Ανεξάρτητα από την ηλικία του παιδιού, οι εικόνες που φτάνουν στους δέκτες μας είναι σκληρές και γεννούν ανασφάλεια και φόβο. Οι ερωτήσεις των παιδιών και των εφήβων για τον πόλεμο είναι πλέον ξεκάθαρες και ζητούν ειλικρινείς απαντήσεις. Κι εμείς, οφείλουμε να τους τις δώσουμε.
Ρωτήστε τι πληροφορίες έχουν μέχρι τώρα
Πριν αρχίσετε να εξηγείτε σε ένα παιδί τι συμβαίνει στην Ουκρανία, ρωτήστε το τι πληροφορίες έχει συλλέξει ως τώρα. Από τις περιγραφές και τις αφηγήσεις του θα αντιληφθείτε τι έχει καταλάβει μέχρι στιγμής, τι είναι αυτό που το φοβίζει και ποια κομμάτια του παζλ λείπουν. Είναι άσκοπο να αρχίσουμε να αραδιάζουμε γεγονότα που ίσως το μπερδέψουν περισσότερο.
Βάλτε τα πράγματα στη σειρά και δώστε του να καταλάβει τι συμβαίνει, γιατί συμβαίνει και τι θεωρείτε πως θα συμβεί στο μέλλον. Δεν χρειάζεται να το τρομάξετε, αλλά ούτε και να αποκρύψετε την αλήθεια. Να θυμάστε ότι ένα παιδί νιώθει μεγαλύτερη ανασφάλεια όταν νιώθει πως του λέμε ψέματα για να το καθησυχάσουμε, παρά όταν του λέμε την αλήθεια απλά και κατανοητά.
Εστιάστε στα συναισθήματά τους
Αφού ξεκαθαρίσει το τοπίο για το τι ακριβώς συμβαίνει στην Ουκρανία ή για το τι σημαίνει να γίνεται πόλεμος, προσπαθήστε να εκμαιεύσετε τα συναισθήματά του. Όσο πιο μικρό είναι το παιδί, τόσο πιο δύσκολα εκφράζεται οπότε χρειάζεται να θέσετε συγκεκριμένες ερωτήσεις όπως «πώς αισθάνθηκες όταν είδες εκείνη την εικόνα;» ή «τι σκέφτηκες το βράδυ πριν κοιμηθείς σχετικά με αυτό το θέμα;».
Το πιθανότερο είναι πως τα παιδιά μας, όπως κι εμείς άλλωστε, αισθάνονται φόβο, ανασφάλεια ή στεναχώρια. Μην προσπαθείτε να διώξετε αυτά τα συναισθήματα! Είναι φυσιολογικό και υγιές να υπάρχουν και πρέπει να εκφραστούν.
Τονίστε πως αισθάνεστε το ίδιο με εκείνα και μοιραστείτε την αγωνία σας για όλα όσα συμβαίνουν γύρω σας. Αυτό όχι μόνο θα σας φέρει πιο κοντά σε μία δύσκολη στιγμή, αλλά θα τα βοηθήσει να καταλάβουν ότι αυτό που νιώθουν είναι φυσιολογικό, συμβαίνει στους περισσότερους ανθρώπους και μπορούν να το εξωτερικεύσουν χωρίς να ντρέπονται ή να φοβούνται.
Μιλήστε απλά και κατανοητά, ανάλογα με την ηλικία του
Ανάλογα με την ηλικία του παιδιού, βρείτε τα κατάλληλα λόγια για να περιγράψετε την κατάσταση. Αποφύγετε δύσκολες έννοιες ή λέξεις που δεν γνωρίζει γιατί δεν θα σας καταλάβει και θα νιώσει περισσότερη ανασφάλεια. Το σημαντικό είναι να εξηγήσουμε την κατάσταση με τέτοιο τρόπο ώστε να το καθησυχάσουμε και όχι να το μπερδέψουμε.
Επιμένουμε, λοιπόν, στην αλήθεια γιατί όπως είπαμε ένα παιδί νιώθει μεγαλύτερη ανασφάλεια όταν καταλαβαίνει πως του λέμε ψέματα, χωρίς όμως να το τρομάξουμε. Αλλιώς θα περιγράψουμε τον πόλεμο σε ένα 5χρονο, αλλιώς σε ένα παιδί 10 ετών κι αλλιώς σε έναν έφηβο.
Τα παιδιά, ανάλογα με την ηλικία τους, αντιλαμβάνονται διαφορετικά την πραγματικότητα και επεξεργάζονται αλλιώς τις πληροφορίες που δέχονται. Ο έφηβος, για παράδειγμα, μπορεί να αναλύσει τα πρόσφατα γεγονότα και να κατανοήσει πολιτικές έννοιες. Αντίθετα, το 5χρονο παιδί χρειάζεται μια απλή και σύντομη εξήγηση για να μπορέσει να την αφομοιώσει.
Εμπιστευτείτε το ένστικτό σας
Το πιο σημαντικό που πρέπει να θυμάστε είναι πως γνωρίζετε το παιδί σας καλύτερα από τον καθένα. Εμπιστευθείτε το ένστικτό σας, λοιπόν, και μιλήστε του για όσα το στεναχωρούν και το φοβίζουν. Στο τέλος της συζήτησης, επιβεβαιώστε του πως ό,τι κι αν γίνει θα είστε δίπλα του για να το προστατεύσετε. Η αγάπη και και η ασφάλεια που του προσφέρετε, μπορούν να διώξουν μακριά πολλές από τις ανησυχίες του.
