Παιδιά ΑΜΕΑ: Τα θύματα της άγνοιάς μας

Παιδιά ΑΜΕΑ: Τα θύματα της άγνοιάς μας

Μια ιστορία με πρωταγωνιστές παιδιά. Ένας εναντίον όλων, και όλοι εναντίον ενός.

Στο κέντρο της σκηνής ένα παιδί με «μαθησιακές δυσκολίες». Τριγύρω οι συμμαθητές του κάνουν κατάληψη για να το διώξουν. Και όλα αυτά, σ’ ένα ελληνικό γυμνάσιο εν έτει 2019.

Όπως προκύπτει από το ρεπορτάζ, οι «μαθησιακές δυσκολίες» του εν λόγω μαθητή κρύβουν μία δύστροπη και ιδιαίτερη συμπεριφορά. Οι συμμαθητές του το απομονώνουν αφού δεν ξέρουν πώς να το αντιμετωπίσουν, ενώ εκείνο αδυνατεί να χειριστεί τον κοινωνικό αποκλεισμό. Οι πληροφορίες που φτάνουν ως εμάς περιγράφουν μία κατάσταση ακανθώδη που δίνει δίκιο και στις δυο πλευρές. Εξάλλου, μιλάμε για 12χρονα παιδιά.

Η απόφασή τους ήταν ακραία και σπασμωδική. Το άβολο και τραγικό αυτής της υπόθεσης, όμως, είναι κυρίως ο ρόλος που έπαιξαν οι συμπρωταγωνιστές της ιστορίας: η διεύθυνση του σχολείου, οι καθηγητές και οι γονείς. Ο ρόλος των μεγάλων, δηλαδή. Ο ρόλος των ενηλίκων.

Ο ρόλος των γονιών των παιδιών με μαθησιακές δυσκολίες

Σύμφωνα με τον κ. Νεκτάριο Βερικάκη, εκπαιδευτικό ειδικής αγωγής από το 2003, το πρόβλημα εντοπίζεται στο νομικό κενό που αφήνουν τα Κ.Ε.Σ.Υ. (Κέντρα Εκπαιδευτικής και Συμβουλευτικής Υποστήριξης). Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα από την αρχή.

Όταν ένα παιδί αντιμετωπίζει κάποια δυσκολία, οι εκπαιδευτικοί των Κ.Ε.Σ.Υ. μεριμνούν για ζητήματα μαθησιακής αξιολόγησης και υποστήριξης των μαθητών και συνιστούν στους κηδεμόνες την ενδεδειγμένη αντιμετώπιση στο εκάστοτε μαθησιακό θέμα που εντοπίζουν.

Το πρόβλημα ξεκινά όταν ο γονιός εθελοτυφλεί και αρνείται να δεχτεί την δυσκολία του παιδιού του. Το αποτέλεσμα είναι καταστροφικό. Παιδιά που θα μπορούσαν να ενταχθούν σε ειδικά εκπαιδευτικά ιδρύματα και να ξεδιπλώσουν τον καλύτερό τους εαυτό, εγκλωβίζονται σε γενικά σχολεία που δεν τα απορροφούν και τους στερούν την δυνατότητα να «ανθίσουν» και να εξελιχθούν.

Με λίγα λόγια, η άρνηση των γονιών να παραδεχτούν την πραγματικότητα, λειτουργεί έως και κακοποιητικά για τα παιδιά αυτά. Τα νομικό κενό, που μένει στην απλή σύσταση και παρότρυνση, συμβάλλει και, ουσιαστικά, επικυρώνει το συγκεκριμένο πρόβλημα.

Η ομαλή ένταξη ενός μαθητή με αναγνωρισμένες μαθησιακές δυσκολίες, ενδέχεται να χρειάζεται την παράλληλη στήριξη ενός εκπαιδευτικού. Αυτό σημαίνει πως το παιδί, κατά την διάρκεια των διδακτικών ωρών, και όχι στα διαλείμματα, θα έχει δίπλα του έναν δάσκαλο που θα τον βοηθάει να κατανοεί και να σημειώνει την διδακτέα ύλη.

Σε κάποιες περιπτώσεις, το κράτος δεν καταφέρνει να παρέχει στον μαθητή την παράλληλη στήριξη που είχε ορίσει το Κ.Ε.Σ.Υ. άμεσα. Στην περίπτωση της Καλαμαριάς, για παράδειγμα, η παράλληλη στήριξη ήρθε περίπου τέσσερις μήνες αφού ξεκίνησε το σχολικό έτος. Μέχρι τότε, ο μαθητής είχε δίπλα του κάποιον ιδιώτη φιλόλογο επιλεγμένο από την οικογένειά του, κάτι που συμβαίνει αρκετά συχνά.

Εκτός από το νομικό κενό της απλής σύστασης του ΚΕΣΥ, λοιπόν, υπάρχει ένα επιπλέον κενό στον αριθμό των εκπαιδευτικών που είναι διαθέσιμοι για να στηρίξουν μία τέτοια εκπαιδευτική δομή.

