδερφού / της αδερφής του, το πιθανότερο είναι ότι δεν θα καταλάβει ακριβώς τι συμβαίνει, μέχρι να το δει με τα μάτια του. Το καλύτερο, λοιπόν, που έχετε να κάνετε όσο είστε έγκυος είναι να αφήσετε την καθημερινότητά του να κυλά ως έχει και να είστε διαθέσιμη να απαντήσετε σε ό,τι θελήσει να ρωτήσει. Αφήστε το να ακουμπά την κοιλιά σας, να νιώθει τις κινήσεις του μωρού και καλέστε το να χαϊδεύει ή να τραγουδά στην κοιλιά σας.
Μπορείτε, ακόμα, να του κάνετε κάποιες απλές επισημάνσεις, όπως «το μωράκι θα κοιμάται εδώ» ή «το μωράκι θα κάθεται στο παλιό σου κάθισμα, στο αυτοκίνητο». Καθίστε μαζί και κοιτάξτε φωτογραφίες του παιδιού από την γέννησή του και πείτε του ότι έτσι θα είναι και το νέο μωράκι και ότι όλοι θα είστε πολύ χαρούμενοι όταν έρθει.
Καλό είναι, επίσης, την περίοδο της δεύτερης εγκυμοσύνης σας να περνάτε χρόνο με φίλους και συγγενείς που έχουν και εκείνοι μωρά, ώστε αφενός να κοινωνικοποιείται το παιδί μαζί τους, αφετέρου να συνηθίζει στην εικόνα σας να κρατάτε στην αγκαλιά σας και άλλα παιδάκια.
Ένα παιδί 2 ετών μπορεί να ασχοληθεί σε κάποιον βαθμό και με τις πρακτικές προετοιμασίες για τον ερχομό του αδερφού / της αδερφής του. Μπορείτε, λοιπόν, να ζητήσετε τη γνώμη του για διάφορα θέματα, π.χ. «να πάρουμε αυτό το κρεβατάκι ή το άλλο;» ή «πού λες να βάλουμε αυτό το φωτιστικό;». Επίσης, αφήστε το να παίξει και να ασχοληθεί με πράγματα του νέου μωρού, π.χ. με δώρα που πιθανώς έχετε ήδη λάβει για αυτό. Αφήστε να τα ξετυλίξει και να ασχοληθεί με αυτά. Έτσι θα νιώσει ότι συμμετέχει ενεργά στην «επιτροπή υποδοχής» του δεύτερου μωρού σας. Μπορεί, βέβαια, να σκεφτεί ότι όλα τα πράγματα του μωρού είναι δικά του. Αλλά στο σημείο αυτό, δεν χρειάζεται να το πείσετε ότι δεν είναι. Έτσι κι αλλιώς το νέο σας μωρό δεν πρόκειται να ασχοληθεί μαζί τους για πολλούς μήνες.
Τέλος, καθώς θα πλησιάζει η στιγμή του τοκετού σας, και εσείς θα γίνεστε όλο και πιο «βαριά» και λιγότερο ενεργητική, στρέφοντας το ενδιαφέρον σας στην επικείμενη γέννα, είναι πιθανό η συμπεριφορά του παιδιού, ειδικά αν είναι 2 ή και μεγαλύτερο, να αλλάξει. Μπορεί να γίνει πιο απαιτητικό, να εμφανίσει νέες φοβίες ή ακόμα και συστολές. Όλα αυτά είναι φυσιολογικά. Μπορεί ακόμα και να αρχίσει αν συμπεριφέρεται σα μωρό, ως ένας τρόπος να ανακαλύψει πώς φέρονται τα μωρά, και να σας πει ότι παραμένει το «μωρό σας». Η αγάπη και στήριξή σας όλο αυτό το διάστημα θα το βοηθήσουν να ανακτήσει την αυτοπεποίθησή του και να προετοιμαστεί για να γίνει «μεγάλος αδερφός» ή «μεγάλη αδερφή».
Μην επιδιώξετε να κάνετε μεγάλες αλλαγές στην ζωή του το διάστημα αυτό, π.χ. να του βγάλετε την πιπίλα ή να το μάθετε να χρησιμοποιεί την τουαλέτα. Προσπαθήστε να διατηρήσετε όσο πιο σταθερό γίνεται το πρόγραμμά του. Περάστε όσο περισσότερο χρόνο μπορείτε μαζί του και απολαύστε την κάθε στιγμή που δεν θα είναι ποτέ ξανά η ίδια!
