Αν έχετε ήδη ξεκινήσει το σαφάρι στους παιδικούς σταθμούς της περιοχής, θα συμφωνείτε ότι το δυσκολότερο δεν είναι να ξεχωρίσεις αυτόν που θα σου αρέσει περισσότερο (κατά κανόνα θα είναι ο ακριβότερος) αλλά να βάλεις σε σειρά τις προτεραιότητές σου αναφορικά με την «φοίτηση» του 3χρονου παιδιού σου εκεί και σύμφωνα με αυτές να καταλήξεις στον ιδανικό.
Παρακάτω θα δείτε όλα όσα, σύμφωνα τουλάχιστον με τη δική μου εμπειρία, θα πρέπει να λάβετε υπ'όψιν μέχρι να πάρετε την τόσο σημαντική αυτή απόφαση:
Πόσο σημαντικός είναι, όμως, ο παιδικός σταθμός;
Σύμφωνα με την κ. Ιωάννα Αντωνιάδου-Κουμάτου, Αναπτυξιακή Παιδίατρο και Διευθύντρια του Ινστιτούτου Υγείας του Παιδιού, «μέχρι τα 2,5 χρόνια του, το παιδί, τόσο από σωματική όσο και από συναισθηματική άποψη, είναι προτιμότερο να μένει σε ένα σταθερό, ασφαλές περιβάλλον με ένα πρόσωπο 'δικό του΄(π.χ. μητέρα, γιαγιά ή baby sitter). Στην ηλικία αυτή τα παιδιά προτιμούν την ατομική ενασχόληση μαζί τους, τον χώρο τους και τον σεβασμό στις ανάγκες του. Από εκπαιδευτικής πλευράς, λοιπόν, σε ένα σπίτι που του απευθύνονται, του μιλούν και που σέβονται τους βιορυθμούς του, το παιδί τα έχει όλα».
Απαραίτητος, σύμφωνα με την ειδικό, γίνεται ο σταθμός μετά τα 3 χρόνια, καθώς «τότε το παιδί βοηθιέται στο να αποκτήσει με δομημένο τρόπο γνώσεις και να αναπτύξει νοητικές δεξιότητες». Στον παιδικό σταθμό το παιδί θα μάθει να συνεργάζεται, να συνυπάρχει, να μοιράζεται, να πειθαρχεί και να χαίρεται μέσα από τις δραστηριότητες. Επιπλέον, από τότε και μετά το παιδί μαθαίνει σταδιακά να συναναστρέφεται, να συνυπάρχει, να συνεργάζεται και, κυρίως, να ακολουθεί κανόνες συναλλαγής μέσα σε μία ομάδα, αλλά και να σέβεται τους άλλους και τον εαυτό του.
Επιλέγοντας παιδικό σταθμό
Παλαιότερα ο παιδικός σταθμός ήταν περισσότερο ένας χώρος φύλαξης των παιδιών, στον οποίον –στην καλύτερη περίπτωση- τα παιδιά ταΐζονταν και κοιμίζονταν. Σήμερα, τόσο οι ιδιωτικοί όσο και πολλοί δημόσιοι σταθμοί (όσοι τουλάχιστον έχουν πρόθυμο προσωπικό και τα απαραίτητα κονδύλια), έχουν εξελιχθεί σε κέντρα αγωγής και στελεχώνονται από εκπαιδευτικούς, πολλοί εκ των οποίων έχουν κάνει ειδικές σπουδές στην διαπαιδαγώγηση παιδιών αυτής της ηλικίας.
