Ψυχολογική υποστήριξη
Την ώρα που το παιδί πρέπει να κάνει τα μαθήματά του, καθίστε δίπλα του και βρείτε ευκαιρία να κάνετε και εσείς δικές σας δουλειές «γραφείου», όπως για παράδειγμα να υπολογίσετε τους λογαριασμούς του σπιτιού, να απαντήσετε σε e-mail, να κάνετε τη λίστα του σούπερ μάρκετ ή ό,τι άλλο μπορεί να χρειάζεστε για τη δουλειά σας. Με τον τρόπο αυτό το παιδί θα καταλάβει ότι όλοι στην οικογένεια έχουν κάποιες δουλειές να κάνουν το απόγευμα, ενώ θα είστε εκεί ανά πάσα στιγμή χρειάζεται τη βοήθειά σας. Μπορείτε, μάλιστα, τις στιγμές εκείνες να κάνετε και "συναγωνισμό" με το παιδί, π.χ. να ξεκινήσετε και εσείς να γράφετε μαζί του ορθογραφία και νικητής να είναι όποιος την γράψει πιο γρήγορα!
Μοιρασμένα ταλέντα
Ο κάθε γονιός μπορεί να βοηθά το παιδί με τα μαθήματα στα οποία έχει περισσότερη άνεση. Αν η μαμά ήταν πάντα καλύτερη στα φιλολογικά και ο μπαμπάς στα μαθηματικά, μπορεί ο κάθε ένας να αναλάβει αυτά τα μαθήματα, προκειμένου το διάβασμα να γίνει πιο ξεκούραστο και πιο ευχάριστο για όλους.
Όχι στη μασημένη τροφή
Όταν το παιδί πασχίζει να δώσει τη σωστή απάντηση, ενώ εσείς την έχετε έτοιμη μπροστά σας, το πιο απλό είναι να του την πείτε και να συνεχίσετε στην επόμενη άσκηση. Με τον τρόπο αυτόν, όμως, το πιθανότερο είναι ότι το παιδί δεν θα μάθει τίποτα. Είναι προτιμότερο εκείνη τη στιγμή να ζητήσετε από το παιδί να προσπαθήσει να δώσει μία απάντηση κι αν αυτή είναι λάθος να το σημειώσετε και να επανέλθετε στην άσκηση αυτή αργότερα. Σκοπός, δηλαδή, δεν είναι να του δώσετε εσείς την απάντηση, αλλά να ωθήσετε το παιδί να την αναζητήσει μόνο του.
Όχι στους τσακωμούς
Σε κάθε περίπτωση, όταν το παιδί δυσκολεύεται πραγματικά με κάποιο μάθημα, μην το αφήσετε να «πνίγεται» για να βρει την απάντηση. Πρέπει να ξέρει ότι είστε εκεί για να το βοηθάτε, όχι για να του κάνετε τη ζωή δύσκολη, καθώς με τον τρόπο αυτό υπάρχει κίνδυνος και με εσάς να θυμώσει και το συγκεκριμένο μάθημα να μισήσει. Το διάβασμα με το παιδί μπορεί, όταν παρουσιάζονται δυσκολίες, να προκαλέσει εκνευρισμό σε όλους και αυτό είναι κάτι που δεν θα βοηθήσει στη διαδικασία της μάθησης. Μην εγκαταλείψετε το παιδί που προσπαθεί, κι ας έχετε κουραστεί. Μπορείτε είτε να ζητήσετε τη βοήθειά του/της συζύγου σας, είτε να αναζητήσετε μαζί απαντήσεις online, είτε ακόμα και να απευθυνθείτε σε κάποιον καθηγητή, σε περίπτωση που το παιδί μπορεί να χρειάζεται ιδιαίτερα μαθήματα.
