Τι είναι η δυσαριθμησία;
Η αναπτυξιακή δυσαριθμησία, είναι μία κατάσταση που επηρεάζει την ικανότητα του ατόμου να αποκτήσει δεξιότητες στα μαθηματικά. Μαθητές με δυσαριθμησία ενδέχεται να έχουν δυσκολία να κατανοήσουν απλές αριθμητικές έννοιες, να μην έχουν μία διαισθητική κατανόηση των αριθμών και να έχουν πρόβλημα στο να κάνουν αριθμητικές πράξεις ή να λύνουν αριθμητικά προβλήματα.
Χρειάζεται να είμαστε ιδιαίτερα υποψιασμένοι, καθώς ενδέχεται ένας μαθητής με δυσαριθμησία να μπορεί να βρει το σωστό μαθηματικό αποτέλεσμα, αλλά να χρησιμοποιεί «ανώριμες» στρατηγικές για την ηλικία του. Για παράδειγμα, προκειμένου να κάνει πρόσθεση, να χρησιμοποιεί τα δάχτυλά του για να μετρήσει, την ίδια στιγμή που μαθητές της ίδιας ηλικίας μπορούν και κάνουν την πρόσθεση από μνήμης.
Τα διαγνωστικά κριτήρια είναι τα εξής:
Α. Η μαθηματική ικανότητα, μετρούμενη με ατομικά χορηγούμενες σταθμισμένες δοκιμασίες, είναι σημαντικά κατώτερη από το αναμενόμενο, δεδομένων της χρονολογικής ηλικίας του ατόμου, της μετρηθείσας νοημοσύνης και της εκπαίδευσης που αντιστοιχεί στην ηλικία.
Β. Η διαταραχή στο κριτήριο Α παρεμποδίζει σημαντικά τη σχολική επίδοση ή τις δραστηριότητες της καθημερινής ζωής που απαιτούν μαθηματική ικανότητα.
Γ. Αν υπάρχει αισθητηριακό ελάττωμα, οι δυσκολίες στη μαθηματική ικανότητα είναι μεγαλύτερες από αυτές που συνήθως το συνοδεύουν.
Πού οφείλεται;
Η αναπτυξιακή δυσαριθμησία είναι μια εκ γενετής κατάσταση. Το άτομο λοιπόν από τη γέννησή του παρουσιάζει δυσλειτουργία σε συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου, στις οποίες γίνεται η επεξεργασία του αριθμού είτε ως ποσότητα, είτε ως σύμβολο, είτε ως αριθμολέξη.
Ένα άτομο για να μπορέσει να εμπλακεί αποτελεσματικά με τα μαθηματικά χρειάζεται να έχει αποκτήσει δεξιότητες στους παρακάτω τομείς:
• λεκτικό τομέα
• μνήμη (βραχυπρόθεσμη, μακροπρόθεσμη και μνήμη εργασίας)
• χωροχρονική αντίληψη (π.χ. να μη μπερδεύει το δεξιά με το αριστερά, το πριν με το μετά κ.ά.)
• μαθηματική λογική
• αφαιρετική ικανότητα και
• μεταγνωστική ικανότητα.
Το άτομο με δυσαριθμησία ενδέχεται να παρουσιάζει έλλειμμα σε έναν ή περισσότερους τομείς. Μία λεπτομερής αξιολόγηση είναι αυτή που θα μας βοηθήσει να καταλάβουμε σε ποιους τομείς δυσκολεύεται το άτομο.
Από ποια ηλικία εμφανίζονται τα πρώτα σημάδια;
Δε χρειάζεται να φτάσει το παιδί στο σχολείο για να δούμε τα πρώτα σημάδια. Ένα υποψιασμένο «μάτι» μπορεί να τα διακρίνει ήδη από την προσχολική ηλικία.