Ο ρόλος των εκπαιδευτικών

Ας αρχίσουμε από την κοινή παραδοχή πως οι εκπαιδευτικοί ασκούν λειτούργημα. Εκτός από την παράδοση της διδακτέας ύλης, πρέπει να ενημερώνονται διαρκώς και επαρκώς για την προσαρμογή μαθητών με δυσκολίες, αλλά και να ενθαρρύνουν όλα τα παιδιά να δέχονται και ν’ αγκαλιάζουν το διαφορετικό.

Κάτι τέτοιο δεν είναι εύκολο και ο ρόλος των δασκάλων μας είναι, πραγματικά, άξιος επαίνων. Αρκεί, βέβαια, να εφαρμόζεται και να τηρείται. Ο κ. Βερικάκης μας ενημερώνει πως, δυστυχώς, στους εκπαιδευτικούς μας δεν παρέχεται η σωστή ενημέρωση για την αντιμετώπιση των μαθησιακών δυσκολιών λόγω έλλειψης χρόνου και προσωπικού των Κ.Ε.Σ.Υ.

Από την άλλη, στην περίπτωση της Καλαμαριάς η οποία έγινε γνωστή και πήρε μεγάλες διαστάσεις, η διεύθυνση και το προσωπικό του συγκεκριμένου σχολείου στάθηκε κατώτερο των περιστάσεων. Οι μαθητές πήραν μία πρωτοβουλία που δεν μπορούσαν και δεν έπρεπε να διαχειριστούν.

Η κατάσταση έφτασε στα άκρα όχι μόνο με την κατάληψη, αλλά και με την ανάρτηση ανακοίνωσης με το όνομα του συγκεκριμένου μαθητή σε δημόσια θέα. Την ανακοίνωση είδαν τόσο οι καθηγητές, όσο και οι γονείς. Παρόλα αυτά, δεν κατέβηκε πριν τις 11:00 π.μ., έπειτα από εντολή του Περιφερειακού Διευθυντή Εκπαίδευσης Κεντρικής Μακεδονίας.

Η ατομική πρωτοβουλία και ευαισθητοποίηση στην διαπαιδαγώγηση των παιδιών

Οι εκπαιδευτικοί, με συντονισμένες ενέργειες και δράσεις, οφείλουν να μιλούν στα παιδιά για το διαφορετικό και την προστασία του, να τα ευαισθητοποιούν σχετικά με κοινωνικά θέματα που αντιμετωπίζουμε όλοι καθημερινά και να τα προετοιμάζουν για έναν κόσμο ο οποίος, ναι μεν δεν είναι ρόδινος, αλλά με σωστή διαχείριση και ωριμότητα μπορεί να γίνει ομορφότερος. Μπορεί να ακούγεται κλισέ και τετριμμένο, μα η αγάπη για τον άνθρωπο, ο σεβασμός και η γνήσια αποδοχή, νικούν την βία και τον ρατσισμό.

Μαθήματα τα οποία δεν αρκεί να παίρνουν τα παιδιά από το σχολείο. Το σπίτι και το ευρύτερο οικογενειακό τους περιβάλλον είναι εξίσου υπεύθυνο για την διαμόρφωση ώριμα ευαισθητοποιημένων νέων. Τα παιδιά είναι από τη φύση τους σκληρά, μια και δεν έχουν καλλιεργήσει επαρκώς την ενσυναίσθησή τους και ο δικός μας ρόλος είναι να τους δείξουμε τον δρόμο της αρμονικής συνύπαρξης και της ανθρώπινης προσέγγισης.

«Δεν υπάρχει τίποτε πιο άνισο από την ίση μεταχείριση των άνισων»

Οι δάσκαλοι και οι καθηγητές έρχονται αντιμέτωποι καθημερινά με περιστατικά σαν αυτό της Καλαμαριάς – άλλα πιο ήπια, άλλα πιο δύσκολα. Η στάση τους, παρά τις δυσκολίες, είναι σε γενικές γραμμές αξιοθαύμαστη. Ωστόσο, η συνέργεια της πολιτείας, η σύσταση ενός νομικού πλαισίου που θα τους κρατά ενημερωμένους και θα προστατεύει τόσο τους ίδιους όσο και τους μαθητές, μοιάζει να είναι, πλέον, απαραίτητη και επιβεβλημένη.

Από εκεί και πέρα, είναι εξίσου σημαντικός και ο ρόλος των γονιών. Ο καθένας ξεχωριστά, σαν μονάδα, οφείλει να δείξει στους νέους μας ότι υπάρχουν πάντα εναλλακτικές και νέοι τρόποι για μία κοινωνία πιο λειτουργική. Η συνεργασία και ο σεβασμός, το δίκαιο ή η ελευθερία, δεν είναι απλά έννοιες που διαβάζουμε ενίοτε στο χαρτί.

Όταν πήγαινα σχολείο, μου έμαθαν οι δάσκαλοί μου πως «δεν υπάρχει τίποτε πιο άνισο από την ίση μεταχείριση των άνισων». Ήταν η φράση που, ως παιδί, με ώθησε να αγαπήσω τον Αριστοτέλη. Πλέον, όμως, τον κατανοώ. Απόλυτα και βαθιά. 

v