Από τη γέννηση μέχρι την ηλικία των 12 μηνών
- Κλαίει για να επικοινωνήσει τις ανάγκες του όπως, για παράδειγμα, το φαγητό του.
Μετά τους 6 μήνες
- Μετά τους 6 μήνες ανακαλύπτει τη φωνή του.
- Αρχίζει να παράγει τις πρώτες του συλλαβές (μα, μπα, γκου, κτλ).
- Γελάει.
- Ανταποκρίνεται στο όνομά του.
- Αντιλαμβάνεται τη διαφορετικότητα της φωνής (π.χ. καταλαβαίνει εάν η μαμά μου είναι θυμωμένη ή τρυφερή μαζί του).
- Φλυαρεί συχνά βγάζοντας ακατάληπτους ήχους.
12-24 μηνών
- Λέει φράσεις με δύο λέξεις, και χρησιμοποιεί παραπάνω από 20 λέξεις.
- Αναγνωρίζει το όνομά του.
- Προσπαθεί να αντιγράψει λέξεις.
- Αλλάζει τον τόνο της φωνής του όταν προσπαθεί να κάνει ερωτήσεις.
- Συνδυάζει την ομιλία με χειρονομίες για να δείξει τι θέλει.
- Καταλαβαίνει απλές οδηγίες και ερωτήσεις π.χ «δώσε μου» ή «πάμε βόλτα».
- Κατανοεί την έννοια του «όχι».
- Χρησιμοποιεί τις πρώτες του λέξεις, οι οποίες είναι συνήθως, λέξεις που ακούει καθημερινά όπως μαμά, βόλτα, φαΐ, κτλ.
- Απολαμβάνει να κάνει «ήχους» γνωστών ζώων και αντικειμένων.
- Κάθε μήνα προσθέτει νέες λέξεις στο λεξιλόγιό του (συνήθως απλά, ολιγοσύλλαβα ουσιαστικά).
- Από τους 19 μήνες κι έπειτα, ξεκινά να συνδέει δύο λέξεις μαζί.
2-3 ετών
- Λέει γύρω στις 200 – 250 λέξεις.
- Χρησιμοποιεί, κυρίως, ουσιαστικά, ρήματα και ονόματα.
- Κάνει εύκολα, πια, απλούς συνδυασμούς λέξεων σε προτάσεις των 2-3 λέξεων όπως, π.χ. «μάμα» ή «γάλα».
- Κάνει ερωτήσεις όπως «πού» και «τι».
- Αντιλαμβάνεται τον πληθυντικό αριθμό.
- Τραγουδάει μικρούς σκοπούς.
- Εκφράζει αυτό που του αρέσει κι αυτό που νιώθει.
- «Κουβεντιάζει» μόνο του ή με τις κούκλες του.
- Αναγνωρίζει και ονοματίζει εικόνες.
- Μπορεί να συγκεντρώνεται σε εικονογραφημένα βιβλία.
- Δοκιμάζει διάφορους ήχους και σε διάφορες εντάσεις μέχρι να βρει αυτή που ταιριάζει σε κάθε του πρόταση.
- Απαντάει σε απλές ερωτήσεις.
3-4 ετών
- Λέει γύρω στις 1000 λέξεις.
- Χρησιμοποιεί προτάσεις με τουλάχιστον 3 – 4 λέξεις.
- Ρυθμίζει τον τόνο της φωνής του.
- Κάνει διάλογο.
- Μπορεί να διηγηθεί μικρές, απλές ιστοριούλες και παραμυθάκια.
- Λέει ολόκληρα τραγούδια.
- Αντιλαμβάνεται και χρησιμοποιεί έννοιες όπως τα βασικά χρώματα, τα βασικά σχήματα, τα μεγέθη, κτλ. (π.χ. μικρό - μεγάλο, πάνω – κάτω, κτλ).
- Μιλάει αρκετά (είτε στον εαυτό του παίζοντας, είτε στους άλλους).
- Ακολουθεί πιο περίπλοκες οδηγίες.
4-5 ετών
- Λέει γύρω στις 1500 λέξεις.
- Χρησιμοποιεί προτάσεις με τουλάχιστον 4 – 5 λέξεις σύνθετης μορφής και σύνταξης.
- Ξεχωρίζει χρονικές έννοιες όπως το πρωί, το βράδι, το πριν ή το μετά.
- Αντιλαμβάνεται και χρησιμοποιεί καλά τους παρελθοντικούς χρόνους.
- Αναγνωρίζει τα περισσότερα χρώματα, σχήματα, κτλ.
- Χρησιμοποιεί την φαντασία του και μπορεί να φτιάχνει προτάσεις που ξεκινούν με το «ελπίζω να..» ή «τι ωραία να…».
- Μπορεί, πλέον, να εκφέρει τους περισσότερους φθόγγους εκτός από το «σ» και το «ρ».
Για να βοηθήσουμε τα παιδιά μας να μιλήσουν πιο γρήγορα αλλά και να κατακτήσουν καλά την μητρική τους γλώσσα, είναι καλό να τους μιλάμε συχνά. Να περιγράφουμε αυτά που βλέπουμε ή που ακούμε, να τους λέμε τραγουδάκια, να τους κάνουμε ερωτήσεις και να απαντάμε. Επιπλέον, θα ήταν βοηθητικό να τους διαβάζουμε από νωρίς παιδικά βιβλιαράκια, και, όταν ξεκινήσουν να μιλάνε, να το ακούμε πάντα με ενδιαφέρον ενθαρρύνοντάς το να εξελιχθεί και να μάθει να εκφράζεται με τον σωστό τρόπο.
