Φωτογραφία:nytimes.com
Οι παρακάτω συμπεριφορές, εάν καταφέρουμε να τις κάνουμε βίωμά μας, θα μας βοηθήσουν έτσι ώστε ο κόπος και ο χρόνος που διαθέτουμε έτσι κι αλλιώς στα παιδιά μας, να έχουν ουσιαστικό αποτέλεσμα στην διαπαιδαγώγηση ώριμων κι ευτυχισμένων ανθρώπων.
Επιβράβευση ή τιμωρία; Τίποτα από τα δύο!
Η επιβράβευση και η τιμωρία, είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος: της εξωτερικής ανταμοιβής. Με την πρώτη ανταμείβουμε την θετική συμπεριφορά του παιδιού, ενώ με την δεύτερη αποδοκιμάζουμε την αρνητική ώστε να μην επαναληφθεί. Και με τις δύο, όμως, αποδυναμώνουμε την ικανότητά τους να κρίνουν και να αξιολογήσουν το αποτέλεσμα της πράξης τους. Με λίγα λόγια, το δωροδοκούμε για να είναι «καλό παιδί» αντί να του δώσουμε τα κίνητρα να θέλει να είναι «καλό παιδί» και να το προσπαθεί από μόνο του, για δική του απόλαυση και όχι για να ανταμειφθεί.
Τι να κάνουμε: Αντικαθιστούμε την επιβράβευση με ενθάρρυνση και την τιμωρία με βοήθεια. Για παράδειγμα, μπορούμε να αντικαταστήσουμε τη φράση «εάν δεν μαζέψεις το δωμάτιο σου, δεν έχει βόλτα!» με την πρόταση «όταν μαζέψεις το δωμάτιό σου, θα πάμε στο πάρκο. Ανυπομονώ να παίξουμε μπάλα! Κάνε γρήγορα!».
Σημείωση: Μπορεί οι λέξεις να μοιάζουν αρκετά, όμως το νόημα και το συναίσθημα πίσω από αυτές είναι τελείως διαφορετικό. Στην πρώτη περίπτωση, ουσιαστικά εκβιάζουμε το παιδί να διεκπεραιώσει μια υποχρέωσή του, ενώ στη δεύτερη το ενθαρρύνουμε να το κάνει από μόνο του με χαρά για να πάει βόλτα.
Φωτογραφία:nytimes.com
Αντικαταστήστε τις φωνές με… επανάληψη
Είναι δύσκολο να συγκρατήσεις τις φωνές στο τέλος της ημέρας, όταν το άγχος και η κούραση σε κυριεύουν και το μικρό σου, αντί να ετοιμαστεί για ύπνο, αδειάζει τα Lego του στο πάτωμα. Ωστόσο, οι δυνατές και θυμωμένες φωνές τρομάζουν τα παιδιά, τα πληγώνουν και δεν έχουν κανένα ουσιαστικό αποτέλεσμα. Ακόμα κι αν τρέξει να βάλει τις πιτζάμες του, θα το κάνει επειδή φοβάται και όχι επειδή συνειδητοποιεί πως είναι η ώρα του ύπνου. Με λίγα λόγια, με τις φωνές δεν μπαίνουν τα ασφαλή και αδιαπραγμάτευτα όρια που χρειάζονται τα παιδιά, αλλά δημιουργείται ένα κλίμα φόβου στο οποίο κανείς δεν λειτουργεί σωστά και με ισορροπία.
Τι να κάνουμε: Η καλύτερη θεραπεία είναι η πρόληψη λένε οι γιατροί, κι αυτό ισχύει και στην περίπτωση αυτή. Επισημαίνουμε από το πρωί στο παιδί μας πως όταν έρθει η ώρα του ύπνου, δεν θα παίξει με τα Lego του αλλά θα βάλει πιτζάμες και θα ξαπλώσει. Του το ζητάμε ευγενικά κι αργότερα, το μεσημέρι. Του το θυμίζουμε το απόγευμα. Και, όταν πια ανακοινώσουμε πως είναι ώρα για ύπνο, πάμε πρώτοι εμείς στο μπάνιο να πλύνουμε τα δόντια μας δίνοντας το καλό παράδειγμα. Εάν δούμε έστω και την παραμικρή ανταπόκριση, ακόμα κι αν τις πρώτες φορές είναι μισή, χαμογελάμε και του λέμε πως έκανε «καλή δουλειά».
