Η οργάνωση για τα παιδιά, σε μια έκθεση που δημοσιεύτηκε χθες, τονίζει τη σημασία της συλλογής δεδομένων για την επίτευξη προόδου για τα παιδιά και για την αποκάλυψη της άνισης πρόσβασης σε βασικές υπηρεσίες και προστασία, που χαρακτηρίζει τη ζωή τόσων πολλών παιδιών.
«Η συλλογή δεδομένων έχει καταστήσει δυνατή τη σωτηρία και τη βελτίωση της ζωής εκατομμυρίων παιδιών, ιδιαίτερα των περισσότερο στερημένων», δήλωσε η Tessa Wardlaw, Επικεφαλής του Τομέα Ανάλυσης Δεδομένων της UNICEF. «Περαιτέρω πρόοδος μπορεί να επιτευχθεί μόνο αν ξέρουμε ποια παιδιά είναι τα πιο παραμελημένα, πού τα κορίτσια και τα αγόρια βρίσκονται εκτός σχολείου, πού οι ασθένειες είναι ανεξέλεγκτες ή πού είναι ανεπαρκείς οι υπηρεσίες υγιεινής.»
Τεράστια πρόοδος έχει σημειωθεί από τότε που υπεγράφη η Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού το 1989 και στη διάρκεια της πορείας προς το 2015, ορόσημο των Αναπτυξιακών Στόχων της Χιλιετίας. Η κορυφαία έκθεση της UNICEF «Η Κατάσταση των Παιδιών στον Κόσμο 2014» δείχνει ότι:
• Περίπου 90 εκατομμύρια παιδιά που θα είχαν πεθάνει εάν τα ποσοστά θνησιμότητας είχαν παραμείνει στα επίπεδα του 1990, σώθηκαν. Σε μεγάλο βαθμό, αυτό οφείλεται στην πρόοδο στον τομέα των εμβολιασμών, της υγείας, καθώς και των υπηρεσιών παροχής νερού και υγιεινής. Σημαντική ήταν η πρόοδος της Ελλάδας στον τομέα αυτό, αφού η κάτω των 5 ετών θνησιμότητα μειώθηκε από 38 το 1970 (θάνατοι ανά 1.000 ζώντα νεογνά), σε 13 το 1990, σε 8 το 2000 και σε 5 το 2012, που σημαίνει μείωση κατά 62% από το 1990 και κατά 38% από το 2000.
• Οι βελτιώσεις στη διατροφή έχουν οδηγήσει σε μείωση κατά 37% της καχεξίας από το 1990.
• Η εγγραφή στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση έχει αυξηθεί, ακόμη και στις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες: Ενώ το 1990 μόνο 53 στα 100 παιδιά σε αυτές τις χώρες πήγαιναν στο σχολείο, μέχρι το 2011 ο αριθμός αυτός ανήλθε στα 81 στα 100.
Ακόμα κι έτσι, τα στατιστικά στοιχεία της έκθεσης που έχει τίτλο «Κάθε Παιδί Μετράει: Αποκαλύπτοντας ανισότητες, προωθώντας τα δικαιώματα των παιδιών», μαρτυρούν επίσης τις συνεχιζόμενες παραβιάσεις των δικαιωμάτων των παιδιών:
• Περίπου 6,6 εκατομμύρια παιδιά κάτω των 5 ετών πέθαναν το 2012, κυρίως από αιτίες που προλαμβάνονται, σε παραβίαση του θεμελιώδους δικαιώματός τους να επιβιώσουν και να αναπτυχθούν.
• 15% των παιδιών του κόσμου απασχολούνται σε εργασίες που θέτουν σε κίνδυνο το δικαίωμά τους στην προστασία από την οικονομική εκμετάλλευση και προσβάλλουν το δικαίωμά τους στη μάθηση και το παιχνίδι.
• 11% των κοριτσιών παντρεύονται πριν από τα 15 τους χρόνια, θέτοντας σε κίνδυνο τα δικαιώματά τους στην υγεία, την εκπαίδευση και την προστασία.
Τα στοιχεία αποκαλύπτουν επίσης ελλείψεις και ανισότητες, που δείχνουν ότι τα οφέλη της ανάπτυξης είναι άνισα κατανεμημένα:
• Τα φτωχότερα παιδιά στον κόσμο έχουν σχεδόν 3 φορές (2,7) λιγότερες πιθανότητες από τα πλουσιότερα, να έχουν ειδικευμένο προσωπικό κατά τη γέννηση τους, διατρέχοντας αυτά και οι μητέρες τους αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών κατά τον τοκετό.
