Στους περισσότερους γονείς έχει συμβεί ένα αντίστοιχο περιστατικό που τους κάνει να αναρωτιούνται τι έχουν κάνει λάθος και πώς θα το διορθώσουν προκειμένου να μην γίνει το παιδί τους κτητικό, εγωκεντρικό και να μην τεθεί στο περιθώριο από τα υπόλοιπα παιδιά. Στις περισσότερες περιπτώσεις πρόκειται απλά για μία «φάση» που περνούν τα παιδιά στη νηπιακή-προσχολική ηλικία. Μερικές φορές, όμως, το πρόβλημα μπορεί να είναι και βαθύτερο.
«Τα παραχαϊδεμένα παιδιά είναι αυτά που δε μπορούν να παίξουν με άλλα παιδιά, ενώ μερικά είναι ανίκανα να προσαρμοστούν στο ομαδικό παιχνίδι και δυσκολεύονται να μοιραστούν τα παιχνίδια τους», λέει η ψυχολόγος-οικογενειακή σύμβουλος κ. Γώγα Κυριακίδου. Εξηγεί, μάλιστα, ότι συνήθως τα παιδιά αυτά είναι μοναχοπαίδια ή παιδιά με ιδιαιτερότητες, ειδικές ανάγκες ή χρόνια νοσήματα, και καμιά φορά πρόκειται για τα πρώτα παιδιά μιας οικογένειας, που δεν έχουν καλοδεχτεί τον ερχομό ενός αδερφού που διεκδικεί τον θρόνο τους.
Τι μπορεί να κάνει ο γονιός
Το πρόβλημα παρουσιάζεται στα ομαδικά παιχνίδια, στα οποία το παιδί καλείται να προσαρμοστεί στους άγραφους νόμους της κοινότητας, με την έννοια της συνεργασίας και του μοιράσματος. «Πολλά παιδιά, όμως, δεν έχουν την ευκαιρία να σχετιστούν με άλλα παιδάκια (αδέρφια, ξαδέρφια, γειτονόπουλα), πριν πάνε στον παιδικό σταθμό. Σε αυτές τις περιπτώσεις ο ρόλος των γονιών είναι καταλυτικός. Το να πάνε το παιδί τους στην παιδική χαρά είναι ένα πρώτο βήμα και μία εξαιρετική ευκαιρία για αυτό να κοινωνικοποιηθεί και να μάθει πως δεν είναι μοναδικό στον κόσμο αυτό», λέει η κ. Κυριακίδου.
Συνεχίζει, μάλιστα, λέγοντας πως πολλοί γονείς έχουν ξεχάσει πώς να παίζουν ή θεωρούν πως δεν ταιριάζει στην ηλικία ή την θέση τους. Έτσι, αποφεύγουν το παιχνίδι και φροντίζουν απλά για το φαγητό, το ντύσιμο, την καθαριότητα και την «κατάλληλη» συμπεριφορά του παιδιού τους. Κάνουν, δηλαδή, τα πάντα εκτός από το να το συντροφεύουν στο παιχνίδι. «Είναι σημαντικό οι γονείς να παίζουν με το παιδί τους», λέει η ειδικός. «Με αυτόν τον τρόπο το παιδί ανακαλύπτει στο πρόσωπο των γονιών του δύο άλλους χαρακτήρες, δύο διαφορετικές συμπεριφορές από την δική του και μαθαίνει πολύ γρήγορα την έννοια του μοιράζεσθαι. Κατά την διάρκεια του παιχνιδιού οι γονείς μπορούν να εκπαιδεύσουν το παιδί έμμεσα στη συνεργασία και στο μοίρασμα των παιχνιδιών του».
Αν το παιδί έχει εκπαιδευτεί, μέσα από το παιχνίδι με τους γονείς του, να μοιράζεται τα παιχνίδια του, λέει η κ. Κυριακίδου, τότε θα κάνει το ίδιο με χαρά και με τα άλλα παιδάκια.
Η στιγμή της αμηχανίας
Τι πρέπει, όμως, να κάνει ο γονιός την στιγμή που το παιδί αρνηθεί να μοιραστεί το παιχνίδια του, είτε στην παιδική χαρά είτε στο σπίτι; «Αφήστε το και δείτε πώς θα εξελιχθεί η διαδικασία», λέει η ψυχολόγος. «Τα παιδιά πάντα βρίσκουν τρόπους να επικοινωνήσουν μεταξύ τους και να δώσουν λύσεις στο πλαίσιο του παιχνιδιού τους. Συχνά το παιδί χρειάζεται και απαιτεί κάποια παρακίνηση, αλλά αν αρνηθεί, κάθε προσπάθεια να το μεταπείσετε είναι γενικά μάταιη. Η πίεση δεν θα κάνει τίποτε άλλο από το να αυξάνει την εσωτερική του αντίσταση. Έτσι, τα λόγια ως μέσο πίεσης είναι ανώφελα σε αυτές τις περιπτώσεις, ίσως και βλαβερά μιας και φέρνουν τα αντίθετα από τα επιθυμητά αποτελέσματα».
Αυτό που θα μπορούσε ο γονιός να κάνει, συνεχίζει η κ. Κυριακίδου, είναι αργότερα, παίζοντας κάποια στιγμή μαζί του κάποιο παιχνίδι ρόλων, να ζητήσει από το παιδί να μοιραστεί ένα συγκεκριμένο παιχνίδι. «Αν και πάλι το παιδί αρνηθεί, μιλήστε του για τα συναισθήματά σας. Πόσο χαρούμενοι θα ήσασταν αν το έδινε για λίγο ή πόσο θλιμμένοι νιώθετε που σας αρνείται. Μιλήστε του και για τα δικά του συναισθήματα. Πώς ίσως αισθάνεται στενοχώρια όταν αποχωρίζεται το παιχνίδι του ή θυμό για εσάς που το διεκδικείτε. Τα παιδιά, ενώ αισθάνονται πολλά και ποικίλα συναισθήματα συχνά δεν ξέρουν να τα ονομάσουν και να τα διακρίνουν. Καθησυχάστε το παιδί σας και πείτε του πως αυτά τα συναισθήματα είναι φυσιολογικά», λέει η ειδικός.
Ακόμα, «να θυμάστε πάντα να επιστρέφετε στο παιδί το παιχνίδι που σας έδωσε γιατί έτσι μαθαίνει πως όταν δίνει κάτι δικό του δεν το χάνει, απλά το αποχωρίζεται για λίγο. Μην ξεχνάτε να το ευχαριστείτε για τη χαρά που σας έδωσε με αυτό το μοίρασμα» συμπληρώνει και καταλήγει πως το παιχνίδι είναι ο πιο εύκολος και ασφαλής τρόπος για να πάρει μαθήματα το παιδί, χωρίς να χρειάζεται να το εξηγούμε τι κάνουμε ή τι σημαίνει όλη αυτή η διαδικασία.