Όχι στο κυνήγι των καλών βαθμών
Σημαντικό είναι να έχει το παιδί καλούς βαθμούς στους σχολικούς του ελέγχους, καθώς έτσι επιβραβεύονται οι προσπάθειές του από τους δασκάλους και παίρνει το παιδί κίνητρο να συνεχίσει. Όμως οι βαθμοί δεν θα πρέπει να αποτελούν αυτοσκοπό. Έχει μεγαλύτερη σημασία το παιδί να εμπεδώσει αυτά που διαβάζει, ώστε να αποκτήσει πραγματικές γνώσεις, παρά να αποστηθίζει τα μαθήματα μόνο και μόνο για να παίρνει καλούς βαθμούς στην εξέταση και έπειτα να ξεχνά όσα έμαθε. Άλλωστε, η πίεση των γονιών για καλούς βαθμούς μπορεί να δημιουργήσει στο παιδί άγχος, το οποίο δεν θα το βοηθήσει τελικά στη μάθηση.
Όχι στο "όχι" - Ναι στην επιβράβευση
Όταν θέλετε να διορθώσετε ένα παιδί κατά το διάβασμά του, μην ξεκινάτε την φράση σας με αρνητισμό, λέγοντας π.χ. "όχι, δεν είναι έτσι" ή "μην το γράφεις έτσι" κ.λ.π., καθώς άθελά σας μπορεί να δημιουργήσετε αρνητικό κλίμα και να το αποθαρρύνετε. Είναι προτιμότερο οι φράσεις σας να ξεκινούν με "καλύτερα να το κάνεις έτσι" ή "ίσως είναι προτιμότερο να γράψεις αυτό".
Από την άλλη, όταν ένα παιδί τα καταφέρνει καλά στη μελέτη των μαθημάτων του, μην ξεχνάτε να το επιβραβεύετε τακτικά, τόσο λεκτικά (λέγοντας "μπράβο"), όσο και υλικά, π.χ. κολλώντας του ένα αυτοκόλλητο για κάθε καλή προσπάθειά και συμφωνώντας ότι στα 10 αυτοκόλλητα "κερδίζει" να δει το βράδυ την αγαπημένη του ταινία.
Σωστός προγραμματισμός
Είναι σημαντικό να τεθούν εγκαίρως κάποιοι κανόνες, αναφορικά με το διάβασμα του παιδιού, τους οποίους θα συμφωνήσετε από κοινού. Για παράδειγμα, ο τόπος και ο χρόνος που θα λαμβάνει αυτό χώρα θα πρέπει να είναι συγκεκριμένος κάθε μέρα. Ο τόπος μπορεί να είναι το γραφείο του, το γραφείο των γονιών ή το τραπέζι της κουζίνας. Ο χρόνος μπορεί να είναι αμέσως μετά το σχολείο, μετά το μεσημεριανό φαγητό ή ακόμα και μετά τον μεσημεριανό ύπνο. Το σημαντικό είναι η διαδικασία να είναι σταθερή και συστηματική, να γίνει τρόπος ζωής στο παιδί, ώστε να μην υπάρχουν περιθώρια να αλλάξει. Επιπλέον, μία καλή ιδέα προγραμματισμού είναι να κάνετε μία λίστα με τα μαθήματα που έχει να κάνει το παιδί για την επόμενη ημέρα, για να μην σας «ξεφύγει» κάτι, και να ξεκινήσετε από αυτό με το οποίο δυσκολεύεται το παιδί περισσότερο ή από αυτό που απαιτεί περισσότερη «δουλειά».
Το «μισητό» μάθημα
Συμβαίνει συχνά, όταν το παιδί δυσκολεύεται με κάποιο μάθημα, να πάρει απόφαση ότι δεν θα τα καταφέρει ποτέ και να σταματήσει να προσπαθήσει. Το πιθανότερο είναι ότι ο γονιός τότε θα παροτρύνει το παιδί να προσπαθήσει περισσότερο, όμως συχνά ο τρόπος αυτός δεν βοηθάει.
