Τι είναι η σκολίωση
Ο ορθοπεδικός χειρουργός κ. Δημοσθένης Περτσεμλίδης αναφέρει ότι η σκολίωση είναι μια αναπτυξιακή διαταραχή που προκαλεί παραμόρφωση, στροφή και πλάγια κλίση των σπονδύλων με αποτέλεσμα η σπονδυλική στήλη να παίρνει το σχήμα S ή C. Είναι δε δύο φορές πιο συχνή στα κορίτσια απ' ό,τι στα αγόρια (2% των γυναικών, 0,5% των αντρών).
Αιτίες και είδη σκολίωσης
Στις περισσότερες περιπτώσεις η αιτία για την σκολίωση είναι άγνωστη (ιδιοπαθής). Αυτό το είδος της σκολίωσης χωρίζεται ανάλογα με την ηλικία:
• Από γέννηση έως 3 ετών (νηπιακή σκολίωση)
• 3 – 9 ετών (παιδική)
• 9 – 18 ετών Εφηβική (80% των περιπτώσεων)
Υπάρχουν και άλλα 3 είδη σκολίωσης:
Λειτουργική: σε αυτό τον τύπο της σκολίωσης η σπονδυλική στήλη είναι φυσιολογική, αλλά μια μη φυσιολογική καμπύλη αναπτύσσεται εξαιτίας ενός προβλήματος κάπου αλλού στο σώμα (ανισοσκελία, μυικός σπασμός στη πλάτη κ.α).
Νευρομυική: σε αυτό τον τύπο υπάρχει ένα πρόβλημα στους σπονδύλους όταν σχηματίζεται η σπονδυλική στήλη. Αυτό το είδος σκολίωσης αναπτύσσεται σε άτομα με διαταραχές γενετικής φύσεως (μυική δυστροφία, εγκεφαλική παράλυση κ.λ.π.).
Εκφυλιστική: εμφανίζεται σε μεγάλες ηλικίες. Προκαλείται από τις αλλαγές της σπονδυλικής στήλης λόγω αρθρίτιδας.
Πώς θα αναγνωρίσετε τη σκολίωση στο παιδί
Το πιο κοινό σύμπτωμα είναι η ανώμαλη καμπύλη της σπονδυλικής στήλης. Συχνά αυτό είναι μια ήπια αλλαγή και μπορεί να παρατηρηθεί πρώτα από ένα φιλικό πρόσωπο ή συγγενή και όχι από τους γονείς που βλέπουν το παιδί καθημερινά. Η μεταβολή στη καμπύλη συμβαίνει συνήθως πολύ αργά. Το πρόβλημα είναι ότι οι γονείς αντιλαμβάνονται καθυστερημένα τη νόσο, με αποτέλεσμα να χάνεται πολύτιμος χρόνος, καθώς η νόσος δεν έχει άλλα συμπτώματα. Σπάνια μπορεί να συνοδεύεται από πόνο στη πλάτη. Αν η σκολίωση είναι πιο σοβαρή μπορεί να δημιουργήσει πρόβλημα στην καρδιά ή στους πνεύμονες, με αποτέλεσμα δύσπνοια και πόνο στο στήθος.
