Τι είναι η «σχολική άρνηση»
Η «σχολική άρνηση» ή «σχολική φοβία» είναι ένα είδος αγχώδους διαταραχής που εμφανίζεται στην παιδική ή την εφηβική ηλικία και εκδηλώνεται με την δυσκολία του παιδιού να αφήσει το σπίτι ή τους γονείς του για να πάει στο σχολείο, χωρίς να υπάρχει συγκεκριμένη αιτία. Αρχικά, εκδηλώνεται ως μια απλή απροθυμία που, σταδιακά, μπορεί να κλιμακωθεί σε τακτικές «κοπάνες» με διάφορα προσχήματα και τελικά σε πεισματώδη και ολοκληρωτική άρνηση του παιδιού να πάει στο σχολείο.
Ποια είναι τα σημάδια
Η άρνηση του παιδιού να πάει σχολείο μπορεί να πρωτοεμφανιστεί ως αντίδραση την πρώτη του φορά, όταν, μικρό ακόμη, το στέλνουμε στον βρεφονηπιακό ή τον παιδικό σταθμό. Αργότερα μπορεί να συμβεί στις πρώτες τάξεις του Δημοτικού, κάθε φορά που αλλάζει βαθμίδες (και σχολικό περιβάλλον) ή με κάθε έναρξη σχολικής χρονιάς.
Το καταλαβαίνουμε όταν το παιδί προβάλλει διάφορα εμπόδια στο να πάει σχολείο που συνήθως έχουν να κάνουν με τη σωματική του υγεία: πόνος στο στομάχι, το κεφάλι ή τον λαιμό, ναυτία ή ζαλάδες, κολικούς κλπ. Μπορεί επίσης το παιδί να θέλει συχνά τουαλέτα, να είναι αύπνο ή να νιωθει ενοχλήσεις μετά το πρωινό γεύμα. Άλλες φορές, πάλι, παρατηρούμε ραγδαίες αλλαγές στη συμπεριφορά του όπως εκρήξεις θυμού, υπερκινητικότητα, άρνηση να ντυθεί ή να φάει κλπ.
Τα συμπτώματα αυτά εμφανίζονται κατά κύριο λόγο το πρωί, πριν την ώρα του σχολείου και συχνά υποχωρούν πιο μετά, όταν το παιδί έχει αποφύγει το σχολείο και έχει ηρεμήσει.
Που οφείλεται
Όπως συμβαίνει συχνά σε τέτοιες περιπτώσεις, ο φορέας του άγχους – το παιδί – αδυνατεί να προσδιορίσει την πηγή του και απλώς βυθίζεται καθημερινά μέσα σ’ αυτό. Είναι, λοιπόν, δουλειά του γονιού ή κάποιου ειδικού να αποκρυπτογραφήσει την ψυχή του παιδιού και να βρει τη ρίζα του κακού.
Αυτή μπορεί να είναι από έναν απλό φόβο αποτυχίας ή μια ανεπιθύμητη αλλαγή περιβάλλοντος έως κάτι πιο πολύπλοκο, π.χ. η τραυματική εμπειρία ενός πρόσφατου διαζυγίου, μια μαθησιακή δυσκολία, το bullying, η απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου κλπ.
Πώς την αντιμετωπίζουμε
Όπως καταλαβαίνουμε, η σχολική φοβία δεν σχετίζεται πάντα με το ίδιο το σχολείο και γι’ αυτό η αντιμετώπισή της και η εκρίζωσή της απ’ την ψυχή και το μυαλό του παιδιού δεν είναι απλή υπόθεση.
Αρχικά, οι γονείς πρέπει να μιλήσουν ανοιχτά στο παιδί και να προσπαθήσουν με υπομονή και ψυχραιμία να το πείσουν να τους ανοιχτεί κι εκείνο. Είναι σημαντικό να εκτιμήσουν το μέγεθος του προβλήματος και κατά πόσο έχει να κάνει με κατι που συμβαίνει στο σχολείο ή με κάτι που συμβαίνει στο σπίτι. Μόνο έτσι θα μπορέσουν να βοηθήσουν το παιδί να το ξορκίσει και να αντιμετωπίσει τον φόβο του με επιτυχία.
Παράλληλα, καλό είναι να συμβουλευτούν κάποιον ειδικό και για το πώς θα χειριστούν οι ίδιοι την κατάσταση, αλλά και πώς θα πείσουν το παιδί να δεχθεί τη βοήθειά του.
Η «σχολική άρνηση» μπορεί να είναι κάτι παροδικό, μπορεί όμως να είναι κάτι που επανέρχεται με κάθε δυσκολία. Γι’ αυτό και η αντιμετώπισή της πρέπει να τεθεί σε γερές βάσεις με την πλήρη συνεργασία γονιών και παιδιού.