Σημείωση: Όσο δύσκολο είναι για εμάς να μην φωνάξουμε, αλλά τόσο δύσκολο είναι και για εκείνο να υπακούσει. Προσπαθούμε πρώτοι εμείς, λοιπόν, να κάνουμε συνήθεια το χαμόγελο αντί για τη φωνή, και στη συνέχεια θα αντικαταστήσει κι εκείνο την ανυπακοή με την αποδοχή των όρων και των κανόνων του σπιτιού. Κι αυτό, ονομάζεται ομαδικότητα και… «δίνω το καλό παράδειγμα».
Φωτογραφία:kpl.gov
Αντικαταστήστε το άγχος για το σχολείο με ουσιαστική αγάπη για την γνώση
Το εκπαιδευτικό μας σύστημα, καλώς ή κακώς, είναι αυτό που είναι και, παρά τις προσπάθειες και τα… πειράματα που γίνονται κατά καιρούς, το αποτέλεσμα παραμένει ένα: πανελλήνιες στα 17! Παιδιά 17 ετών πρέπει να αποφασίσουν για το μέλλον τους και το επάγγελμα με το οποίο θα πορευτούν για μια ζωή, και μάλιστα μπαίνοντας στη διαδικασία της βαθμοθηρίας από νωρίς. Με λίγα λόγια, το άγχος για το σχολείο, προάγγελος των πανελλαδικών εξετάσεων και του πανεπιστημίου, εξαπλώνεται γρήγορα και σε άλλους τομείς της ζωής τους αφού όλα περιστρέφονται γύρω από αυτό, τις εξωσχολικές δραστηριότητες, τα φροντιστήρια και την αγωνία των γονιών για τις επιδόσεις τους. Το άγχος, όμως, ως γνωστών, δεν είναι ο καλύτερος σύμμαχος του παιδιού…
Τι να κάνουμε: Για να καταπολεμήσουμε το άγχος των παιδιών για το σχολείο, τον χρόνο που τα πιέζει και το μέλλον τους, μπορούμε να τους ρίξουμε τον σπόρο για την αγάπη της ίδιας της γνώσης και της εξέλιξης, και να τον αφήσουμε να μεγαλώσει μόνος του με τον καιρό. Εάν το παιδί διαβάζει για να μάθει, να γίνει καλύτερο, να εξελιχθεί, δεν θα αγχωθεί ποτέ και για κανένα τεστ! Θα κάνει αυτό που αγαπάει, άρα θα το κάνει καλά με μεράκι. Αφήστε τα παιδιά να επιλέγουν δραστηριότητες που αγαπάνε, γεμίστε το δωμάτιο τους με βιβλία, αφήστε τα να κάνουν διαλείμματα όταν αγχώνονται, κουβεντιάστε μαζί τους για την αξία της γνώσης και δώστε τους να καταλάβουν πως αυτές είναι η προίκα και η περιουσία τους.
Σημείωση: Τα βιβλία, το θέατρο ή η μουσική είναι ο προθάλαμος για έναν κόσμο πιο μεγάλο και ελεύθερο. Ωστόσο, το δικό σας παράδειγμα και οι δικές σας συζητήσεις είναι εξίσου βασικές στην συνειδητοποίηση των παιδιών πως όλες οι γνώσεις που θα απορροφήσει εντός (και εκτός) σχολείου, δεν είναι καταναγκαστικό έργο. Αντίθετα, είναι μια πόρτα που, εάν την ανοίξουμε, μας δίνεται η ευκαιρία να ελιχθούμε καλύτερα και ευκολότερα στη ζωή, έχοντας το προνόμιο της σωστής αντίληψης, της κρίσης και της λογικής. Κι εδώ που τα λέμε, αρκετές ακραίες και υπερβολικές φωνές μας περιβάλλουν. Τα παιδιά μας, μπορούν να κάνουν τη διαφορά!