Στους περισσότερους σταθμούς σήμερα, λοιπόν, λαμβάνει χώρα καθημερινά ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα το οποίο κατά κανόνα ξεκινά πολύ νωρίς το πρωί με ελεύθερο παιχνίδι, μέχρι να συγκεντρωθούν όλα τα παιδάκια και να φάνε το πρόγευμα, το οποίο ολοκληρώνεται συνήθως γύρω στις 10.00. Τότε ξεκινούν οι δραστηριότητες, οι οποίες περιλαμβάνουν από χειροτεχνίες και αφήγηση παραμυθιού, τραγούδια, χορούς και κουκλοθέατρα, μέχρι εκδρομές σε παιδικά μουσεία και θέατρα, για τα μεγαλύτερα παιδιά. Γύρω στη 1.00 είναι η ώρα του μεσημεριανού φαγητού (στους περισσότερους ιδιωτικούς σταθμούς μαγειρεύεται εκεί) και μετά ξεκινούν οι πρώτες αναχωρήσεις των παιδιών, ενώ άλλα παιδάκια παραμένουν εκεί για να κοιμηθούν ή να παρακολουθήσουν κάποιο πιο «χαλαρό» πρόγραμμα, π.χ. να ακούσουν ένα παραμύθι ή να παίξουν, μέχρι να έρθει η ώρα και της δικής τους αναχώρησης. Οι περισσότεροι παιδικοί σταθμοί αποχαιρετούν τα τελευταία παιδάκια μέχρι τις 5.00, οπότε επιστρέφουν και οι γονείς από τις δουλειές τους. Και κάπως έτσι περνούν τα παιδιά τη μέρα στον παιδικό σταθμό.
Παρ'όλα αυτά, ο κάθε σταθμός μπορεί να διαφέρει πολύ από τους υπόλοιπους, από διάφορες απόψεις. Και αυτός είναι ο λόγος που οι γονείς θα χρειαστεί να επισκεφθούν κάμποσους μέχρι να βρουν τον «δικό τους». Απαντώντας στις παρακάτω ερωτήσεις πιθανώς οδηγηθείτε πιο εύκολα στον «δικό σας» παιδικό σταθμό:
-Το κόστος: Έχετε την οικονομική δυνατότητα να στείλετε το παιδί στον «καλύτερο» ιδιωτικό σταθμό της περιοχής σας; Αυτόν για τον οποίον έχετε ακούσει τα καλύτερα; Αυτόν με τις καλύτερες εγκαταστάσεις, το πιο έμπειρο προσωπικό, το πιο πλούσιο πρόγραμμα, το πιο εκλεκτό διατροφολόγιο; Το ετήσιο κόστος των ακριβών παιδικών σταθμών μπορεί να φτάσει τις 6.500 με 7.000 ευρώ. Θεωρείτε σκόπιμο ένα τόσο σημαντικό έξοδο για τον παιδικό σταθμό του παιδιού; Μπορείτε να «παζαρέψετε» την τιμή ή να ζητήσετε διευκολύνσεις στον τρόπο που θα πληρώνετε –π.χ. θα μπορούσε να σας γίνει κάποια έκπτωση αν προκαταβάλετε όλο το ποσό στην αρχή του έτους;
-Η απόσταση από το σπίτι: Όλοι οι ιδιωτικοί σταθμοί διαθέτουν και σχολικά για τη μεταφορά των παιδιών, οπότε θεωρητικά σας «λύνουν τα χέρια» αν είναι κάπως μακριά από το σπίτι για να τα μεταφέρετε εσείς. Αν δεν σας προβληματίζει η ιδέα του σχολικού για ένα τόσο μικρό παιδί (άλλωστε, τα σχολικά έχουν ειδικά καθίσματα και ζώνες ασφαλείας για μικρά παιδιά), θα πρέπει πάντως να ρωτήσετε πόση ώρα θα μένει το παιδί στο σχολικό, γιατί πέρα από την απόσταση είναι και ο κύκλος που θα κάνει το σχολικό μέχρι να μαζέψει όλα τα παιδάκια, αλλά και οι στάσεις. Καλό είναι, λοιπόν, η διάρκεια της διαδρομής να μην είναι πολύ μεγάλη (π.χ. μεγαλύτερη των 40 λεπτών), γιατί το παιδί μπορεί να κουραστεί και να εκνευριστεί. Σκεφτείτε, επίσης, αν θα μπορούσατε είτε εσείς είτε κάποιος άλλος (π.χ. οι παππούδες) να παίρνουν το παιδί από τον σταθμό, ώστε να γλυτώσετε και το καθόλου ευκαταφρόνητο έξοδο του σχολικού (συνήθως κυμαίνεται από 300 έως 1.000 ευρώ ετησίως).
