Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι η εκμάθηση ενός μουσικού οργάνου απαιτεί συντονισμό μεταξύ των χεριών και του οπτικού ή ακουστικού ερεθίσματος. Έτσι, η έναρξη μουσικής εκπαίδευσης σε νεαρή ηλικία μάλλον βοηθά να ενισχύονται οι εγκεφαλικές συνάψεις που είναι σημαντικές για τις κινητικές εργασίες στη μετέπειτα ζωή του παιδιού.
Πέρα από την ανάπτυξη του παιδικού εγκεφάλου που ενισχύει η μουσική, όμως, μπορεί να προσφέρει στο παιδί και ασύγκριτη χαρά, καλύπτοντας με τον πιο διασκεδαστικό τρόπο την ανάγκη του για δημιουργία.
Αν αναρωτιέστε πότε είναι η κατάλληλη στιγμή για να ξεκινήσει το παιδί κάποιο μουσικό όργανο και ποιο όργανο να είναι αυτό, η καθηγήτρια μουσικής στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση κ. Κυβέλη Τσαντίλα μας δίνει τις απαντήσεις και τονίζει τα οφέλη της μουσικής στη συνολική του ανάπτυξη.
Η κατάλληλη ηλικία
Σύνηθες στην Ελλάδα είναι ένα παιδί να ξεκινά την εκμάθηση ενός μουσικού οργάνου σε ηλικία 8-9 χρονών, καθώς σε αυτή την ηλικία υπάρχει μεγαλύτερη μουσική δεκτικότητα ώστε να αναπτύξει μουσικές δεξιότητες. Άλλωστε, στην ηλικία αυτή έχει ήδη μπει το παιδί σε ένα πρόγραμμα διαβάσματος στο σχολείο, με αποτέλεσμα να μπορεί ευκολότερα να συνδυάσει μαθήματα μουσικής και μελέτη. Ωστόσο, συχνά υπάρχουν και εξαιρέσεις, όπου παρατηρούμε μουσικές επιδεξιότητες σε παιδιά ηλικίας από 5-6 ετών, εξηγεί η ειδικός.
Το κατάλληλο μουσικό όργανο
Η κ. Τσαντίλα συμβουλεύει να αφήνουν οι γονείς τα παιδιά να επιλέγουν το όργανο που τους αρέσει μέσα από μουσικά παιχνίδια. Το καλύτερο, όπως λέει, είναι να δοθεί στο παιδί η ευκαιρία να γνωρίσει όσο το δυνατόν περισσότερα μουσικά όργανα, να τα παρατηρήσει, να ακούσει τους ήχους τους και τελικά να επιλέξει αυτό που θα το εντυπωσιάσει περισσότερο. Ο εντυπωσιασμός αυτό είναι που θα προκαλέσει την αφοσίωση που θα δείξει το παιδί στο όργανο αυτό αργότερα.
Ο γονιός μπορεί, λοιπόν, να συμβουλέψει το παιδί και να του επισημάνει τις προοπτικές της επιλογής του (π.χ. αν το παιδί επιλέξει πιάνο, δεν θα μπορεί να το παίρνει μαζί στις εκδρομές και να παίζει παρέα με τους φίλους του, όπως με μία κιθάρα), ενώ ένας δάσκαλος μουσικής μπορεί να προτείνει όργανα με τα οποία είναι προτιμότερο να ξεκινήσει ένα παιδί: Στα 8-9 χρόνια τα όργανα που μπορεί να διδαχθεί ένα παιδί είναι κιθάρα και βιολί (τα οποία «βγαίνουν» στις διαστάσεις των παιδιών), πιάνο/αρμόνιο ή ακορντεόν και, σε περίπτωση που το παιδί δείξει ενδιαφέρον για τα πνευστά όργανα, θα μπορούσε να ξεκινήσει με φλογέρα. Με τη φλογέρα το παιδί θα πάρει τις βάσεις (διαφραγματική αναπνοή) για να ακολουθήσει αργότερα κάποιο πνευστό μουσικό όργανο της επιλογής του. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, η τελική απόφαση για το όργανο που θα επιλέξει θα πρέπει να είναι του παιδιού.
Τα οφέλη των μουσικών οργάνων στα παιδιά
Το παιδί μέσα από την εκμάθηση κάποιου μουσικού οργάνου μπορεί να καλλιεργήσει τη φαντασία και να αναπτύξει τη δημιουργικότητά του, λέει η κ. Τσαντίλα. Το όργανο βοηθά το παιδί να συγκεντρώνεται, να συντονίζει τις κινήσεις του και να οργανώνει τη σκέψη του. Κάθε μουσικό όργανο μπορεί να μάθει το παιδί να ελέγχει τις κινήσεις όχι μόνο των χεριών του αλλά και ολόκληρου του σώματος. Μαθαίνει στο παιδί να αυτοπειθαρχεί (π.χ. με τη συμμετοχή του σε μία μπάντα) και να συνεργάζεται, ενώ παράλληλα καλλιεργείται και η κοινωνικοποίηση και η αυτοπεποίθησή του (αφού αισθάνεται σημαντικό για την επιτυχή απόδοση της ομάδας).
Επιπλέον, με τη μουσική αναπτύσσεται και η ευαισθησία του παιδιού. Η ευαισθησία σε συνδυασμό με την πειθαρχία βοηθούν το παιδί να ωριμάσει. Το παιδί έχει τη δυνατότητα με ένα μουσικό όργανο να εκφράζει τα συναισθήματά του. «Οι μελωδίες», λέει χαρακτηριστικά η μουσικός, «είναι το καλύτερο μέσο για να εξωτερικεύει το παιδί τη χαρά, τη λύπη, ακόμα και τις σκέψεις και τους προβληματισμούς του».
Με όποιον δάσκαλο καθίσεις...
Αναφορικά με την εκμάθηση ενός μουσικού οργάνου, δεν υπάρχει διαφορά στο να πάει το παιδί σε ωδείο ή να παρακολουθήσει ιδιωτικά μαθήματα, λέει κ. Τσαντίλα, καθώς και στις δύο περιπτώσεις τα μαθήματα είναι ατομικά. Ίσως το ωδείο να έχει ένα παραπάνω πλεονέκτημα, ότι θα βοηθήσει το παιδί να αναπτύξει κοινωνικές δεξιότητες (επικοινωνία με άλλα παιδιά ίδιου ενδιαφέροντος για τη μουσική), καθώς και μουσικές και γνωστικές δεξιότητες (συναυλίες και εκμάθηση μουσικής θεωρίας).