Σύνηθες φαινόμενο στην προσχολική ηλικία
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, το 60-65% των παιδιών αναπτύσσουν το φαινόμενο του φανταστικού φίλου στις ηλικίες μεταξύ 3 και 5 ετών. Πρόκειται ακριβώς για την περίοδο που το παιδί αρχίζει να «χτίζει» την δική του προσωπικότητα και δοκιμάζει τα όρια μεταξύ φαντασίας και πραγματικότητας. Και παρόλο που τα στατιστικά λένε ότι τα περισσότερα παιδιά αρχίζουν να ξεχνούν τους φανταστικούς τους φίλους όταν ξεκινούν για πρώτη φορά το σχολείο, περίπου ένα στα τρία παιδιά συνεχίζει να παίζει με τους φανταστικούς του φίλους μέχρι την ηλικία των 7 ετών.
Για την ακρίβεια, έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε παιδιά για διάστημα 3 ετών, έδειξε ότι σε μικρότερες ηλικίες αυτά «δένονται» με κάποιο αντικείμενο (π.χ. με ένα αρκουδάκι), ενώ μεγαλώνοντας, περισσότερο τα κορίτσια παρά τα αγόρια, εμφανίζουν κάποιον φανταστικό φίλο. Μάλιστα, τα παιδιά δεν διστάζουν να μιλήσουν και στους γονείς τους για τον φίλο αυτόν. Η ίδια έρευνα έδειξε, επίσης, ότι ελάχιστες διαφορές εμφάνισαν, στις κοινωνικές τους δεξιότητες ή στην προσωπικότητά τους, τα παιδιά με φανταστικούς φίλους από αυτά χωρίς τέτοια... συντροφιά, ωστόσο τα πρώτα έδειξαν μεγαλύτερη άνεση στο να κατανοούν καλύτερα τις απόψεις των άλλων.
Γιατί δημιουργούν τα παιδιά φανταστικούς φίλους;
Όπως εξηγεί η ψυχολόγος κ. Δήμητρα Σφήκα, «Οι φανταστικοί φίλοι του παιδιού το βοηθούν να χειρίζεται τα άγχη του. Στην ηλικία των τεσσάρων ετών είναι πιθανό το μικρό παιδί να φοβάται τα σκυλιά, τους θορύβους ή τα φαντάσματα που πιστεύει πως είναι κρυμμένα στο ντουλάπι. Οι φανταστικοί φίλοι του φοβούνται μαζί του ή είναι δυνατοί και γενναίοι και του δίνουν κουράγιο. Ιδιαίτερα, τα δειλά και ευαίσθητα παιδιά χρησιμοποιούν τους φανταστικούς φίλους σαν μια μορφή προστασίας».
Η ίδια εξηγεί πως ένα παιδί με φανταστικούς φίλους όχι μόνο δεν έχει κάποιο πρόβλημα, αλλά έχει βρεθεί πως μπορεί να είναι πιο κοινωνικό και λιγότερο ντροπαλό από άλλα παιδιά. Επιπλέον, μπορεί να έχει πιο πολλούς πραγματικούς φίλους, να είναι πιο δημιουργικό και να συμμετέχει πιο πολύ σε οικογενειακές δραστηριότητες. Τα παιδιά που έχουν φανταστικούς φίλους παίζουν περισσότερο ειρηνικά με τα συνομήλικα παιδιά και συνεργάζονται καλύτερα με τους γονείς και τους άλλους ενήλικες.
Ο ρόλος του γονιού και πότε να ανησυχεί
Σύμφωνα με την κ. Σφήκα το παιδί αρχίζει να ξεχωρίζει το πραγματικό από το φανταστικό στην παιδική ηλικία από 6 έως 12 ετών. Αν από την ηλικία αυτή και μετά το παιδί συνεχίζει να μιλά για τον φανταστικό του φίλο, αυτό θεωρείται από τους ειδικούς ένδειξη ψυχοπαθολογίας και ο γονιός θα πρέπει να επικοινωνήσει με κάποιον ψυχολόγο.
Στις μικρές ηλικίες, όμως, καλό είναι ο γονιός να αντιμετωπίζει το φαινόμενο ψύχραιμα, ως κάτι φυσιολογικό που περισσότερο βοηθά παρά εμποδίζει την φυσιολογική ανάπτυξη του παιδιού. Χρήσιμο, μάλιστα, είναι ο γονιός να παρατηρήσει πώς ακριβώς μπορεί να βοηθιέται το παιδί από τη συγκεκριμένη φανταστική σχέση, να κάνει ερωτήσεις στο παιδί για τον φίλο αυτόν, και πιθανώς να καταφέρει έτσι να ανταποκριθεί και εκείνος καλύτερα στην ανάγκη του παιδιού, είτε πρόκειται για φοβία είτε για κάτι που το αγχώνει.