Αυτό, όμως, δεν είναι λύση. Οι δουλειές του σπιτιού αποτελούν μία καλή ευκαιρία για να μάθει το παιδί να είναι λίγο πιο υπεύθυνο, τουλάχιστον για τα δικά του πράγματα, και να αποκτήσει βασικές γνώσεις και ικανότητες που θα του φανούν πολύτιμες στο μέλλον. Άλλωστε, με το να συμμετέχει το παιδί σε ορισμένες δουλειές, που να ανταποκρίνονται φυσικά στην ηλικία του και τις δυνατότητές του, βοηθά και τους γονείς, δίνοντάς τους την ευκαιρία να ασχοληθούν με κάτι άλλο τη δεδομένη στιγμή.
Πώς θα καταφέρετε, όμως, να πείσετε τα παιδιά να συμμετέχουν στις δουλειές του σπιτιού και ποιες δουλειές είναι κατάλληλες για την κάθε ηλικιακή ομάδα; Οι παρακάτω οδηγίες θα σας βοηθήσουν να βάλετε τα παιδιά στο «παιχνίδι» του νοικοκυριού:
Δουλειές ανά ηλικία
Η κάθε ηλικιακή ομάδα έχει διαφορετικές δυνατότητες αναφορικά με το πώς μπορεί να βοηθήσει στο σπίτι. Όλα τα παιδιά, όμως, μπορούν με τον τρόπο τους να προσφέρουν. Παραδείγματος χάριν:
Ηλικίες 2-3: Στην ηλικία αυτή που τα παιδιά ανακαλύπτουν διαρκώς τον κόσμο, συνήθως λατρεύουν να ασχολούνται με οτιδήποτε ασχολείται η μαμά και ο μπαμπάς, ενώ είναι πεπεισμένα ότι μπορούν να το κάνουν και εξίσου καλά! Μην τους «κόψετε» τη φορά αν τα δείτε πρόθυμα να συμμετέχουν στις δουλειές του σπιτιού, απλά σταθείτε στο πλευρό τους με υπομονή, αφενός για να τα προστατεύσετε από μικροατυχήματα, αφετέρου για να αποτρέψετε κάποια μεγάλη ζημιά. Επιπλέον, αναθέστε τους κάποιες δουλειές που πραγματικά μπορούν να κάνουν, όπως να μαζεύουν από το πάτωμα παιχνίδια και βιβλία, να σας δίνουν ρούχα από τον κουβά και μανταλάκια για να τα απλώνετε, να βοηθούν στο στρώσιμο του κρεβατιού αλλά και στο τάισμα των ζώων και να καθαρίζουν με ένα πανάκι κάτι που χύθηκε στο πάτωμα.
Ηλικίες 4-5: Τα παιδιά συνεχίζουν να θέλουν να συμμετέχουν στις δουλειές, αλλά πλέον ίσως χρειαστούν κάποιο κίνητρο για να το κάνουν. Το να τους δείξετε ακριβώς πώς γίνεται κάτι ίσως τα παρακινήσει περισσότερο, ενώ βοηθά πολύ να τα επιβραβεύετε κάθε φορά που κάνουν κάτι σωστά, π.χ. κολλώντας ένα αυτοκόλλητο σε ένα «πίνακα επιβράβευσης». Στην ηλικία αυτή τα παιδιά μπορούν να στρώνουν και να μαζεύουν το τραπέζι, να βοηθούν στο μαγείρεμα (χρησιμοποιώντας π.χ. ειδικά, παιδικά μαχαιράκια) και να βάζουν στη θέση τους τα ψώνια από το σούπερ-μάρκετ.
Ηλικίες 6-8: Ο ενθουσιασμός για τις δουλειές του σπιτιού μειώνεται στην ηλικία αυτή, γιατί τα παιδιά έχουν τόσα πολλά πιο ενδιαφέροντα πράγματα για να ασχοληθούν. Ωστόσο, οι γονείς μπορούν να τους αναθέσουν ορισμένες «ευθύνες», εξηγώντας τους ότι αποτελούν μέρος του γεγονότος ότι μεγαλώνουν και ότι θα πρέπει να είναι υπερήφανα γι'αυτό. Στις ηλικίες αυτές, λοιπόν, τα παιδιά μπορούν να φροντίσουν τα ζωάκια του σπιτιού, να χρησιμοποιήσουν την ηλεκτρική σκούπα και πιθανώς κάποια κανονική σκούπα, να πετάξουν τα σκουπίδια και να μαζέψουν τα απλωμένα ρούχα που έχουν στεγνώσει.