-Εγκαταστάσεις, ασφάλεια και καθαριότητα: Αυτοί είναι οι βασικοί λόγοι για τους οποίους πρέπει να επισκεφθείτε όλους τους σταθμούς πριν καταλήξετε (το προσωπικό είναι ένας ακόμα –θα αναφερθούμε παρακάτω). Εξυπακούεται, λοιπόν, πως ο χώρος στον οποίον στεγάζεται ο σταθμός πρέπει να είναι πεντακάθαρος –ειδικά τα μπάνια και οι χώροι εστίασης, όμως πρέπει να προσέξετε και τα εξής: Υπάρχουν πολλές σκάλες; Υπάρχουν πόρτες ασφαλείας; Μεμβράνες ασφαλείας στα τζάμια; Υπάρχει σύστημα πυρασφάλειας και αντισεισμικής προστασίας; Είναι τα παιχνίδια, και κυρίως αυτά της αυλής, σε καλή κατάσταση; Υπάρχουν παιχνίδια; Υπάρχει αυλή για να παίζουν τα παιδιά τους θερινούς μήνες; Για κάποιους γονείς το παιχνίδι έξω είναι πολύ πιο σημαντικό από τις δραστηριότητες μέσα στον σταθμό.
Κάτι που με ενόχλησε όταν επισκέφθηκα έναν συνοικιακό σταθμό ήταν ότι η εξωτερική πόρτα ήταν ξεκλείδωτη και έτσι ο κάθε περαστικός μπορούσε απλά να την ανοίξει και να μπει μέσα ανενόχλητος.
-Προσωπικό: Είναι σημαντικό να γνωρίσετε τόσο τους υπεύθυνους του σταθμού όσο και τις νηπιαγωγούς, αφενός για να ενημερωθείτε για τις σπουδές τους (είναι εκπαιδευτικοί ή εκπαιδευόμενοι;), αφετέρου για να κατανοήσετε την φιλοσοφία τους. Από τα πρόσωπα, τις εκφράσεις και την ψυχολογία τους, από τον τρόπο που μιλούν μεταξύ τους και απευθύνονται στα παιδιά, αλλά και από το πώς θα μιλήσουν σε εσάς (αν θα πουν απλά το «ποίημα» ή θα είναι πιο φυσικοί και αυθόρμητοι), θα καταλάβετε πολλά και κυρίως αν ταιριάζετε και αν επικοινωνείτε εσείς με αυτούς τους ανθρώπους.
Μην ξεχνάτε: Θέλετε ο σταθμός να αποτελεί φυσική συνέχεια του σπιτιού και, κυρίως, το παιδί εκεί να νιώθει ότι το νοιάζονται και το αγαπούν, να νιώθει ασφάλεια και χαρά. Όλα αυτά μόνο οι κατάλληλοι άνθρωποι μπορούν να τα προσφέρουν.
Τέλος, ενημερωθείτε για τις αναλογίες παιδιών/προσωπικού. Αυτές μπορεί να διαφέρουν από σταθμό σε σταθμό, όμως μια καλή αναλογία είναι ένας παιδαγωγός ανά 7-8 παιδιά (για παιδιά 3-4 ετών). Για μικρότερα παιδιά η αναλογία πρέπει να είναι μεγαλύτερη.
-Το παιδαγωγικό πρόγραμμα: Ρωτήστε αναλυτικά για το πρόγραμμα του σταθμού. (Προσωπικά απέρριψα έναν σταθμό που μου άρεσε επειδή ήθελα να αφήνω την κόρη μου εκεί στις 7.30, όμως το επόμενο παιδάκι θα ερχόταν στις 9.00. Τι θα έκανε η μικρή μιάμιση ώρα;) Ρωτήστε για το φαγητό που προσφέρεται και σκεφτείτε αν συμφωνείτε με το μοντέλο διατροφής που ακολουθείτε (π.χ. μήπως προσφέρονται πολλά γλυκά; Πόσο συχνά θα τρώει κρέας; Τι γίνεται με το αυγό, το γάλα, τα φρούτα;). Ρωτήστε αν τα παιδιά βλέπουν τηλεόραση στον σταθμό, έστω και όταν το πρόγραμμα έχει τελειώσει και πλησιάζει η ώρα να φύγουν (για εμένα θα ήταν λόγος να μην την στείλω στον σταθμό αυτό). Μάθετε πώς αντιμετωπίζουν ένα παιδί που δεν ακολουθεί την ομάδα, που είναι «κλειστό» ή ενοχλεί τα άλλα παιδιά, αν υπάρχει κάποιου είδους «τιμωρία».