Τι να πείτε στο μεγάλο παιδί για το αδερφάκι που θα έρθει
Ένα μεγαλύτερο παιδί, π.χ. άνω των 3 ετών, θα έχει οπωσδήποτε περισσότερες απορίες για το νέο μωρό και για την κοιλίτσα σας που όλο και μεγαλώνει. Πιθανώς να μην θέλει να ασχολείται διαρκώς με το αδερφάκι του, όμως όταν το κάνει καλό είναι να δείχνετε ενδιαφέρον και να του εξηγείτε, π.χ. «το μωράκι τώρα κουνιέται, μάλλον επειδή έφαγε είναι χαρούμενο!», αλλά και να το ρωτάτε «τι πιστεύεις ότι κάνει τώρα εκεί μέσα;». Αφήστε το παιδί να ακουμπά την κοιλιά σας, να της μιλά, να της τραγουδά, και σκεφτείτε αν θα μπορούσε να παραβρεθεί σε κάποιο από τα ραντεβού σας με τον/την γυναικολόγο σας, για να δει το μωρό από τον υπέρηχο. Ωστόσο, δεν χρειάζεται να του λέτε ότι π.χ. δε νιώθετε καλά εξ αιτίας της εγκυμοσύνης. Αν θέλετε να εξηγήσετε γιατί είστε τόσο κουρασμένη μπορείτε να πείτε π.χ. «θέλει πολλή δουλειά να μεγαλώνει μια κοιλίτσα! Μερικές φορές ένιωθα κουρασμένη όταν ήσουν εσύ μέσα στην κοιλίτσα μου!».
Καλό είναι να μιλάτε στο παιδί για το μωρό σαν να πρόκειται για έναν ολοκληρωμένο άνθρωπο, με σκέψεις και συναισθήματα. Μπορείτε, επίσης, να ενημερώσετε το παιδί για το πώς είναι τα μωρά και τι κάνουν, π.χ. «το μωράκι δεν θα μπορεί να παίζει μαζί σου στην αρχή, αλλά θα μπορούμε να του φιλάμε τα ποδαράκια ή να του κρατάμε το χεράκι! Τις περισσότερες ώρες θα κοιμάται, θα κλαίει και θα θέλει φαγητό. Τα μωράκια κλαίνε μερικές φορές, γιατί μόνο έτσι μπορούν να μας πουν ότι κάτι χρειάζονται».
Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, και με το μεγαλύτερο παιδί μπορείτε να «χαζέψετε» μαζί τα μωρουδιακά του άλμπουμ, για να δει πώς ήταν και εκείνο ως μωρό, να του πείτε ιστορίες από όταν ήταν νεογέννητο και πόσο χαρούμενη ήσασταν όταν γεννήσατε! Έτσι θα καταλάβει ότι κάποτε ήταν και αυτό το μωρό που είχε την προσοχή και τον θαυμασμό όλων.
Αν το παιδί είναι άνω των 5 ετών, και μόνο εφόσον το επιθυμεί, μπορείτε να φτιάξετε μαζί ένα ημερολόγιο, στο οποίο θα περιγράφετε την πρόοδο της εγκυμοσύνης σας ή θα κολλάτε φωτογραφίες σας, με σχόλια, π.χ. «το μωρό κλώτσησε!». Ακόμα, ένα μεγαλύτερο παιδί μπορεί να ενθουσιαστεί με ένα βιβλίο με φωτογραφίες που να δείχνει πως μεγαλώνει το μωρό μέσα στη μήτρα, και τι αλλαγές συμβαίνουν κάθε εβδομάδα!
Το μεγαλύτερο παιδί μπορεί να βοηθήσει πιο ενεργά με την προετοιμασία του δωματίου του μικρού αδερφού ή της μικρής αδερφής. Να τακτοποιήσει στο συρτάρι τα ρουχαλάκια του μωρού, να ασχοληθεί με τα παιχνίδια του μωρού και να τα βάλει μετά όπου εκείνο νομίζει καλύτερα. Μπορείτε, επίσης, να το ρωτήσετε αν θα ήθελε να δώσει κάποια από τα παλιά του παιχνίδια στο νέο μωράκι.
Όσο θα πλησιάζει ο τοκετός σας, το παιδί μπορεί να γίνει κάπως νευρικό, μπορεί να εμφανίσει νέες φοβίες ή να κλειστεί στον εαυτό του. Όλα αυτά είναι άκρως φυσιολογικά. Προσπαθήστε να διατηρήσετε τους φυσιολογικούς ρυθμούς της ζωής του, χωρίς μεγάλες αλλαγές και να περνάτε όσο περισσότερο χρόνο μπορείτε μαζί του.
Μην ξεχνάτε να θυμίζετε διαρκώς στο παιδί σας πόσο το αγαπάτε, πόσο σημαντικό είναι για εσάς, να το επιβραβεύετε με λόγια αγάπης κάθε φορά που σας βοηθά. Δείχνετε κατανόηση στις όποιες αντιδράσεις και αλλαγές στη συμπεριφορά του, ακόμα κι αν είναι αρκετά αρνητικές. Να το διαβεβαιώνετε διαρκώς ότι το λατρεύετε και ότι, παρόλο που θα είναι μεγαλύτερο από το αδερφάκι του, θα είναι πάντα το μωρό σας.
Τέλος, μπορείτε να ζητάτε διακριτικά από συγγενείς και φίλους, αντί να φέρνουν δώρα για το νέο μωρό, όταν αυτό γεννηθεί, να φέρνουν για το πρώτο σας παιδί, για να νιώθει και αυτό σημαντικό! Και φροντίστε, όταν φέρετε το μωράκι σας στο σπίτι, να υπάρχει και ένα ξεχωριστό δώρο που θα έχει φέρει «το μωράκι» στον μεγάλο αδερφό ή τη μεγάλη αδερφή του!
*Οι παραπάνω πληροφορίες προέρχονται από το βιβλίο Becoming The Parent You Want To Be, της συμβούλου γονέων Janis Keyser.