Διάγνωση της πάθησης
Η διάγνωση γίνεται από γιατρό ορθοπεδικό. Αφού ο γιατρός πάρει ένα καλό ιστορικό (οικογενειακό, αν έχει πόνο, αδυναμία ή άλλα ιατρικά προβλήματα) θα εξετάσει το παιδί, κοιτάζοντας την καμπύλη της σπονδυλικής στήλης από μπροστά, πίσω και πλάι. Ο γιατρός θα εξετάσει τη συμμετρία του σώματος για να δει αν τα ισχία και οι ώμοι είναι στο ίδιο ύψος. Οποιαδήποτε αλλαγή του δέρματος, θα πρέπει να αναγνωρισθεί για να αποκλειστεί σκολίωση που οφείλεται σε εκ γενετής πάθηση. Ο γιατρός ελέγχει και το εύρος κίνησης, τη μυική δύναμη και τα αντανακλαστικά. Αν θεωρήσει ότι το παιδί έχει σκολίωση, θα ζητήσει επανεξέταση σε μερικούς μήνες για να παρατηρήσει τυχόν αλλαγές. Ο ακτινολογικός έλεγχος θα τον βοηθήσει να κάνει μετρήσεις ώστε να προσδιορίσει πόσο μεγάλη είναι η καμπύλη και να αποφασίσει την αγωγή. Ακτινογραφίες στον καρπό ή στη λεκάνη θα βοηθήσουν να προσδιοριστεί πόσο θα αυξηθεί η καμπύλη. Αν διαπιστωθεί οποιαδήποτε αλλαγή στη λειτουργία των νεύρων, μπορεί να ζητήσει μαγνητική ή αξονική τομογραφία.
Θεραπεία και αντιμετώπιση
Η θεραπεία της σκολίωσης βασίζεται στη σοβαρότητα της καμπύλης και στην πιθανότητα επιδείνωσης. Ορισμένα είδη έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να επιδεινωθούν. Έτσι, οι δυνατότητες θεραπείας είναι οι εξής:
• Ιδιοπαθής σκολίωση: σε πολλές περιπτώσεις βελτιώνεται χωρίς καμιά θεραπεία.
• Νεανική Ιδιοπαθής σκολίωση: θεραπεία ανάλογα με τη γωνίωση που σχηματίζει η σπονδυλική στήλη. Ο στόχος είναι να αποτραπεί η επιδείνωση μέχρι την ενηλικίωση. Δεδομένου ότι η καμπύλη ξεκινά νωρίς, έχει περισσότερο χρόνο για επιδείνωση και πολλές φορές η θεραπεία είναι πιο επιθετική (χειρουργική επέμβαση).
• Εφηβική ιδιοπαθής σκολίωση: είναι η πιο κοινή μορφή σκολίωσης. Αν η καμπύλη είναι κάτω από τις 25 μοίρες καμιά θεραπεία δεν είναι απαραίτητη. Οι συχνές επανεξετάσεις είναι αρκετές. Αν η καμπύλη είναι 25 – 40 μοίρες και εξακολουθεί να αυξάνεται, ένας ορθοπεδικός κηδεμόνας είναι αρκετός (σκληρός κορσές που τοποθετείται για αρκετές ώρες της ημέρας στον κορμό του παιδιού). Αν η καμπύλη είναι μεγαλύτερη των 40 μοιρών, συνιστάται χειρουργική επέμβαση.
Αναφορικά με τις άλλες μορφές σκολίωσης:
• Λειτουργική σκολίωση: δεν υπάρχει άμεση θεραπεία διότι η σπονδυλική στήλη είναι φυσιολογική.
• Νευρομυική σκολίωση: έχει μεγάλη πιθανότητα επιδείνωσης. Η πλειοψηφία των ασθενών χειρουργείται για να σταματήσει η επιδείνωση.
Ο κ. Περτσεμλίδης υπογραμμίζει ότι πρόληψη δεν υπάρχει για τη σκολίωση. Η έγκαιρη διάγνωση όμως βοηθά στη καλύτερη αντιμετώπισή της. Όλα τα παιδιά, πάντως, πρέπει να ελέγχονται σε ηλικία 6 ετών. Αν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό θα πρέπει να ελέγχονται ανά έτος. H Aμερικανική Ακαδημία Ορθοπαιδικών Χειρουργών αναφέρει πως κάποια προειδοποιητικά σημάδια σκολίωσης στα παιδιά είναι:
- οι άνισοι ώμοι
- οι ωμοπλάτες που φαίνονται να προεξέχουν πολύ
- η μέση που εμφανίζεται ασύμμετρη
- οι ανασηκωμένοι γοφοί
- η τάση σώματος που χαρακτηρίζεται από κλίση στη μια πλευρά