Το καλύτερο που έχετε να κάνετε, στην περίπτωση που βλέπετε το παιδί «πελαγωμένο» με κάποιο μάθημα, είναι να δείξετε κατανόηση και να ζητήσετε τη γνώμη του. Πείτε του, λοιπόν, ότι καταλαβαίνετε πως δυσκολεύεται, πως δεν του αρέσει αυτό το μάθημα και ρωτήστε το τι πιστεύει πως θα μπορούσε να γίνει. Αν απαντήσει ότι δεν θέλει να ξαναδιαβάσει αυτό το μάθημα εξηγήστε ότι αυτό μακροπρόθεσμα θα σημαίνει κακούς βαθμούς, κάτι που θα στεναχωρήσει και το ίδιο το παιδί. Αντιπροτείνετε, λοιπόν, να βοηθήσετε το παιδί όπως μπορείτε ή να βρείτε έναν νέο, εναλλακτικό τρόπο διαβάσματος αυτού του μαθήματος, π.χ. με εικόνες, με πραγματικά παραδείγματα, κρατώντας σημειώσεις, χρησιμοποιώντας πολύχρωμα στυλό –οτιδήποτε μπορεί να κάνει το μάθημα πιο ευχάριστο.
Παράλληλα, φροντίστε να επικοινωνήσετε και με τον δάσκαλο ή καθηγητή του παιδιού και να τον ενημερώσετε για τις δυσκολίες που αυτό αντιμετωπίζει, προκειμένου να του δώσει λίγη παραπάνω προσοχή κατά την ώρα του μαθήματος.
Πρακτικές συμβουλές:
Πρόβλημα: «Δεν θέλω να διαβάσω!»
Λύση 1: «Το καταλαβαίνω, αλλά δες την θετική πλευρά του διαβάσματος: Με το διάβασμα μαθαίνεις σπουδαία πράγματα και γίνεσαι ακόμα πιο έξυπνος!»
Λύση 2: «Θέλεις να το συζητήσουμε αύριο με τον δάσκαλο/καθηγητή σου και να μας δώσει εκείνος μία λύση;»
Πρόβλημα: Δε μπορεί να απομνημονεύσει ένα κείμενο (π.χ. ποίημα).
Λύση 1: Δοκιμάστε να του το μάθετε στον ρυθμό κάποιου αγαπημένου του τραγουδιού. Έτσι θα μπορεί να θυμάται τους στίχους πιο εύκολα.
Λύση 2: Δοκιμάστε να σχεδιάσετε εικόνες με στιγμιότυπα του κειμένου, και βάλτε τις μαζί με το παιδί στη σωστή σειρά, ώστε να θυμάται πιο εύκολα τη ροή της ιστορίας.
Πρόβλημα: Δυσκολία στα μαθηματικά.
Λύση 1: Κατευθυνθείτε στην κουζίνα. Εκεί θα βρείτε πολλά εφόδια (π.χ. φρούτα ή ξηρούς καρπούς) που θα σας βοηθήσουν με τις μαθηματικές πράξεις.
Λύση 2: Υπάρχουν παιδικά τραγουδάκια (π.χ. από την συλλογή 'Λάχανα και Χάχανα') που μπορούν να βοηθήσουν το παιδί να αποστηθίσει μαθηματικές πράξεις ή ακόμα και την προπαίδεια.
Πρόβλημα: Δυσκολία στην ανάγνωση.
Λύση: Ανάλογα με την ηλικία και την τάξη του παιδιού, οι γονείς μπορούν να βοηθούν το παιδί στην ανάγνωση χρησιμοποιώντας χρώματα, είτε για συλλαβές είτε για προτάσεις είτε για παραγράφους (π.χ. στη λέξη πα-τα-τα μπορούν να χρωματίσουν τη συλλαβή "πα" με κόκκινο και δύο ίδιες συλλαβές "τα" με πράσινο). Έτσι το παιδί θα έχει οπτική διάκριση της συλλαβής ή της πρότασης και θα μπορεί πιο εύκολα να τη διαβάσει.
Πρόβλημα: Δυσκολία στη γραφή.
Λύση: Οι λεκτικοί συνειρμοί βοηθούν σημαντικά στη γραφή. Για παράδειγμα, όταν το παιδί πάει να γράψει τη λέξη "σοκολάτα" και δεν δυσκολεύεται να θυμηθεί το γράμμα "κ", μπορούν οι γονείς να θυμίσουν ότι είναι το ίδιο γράμμα που περιλαμβάνεται και στη λέξη "γλυκό" -και η σοκολάτα είναι γλυκό!
*Ευχαριστούμε θερμά την ψυχολόγο - ειδική παιδαγωγό κ. Πηνελόπη Στάμου για την πολύτιμη συμβολή της στο άρθρο.