Πώς θα καταλάβει ο γονιός ότι το παιδί έχει αυτή τη δυσκολία;
Παιδιά προσχολικής ηλικίας:
• Δυσκολία στο να μάθουν να μετράνε
• Δυσκολία στο να αναγνωρίζουν τους αριθμούς, όταν είναι γραμμένοι
• Δυσκολία στο να συνδέσουν ότι ένας αριθμός (π.χ.το 3) συνδέεται με το περιβάλλον τους (π.χ. 3 αυτοκίνητα)
• Φτωχή μνήμη για τους αριθμούς
• Δυσκολία στο να οργανώνουν τα αντικείμενα με έναν λογικό τρόπο. Για παράδειγμα στο να ομαδοποιούν μαζί όλα τα αντικείμενα που έχουν στρογγυλό σχήμα ή όλα τα αντικείμενα που έχουν τετράγωνο σχήμα.
Παιδιά σχολικής ηλικίας
• Δυσκολία στο να μάθουν αριθμητικές πράξεις (πρόσθεση, αφαίρεση, πολλαπλασιασμός, διαίρεση)
• Δυσκολία στο να αναπτύξουν δεξιότητες επίλυσης μαθηματικών προβλημάτων
• Δυσκολία στο να μάθουν το λεξιλόγιο που είναι σχετικό με τα μαθηματικά
• Αποφεύγουν παιχνίδια στα οποία χρειάζεται να χρησιμοποιηθεί στρατηγική
• Δυσκολεύονται να μάθουν την ώρα
Πώς διορθώνεται; Σε ποιον να απευθυνθεί ο γονιός;
Τα άτομα με δυσαριθμησία χρειάζεται να ακολουθήσουν πρόγραμμα σχεδιασμένο από ειδικό παιδαγωγό, καθώς και από άλλες ειδικότητες, όπως αυτή των εργοθεραπευτών. Τα προγράμματα για τη δυσαριθμησία οφείλουν να είναι εξατομικευμένα στις ανάγκες του κάθε ατόμου και να παρεμβαίνουν στους τομείς στους οποίους το άτομο δυσκολεύεται, όπως για παράδειγμα τον τομέα της μνήμης εργασίας ή τον τομέα των αλληλουχιών.
Τι προβλήματα μπορεί να δημιουργήσει, αν δεν διορθωθεί;
Η έγκαιρη και εξατομικευμένη παρέμβαση είναι ιδιαίτερα σημαντική για την πορεία που θα ακολουθήσει το άτομο με δυσαριθμησία. Η απουσία παρέμβασης μπορεί να οδηγήσει σε:
• χαμηλή μαθητική απόδοση,
• χαμηλή αυτοεκτίμηση,
• απόσυρση από τη μαθησιακή διαδικασία
• δυσκολία στις κοινωνικο-συναισθηματικές δεξιότητες και
• αυξημένο άγχος.
Για αυτό το λόγο, οι γονείς και οι δάσκαλοι χρειάζεται να παρατηρήσουν τα πρώτα σημάδια της δυσαριθμησίας και να ζητήσουν άμεσα τη βοήθεια κάποιου ειδικού, προκειμένου να γίνει μία αρχική αξιολόγηση.
Περνώντας όμως στην ενήλικη ζωή, το άτομο με δυσαριθμησία που δεν έχει δεχτεί κάποια παρέμβαση, ενδέχεται να παρουσιάζει δυσκολία:
• στη διαχείριση των χρημάτων (π.χ.ρέστα),
• στον προσανατολισμό (π.χ. να μην μπορεί να πάει χωρίς βοήθεια σε κάποια μέρος, ακόμα και αν έχει πάει πολλές φορές και θα περιμέναμε να το έχει μάθει),
• στη διαχείριση του χρόνου (π.χ. να δυσκολεύεται να είναι συνεπής στα ραντεβού του),
• όπως και σε οτιδήποτε μπορεί να βασίζεται στα μαθηματικά (π.χ. στατιστική).