Πολλοί από εμάς τους ενήλικες, έχοντας σταματήσει να παίζουμε επιτραπέζια από καιρό, έχουμε συχνά την εντύπωση ότι τα παιχνίδια που αγαπήσαμε κάποτε δύσκολα θα τραβούσαν τη προσοχή των παιδιών μας. Κι όμως, παρά την απίστευτη εξέλιξη των ψηφιακών παιχνιδιών – που κι εμείς είχαμε τα δικά μας, κακά τα ψέματα – τα «αναλογικά» παιχνίδια παραμένουν εξαιρετικά δημοφιλή και, φυσικά, πολύτιμα εργαλεία για κάθε γονιό στην προσπάθειά του να μεγαλώσει παιδιά με κριτική ικανότητα, γρήγορη αντίληψη και μυαλό ξυράφι! Με λίγα λόγια, τα επιτραπέζια παιχνίδια ακονίζουν το μυαλό των παιδιών γιατί τους μαθαίνουν:
Να πορεύονται ακολουθώντας τους κανόνες
Τα παιχνίδια έχουν συγκεκριμένους κανόνες και δεν υπάρχει άλλος δρόμος από το να ακολουθήσεις αυτούς τους κανόνες και να κάνεις τις σωστές επιλογές χωρίς να τους σπάσεις – και βρεθείς ξαφνικά εκτός παιχνιδιού. Παίζοντας, τα παιδιά αρχίζουν να αντιλαμβάνονται πώς να σχεδιάζουν την πορεία τους με βάση τα δεδομένα που έχουν και να κινούνται αναλόγως για να φτάσουν στον στόχο τους.
Να έχουν υπομονή και να καταστρώνουν σχέδια
Όταν παίζεις ένα επιτραπέζιο, είσαι υποχρεωμένος να περιμένεις τη σειρά σου πριν κάνεις μια κίνηση ή μια επιλογή. Στον «νεκρό» αυτό χρόνο, τα παιδιά μαθαίνουν να παρατηρούν τις κινήσεις του άλλου παίκτη – ή των άλλων παικτών – να οργανώνουν συνδυαστικά τη σκέψη τους και να σχεδιάζουν τις δικές τους επόμενες κινήσεις με βάση την εξέλιξη του παιχνιδιού και τα νέα δεδομένα που προκύπτουν με κάθε γύρο.
Να ξεπερνούν τα εμπόδια και να βρίσκουν λύσεις
Τα επιτραπέζια παιχνίδια έχουν συνήθως απρόβλεπτη εξέλιξη και, πολύ συχνά, ένας παίκτης πρέπει να βλέπει πολλές κινήσεις μπροστά και να είναι έτοιμος για κάθε ενδεχόμενο – καλό και κακό. Παίζοντας, τα παιδιά ακονίζουν την αντίληψή τους, μαθαίνουν να «διαβάζουν» το τι πρόκειται να συμβεί, να εντοπίζουν όλα τα πιθανά εμπόδια και να σκέφτονται τις βέλτιστες πιθανές λύσεις.
Να προσαρμόζονται στις αλλαγές
Ένα επιτραπέζιο παιχνίδι αποτελείται από έναν χώρο που είναι μεν πεπερασμένος – έχει διακριτά όρια – αλλά συχνά προσκαλεί τα παιδιά να τον επεκτείνουν με τη φαντασία τους. Κάθε επιτραπέζιο όμως προτείνει έναν δικό του κόσμο. Παίζοντας πολλά διαφορετικά παιχνίδια, τα παιδιά μαθαίνουν να προσαρμόζονται σε διαφορετικά περιβάλλοντα που διέπονται από διαφορετικούς κανόνες.
Να αντιλαμβάνονται τη σχέση αιτίας-αποτελέσματος
Στο πλαίσιο ενός επιτραπέζιου παιχνιδιού, κάθε τι που συμβαίνει έχει τις περισσότερες φορές μια απλή και ξεκάθαρη εξήγηση, ενώ οι επιλογές των παιδιών έχουν ξεκάθαρες συνέπειες που δεν είναι αναστρέψιμες. Μαθαίνουν έτσι, τα παιδιά, να ξεχωρίζουν άμεσα τι έχει συμβεί και για ποιο λόγο, εξοικειώνονται με τη σχέση αιτίας-αποτελέσματος και επιλέγουν πιο προσεκτικά και συνετά τις επόμενες κινήσεις τους.
Να παίρνουν δύσκολες αποφάσεις
Στα επιτραπέζια το παιχνίδι συνεχίζεται μέχρι το τέλος ό,τι κι αν γίνει και κανένας παίκτης δεν μπορεί να πάει πάσο – και αν μπορεί, οι κανόνες σίγουρα προβλέπουν κάποιο κόστος. Κατά την εξέλιξη ενός παιχνιδιού, τα παιδιά καλούνται να κάνουν επιλογές που δεν είναι πάντα οι πιο συμφέρουσες ή οι πιο βολικές κι έτσι μαθαίνουν σταδιακά να ζυγίζουν τις αποφάσεις τους ανάλογα με τα επακόλουθά τους.
Υπάρχουν, όμως και πολλά άλλα πράγματα που τα παιδιά μπορούν να μάθουν παίζοντας επιτραπέζια με την παρέα ή την οικογένειά τους και συμμετέχοντας με όλες τις αισθήσεις και τα εκφραστικά τους μέσα. Κάποια παιχνίδια διδάσκουν στα παιδιά να λειτουργούν ομαδικά, κάποια άλλα ακονίζουν την ικανότητά τους να χρησιμοποιούν απλές μαθηματικές σχέσεις, άλλα τα καλούν να λύσουν μυστήρια, να καταστρώσουν στρατηγικές ή να κάνουν συμμαχίες για να πετύχουν κοινούς στόχους.
Λοιπόν, τι θα λέγατε να ξεκινήσετε από τα παιχνίδια που παίζατε κι εσείς όταν ήσασταν παιδιά;