Μάθετε αν στις παροχές του σταθμού περιλαμβάνεται ψυχολόγος ή κοινωνικός λειτουργός για να συμβουλεύει τους παιδαγωγούς και να μιλά με τους γονείς, αλλά κι αν πραγματοποιούνται τακτικά επισκέψεις από παιδίατρο. Ρωτήστε αν μπορείτε εσείς να επισκέπτεστε τον σταθμό ανά πάσα στιγμή και απροειδοποίητα για να δείτε το παιδί σας. Τέλος, ενημερωθείτε για τις εκδηλώσεις που διοργανώνονται (τα παιδιά τις λατρεύουν), για άλλες δραστηριότητες που μπορεί να κάνουν τα παιδιά και για το πόσο συχνά βγαίνουν έξω, πού πάνε κι αν εσείς ενημερώνεστε.
-Έχει και νηπιαγωγείο; Αρκετοί παιδικοί σταθμοί δεν έχουν και νηπιαγωγείο, το οποίο πλέον αποτελεί υποχρεωτικό στάδιο φοίτησης πριν το Δημοτικό. Αυτή είναι μία χρήσιμη πληροφορία, αν δεν θέλετε να ψάχνετε αλλού για νηπιαγωγείο όταν έρθει η ώρα.
-Εβδομάδα προσαρμογής: Σε έναν παιδικό σταθμό που επισκέφθηκα μου είπαν ότι θα χρειαζόταν να πάρω μία εβδομάδα άδεια όταν θα ξεκινούσε η κόρη μου εκεί, για να είμαι μαζί της κάθε πρωί μέχρι να προσαρμοστεί και «να μην έχουμε πολλά κλάματα αποχωρισμού». Σε έναν άλλον μου είπαν «εσύ όταν πήγες στον σταθμό είχες και τη μαμά σου μαζί;». Εσείς θα αποφασίσετε πώς θα χειριστείτε το θέμα της προσαρμογής του παιδιού στον σταθμό, κρίνοντας κυρίως από τον χαρακτήρα και τις ανάγκες του ίδιου του παιδιού σας.
-Η επαφή με την τεχνολογία: Ίσως είναι το δικό μου «κόλλημα», λόγω δουλειάς, όμως σε σταθμούς της περιοχής μου που δεν είχαν ιστοσελίδα, δεν πήγα καν. Καταρχήν, στις μέρες μας, πώς αλλιώς να βρεις τους αμέτρητους σταθμούς που υπάρχουν εκεί έξω, αν όχι μέσω μιας μηχανής αναζήτησης; Κατά δεύτερον, ένα υποτυπώδες έστω site, με κάποιες πληροφορίες και μερικές φωτογραφίες, δείχνει ότι οι υπεύθυνοι του σταθμού όχι μόνο έχουν επαφή με την τεχνολογία (με την εποχή τους, δηλαδή) αλλά και είναι υπερήφανοι για την επιχείρησή τους και θέλουν να την προβάλλουν.
Τέλος, η ύπαρξη ενός e-mail και, ακόμα καλύτερα, μιας σελίδας στο Facebook δίνει την δυνατότητα στους γονείς, ιδιαίτερα σε όσους εργάζονται σε γραφεία, να επικοινωνούν με τον σταθμό με έναν ακόμα τρόπο, να ανταλλάσουν πληροφορίες και -γιατί όχι;- φωτογραφίες των παιδιών και των χειροτεχνιών τους. Μπορεί να πρόκειται για λεπτομέρεια, όμως στοιχεία όπως αυτό μπορούν να παίξουν τον ρόλο τους στην τελική σας απόφαση.