Ηλικίες 9-12: Τα μεγάλα παιδιά είναι σε θέση να βοηθήσουν σημαντικά στις δουλειές του σπιτιού και μάλιστα να το κάνουν και σωστά, αλλά άντε να τα πείσετε! Στην ηλικία αυτή είναι σημαντικό να μάθετε στο παιδί να αποδεχτεί αυτές τις δουλειές και να μην το κριτικάρετε διαρκώς για το πώς έκανε κάτι, αλλά να το διορθώνετε με θετικό τρόπο. Στην προεφηβική ηλικία τα παιδιά μπορούν να βοηθήσουν στο πλύσιμο του αυτοκινήτου, να μάθουν να πλένουν πιάτα, να βοηθήσουν στην προετοιμασία απλών γευμάτων, να καθαρίσουν το μπάνιο, να ξεχορταριάσουν τον κήπο και να χρησιμοποιούν το πλυντήριο ρούχων και πιάτων.
Ηλικίες 13-18: Τα παιδιά στις ηλικίες αυτές μπορούν να κάνουν σχεδόν τα πάντα, αρκεί να τους τα έχει δείξει κάποιος με σωστό τρόπο. Στην ηλικία αυτή, βέβαια, οι γονείς πρέπει να είναι λίγο πιο ευαισθητοποιημένοι σχετικά με τον όγκο των διαβασμάτων των παιδιών, οπότε καλό είναι να τους αναθέτουν δουλειές έχοντας υπ'όψιν το πρόγραμμα των μαθημάτων τους. Έτσι, τα παιδιά στην εφηβεία μπορούν να αλλάξουν λάμπες και σακούλα στην ηλεκτρική σκούπα, να αναλάβουν ό,τι έχει να κάνει με το πλύσιμο-σιδέρωμα των ρούχων, να καθαρίσουν τζάμια, να καθαρίσουν το ψυγείο και άλλες ηλεκτρικές συσκευές, να ετοιμάσουν γεύματα και να κάνουν λίστες για λαϊκή και σούπερ-μάρκετ.
Πώς θα τα πείσετε να συμμετέχουν στις δουλειές
Από μία ηλικία και μετά το πιθανότερο είναι ότι το παιδί δεν θα έχει όρεξη να βοηθά με τις δουλειές του σπιτιού, καθώς θα έχει άλλα, πιο ενδιαφέροντα πράγματα για να ασχοληθεί. Ωστόσο, αν έχετε θέσει από νωρίς κάποιους «κανόνες» για το πώς και πότε πρέπει αυτές οι δουλειές να γίνονται, πιθανώς να αντιμετωπίσετε λιγότερη γκρίνια.
Για παράδειγμα:
-Ορίστε κάποια συγκεκριμένη χρονική στιγμή μέσα στην εβδομάδα που όλη η οικογένεια θα αναλαμβάνει από μία δουλειά. Το πρόγραμμα είναι μία έννοια που αρέσει στα παιδιά –αρκεί να τηρείται. Πείτε, για παράδειγμα, ότι κάθε Σάββατο πρωί θα καθαρίζετε όλοι μαζί το σπίτι.
-Ο καθένας τις δουλειές του: Μία δίκαιη συμφωνία που μπορείτε να κάνετε με τα παιδιά είναι ότι ο καθένας θα φροντίζει τα δικά του πράγματα, θα μαζεύει το δικό του δωμάτιο και θα τακτοποιεί τα δικά του ρούχα.
-Γραπτό πρόγραμμα: Τα παιδιά μπορεί να ξεχάσουν τι πρέπει να κάνουν και πότε. Διατηρώντας ένα γραπτό πρόγραμμα, σε ένα μεγάλο ημερολόγιο, δεν θα έχουν πια δικαιολογία!
-Ποικιλία: Για ένα παιδί μπορεί να είναι βαρετό να κάνει κάθε μέρα ή κάθε εβδομάδα την ίδια δουλειά, π.χ. να στρώνει τραπέζι ή να βάζει σκούπα στο δωμάτιό του. Φροντίστε ανά διαστήματα να του αλλάζετε τις δουλειές για να του δίνετε ένα παραπάνω κίνητρο να προθυμοποιείται.
-Συζητήστε το: Πριν αναθέσετε μια δουλειά στο σπίτι, συζητήστε το μαζί του. Μην του το επιβάλλετε με το ζόρι. Βεβαιωθείτε, καταρχήν, ότι μπορεί να την κάνει, απαντήστε στις απορίες του και δείξτε κατανόηση αν σας πει ότι κάτι του φαίνεται πραγματικά δύσκολο, προσφερθείτε να το βοηθήσετε αν σας το ζητήσει και μην επεμβαίνετε κάθε λίγο για να το διορθώνετε. Αν, για παράδειγμα, η κόρη σας δεν στρώσει τέλεια το κρεβάτι της, μην τρέξετε να το κάνετε εσείς! Είναι προτιμότερο να μείνει λίγο τσαλακωμένο το σεντόνι παρά να απογοητευτεί το παιδί σας επειδή δεν έκανε τη δουλειά όπως θέλατε.