• Στο Νίγηρα, όλα τα αστικά νοικοκυριά, αλλά μόνο το 39% των αγροτικών νοικοκυριών έχουν πρόσβαση σε ασφαλές πόσιμο νερό.
• Στο Τσαντ, για κάθε 100 αγόρια που εισέρχονται στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, αντιστοιχούν μόνο 44 κορίτσια - αφήνοντάς τα χωρίς εκπαίδευση και χωρίς την προστασία και τις υπηρεσίες που μπορούν να παρέχουν τα σχολεία.
Η έκθεση σημειώνει ότι «η καταγραφή καθιστά τα παιδιά ορατά, και αυτή η πράξη αναγνώρισης καθιστά δυνατή την αντιμετώπιση των αναγκών τους και την προώθηση των δικαιωμάτων τους». Προσθέτει, ότι οι καινοτομίες στον τομέα της συλλογής, ανάλυσης και διάχυσης των στοιχείων, καθιστούν δυνατό να συνυπολογίζονται στοιχεία από παράγοντες όπως η περιοχή, η οικονομική ευημερία, το φύλο, η ιθαγένεια ή η κατάσταση αναπηρίας, ώστε να συμπεριλαμβάνονται παιδιά που έχουν αποκλειστεί ή αγνοηθεί από τους γενικούς μέσους όρους.
Η έκθεση παροτρύνει για αύξηση των επενδύσεων σε καινοτομίες που θα επανορθώσουν το σφάλμα του αποκλεισμού.
«Η υπέρβαση του αποκλεισμού αρχίζει με περιεκτικά δεδομένα. Για να βελτιωθεί η πρόσβαση, η διαθεσιμότητα και η αξιοπιστία των στοιχείων σχετικά με τις στερήσεις που αντιμετωπίζουν τα παιδιά και οι οικογένειές τους, τα εργαλεία συλλογής και ανάλυσης τροποποιούνται συνεχώς - και αναπτύσσονται καινούργια. Αυτό θα απαιτήσει διαρκείς επενδύσεις και δεσμεύσεις,» αναφέρει η έκθεση.
Πολλά από όσα είναι γνωστά για την κατάσταση των παιδιών, προέρχονται από έρευνες σε νοικοκυριά, και ιδίως από τις Έρευνες Πολλαπλών Δεικτών MICS (Multiple Indicator Cluster Surveys). Σχεδιασμένες και υποστηριζόμενες από τη UNICEF, αυτές οι έρευνες διεξάγονται από τις εθνικές στατιστικές αρχές και παρέχουν αναλυτικά στοιχεία για ένα ευρύ φάσμα θεμάτων που επηρεάζουν την επιβίωση των παιδιών, την ανάπτυξη, τα δικαιώματα και το πώς βιώνουν τη ζωή τους. Μέχρι σήμερα, τέτοιες έρευνες έχουν γίνει σε περισσότερες από 100 χώρες. Στον τελευταίο γύρο των MICS ολοκληρώθηκαν συνεντεύξεις σε περισσότερα από 650.000 νοικοκυριά σε 50 χώρες.
Τριάντα χρόνια έχουν περάσει από τότε που «H Κατάσταση των Παιδιών στον Κόσμο» άρχισε να δημοσιεύει πίνακες τυποποιημένων παγκόσμιων και εθνικών στατιστικών στοιχείων, που αποσκοπούν στην παροχή μια λεπτομερούς εικόνας των συνθηκών κάτω από τις οποίες ζουν τα παιδιά. Με τη δημοσίευση μιας έκδοσης της έκθεσης αποκλειστικά για τα δεδομένα, η UNICEF προσκαλεί τους φορείς λήψης αποφάσεων και το ευρύ κοινό να δουν και να χρησιμοποιήσουν τα στατιστικά αυτά στοιχεία με στόχο τις θετικές αλλαγές για τα παιδιά.
«Τα στοιχεία από μόνα τους δεν αλλάζουν τον κόσμο. Επιτρέπουν όμως την αλλαγή μέσα από τον προσδιορισμό των αναγκών και τη μέτρηση της προόδου. Αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία είναι οι φορείς λήψης αποφάσεων να χρησιμοποιούν τα δεδομένα για να επιφέρουν θετικές αλλαγές, και ότι τα στοιχεία είναι διαθέσιμα στα παιδιά και τις κοινότητες ώστε να τα χρησιμοποιούν για τη λογοδοσία αυτών που είναι επιφορτισμένοι με τέτοιες ευθύνες», αναφέρει η έκθεση.