Εκτός απ’ την μάλλον αδιάφορη εκτίμηση των σνομπ βιβλιόφιλων, όμως, έχει κανείς να χάσει και κάτι ακόμα, αν δεν διαβάσει τα παρακάτω βιβλία: τη χαρά του να τα έχει διαβάσει (και την χαρά του να δηλώνει «Αυτό το έχω διαβάσει», επίσης, αλλά δεν θα το αναπτύξουμε περαιτέρω αυτό –μην μας πείτε κι επιφανειακούς) γιατί πρόκειται περί αριστουργημάτων της νεοελληνικής πεζογραφίας.
Πονοκεφαλίασαμε, διαβάσαμε λίστες επί λιστών, διαβάσαμε γνώμες λογοτεχνών κι ακούσαμε τις απόψεις των πιο βιβλιοφάγων φίλων μας. Διαδικασία που, μπορεί να μοιάζει απλή, αλλά δεν θέλετε ούτε να φαντάζεστε τα δεκάδες διλήμματα που εγείρονται. Ενδεικτικά:
-Θέλω να βάλω και λίγο Μίσσιο. -Ναι, αλλά ο Μίσσιος δεν είναι μυθιστόρημα, είναι πολιτική μαρτυρία. –Σωστό.
-Καλά, δεν θα βάλεις έναν Βιζυηνό; -Μα, τα πιο ωραία του είναι τα διηγήματα, δεν κάνουν για τη λίστα.
-Βάλε ο-πωσ-δη-πο-τε τον Ζορμπά! -Μα, ο Καπετάν Μιχάλης είναι πιο ωραίο βιβλίο. -Γνώμη σου. -Γνώμη μου, ναι.
Εν ολίγοις: όσα ηρωικά «όχι» και να πεις στην αυθόρμητη τάση σου να φτιάξεις μια λίστα με τα 100 Αγαπημένα Μου Ελληνικά Βιβλία, η λίστα θα παραμένει αντιηρωική μ’ έναν τρόπο. Γιατί κάπως θα παρασυρθείς απ’ τα γούστα και τις εμπειρίες και τα αναγνώσματά σου. Πάμε, λοιπόν, να δούμε τα 7 βιβλία που εμείς νομίζουμε ότι πρέπει να διαβάσεις φέτος -και πολύ το άργησες.
Και πάμε να τσακωθούμε δημιουργικά και χαρωπά για όσα δεν συμπεριλάβαμε στη λίστα.
«Το τρίτο στεφάνι», Κώστας Ταχτσής: Ένα απ’ τα διασημότερα ελληνικά μυθιστορήματα που απορρίφθηκε τρις πριν εκδοθεί τελικά με έξοδα του ίδιου του συγγραφέα. Τρίτο στεφάνι, γιατί η Νίνα και η Εκάβη είναι η μαμά μας, η γιαγιά μας, η Αθήνα και η ιστορία μας.
«Καπετάν Μιχάλης», Νίκος Καζαντζάκης: Ο πιο λεβέντης, ο πιο λιγομίλητος και βαρύς ήρωας της ελληνικής λογοτεχνίας τα βάζει με τον εαυτό, τα πάθη, τις αρχές του –και τους Τούρκους, σ’ ένα λυρικό και μεγαλειώδες έργο.
«Λέσχη»-«Αριάγνη»-«Νυχτερίδα» (Τριλογία «Ακυβέρνητες Πολιτείες), του Στρατή Τσίρκα: Προσωπικά, το θεωρούμε ίσως ό,τι καλύτερο έχει γραφτεί στα ελληνικά, αλλά εμείς δεν είμαστε διδάκτορες συγκριτικής λογοτεχνίας, οπότε αν δεν θέλετε μην μας πιστεύετε. Το μόνο βέβαιο είναι, ότι η Τριλογία του Τσίρκα, με το βαρύ ιστορικό της πλαίσιο και τις χιλιάδες πτυχές των ηρώων της, είναι ένα απ’ τα πιο ολοκληρωμένα και συγκινητικά ελληνικά λογοτεχνικά έργα.
«Το διπλό βιβλίο», του Δημήτρη Χαντζή: Διαβάζοντας Χαντζή μπορεί κανείς να κάνει ένα σχεδόν πλήρες ταξίδι στην μεταπολεμική πεζογραφία. Τα αδιέξοδα και οι αγωνίες των Ελλήνων του εμφυλίου και του μεταναστευτικού ρεύματος μετουσιώνονται σ’ ένα μυθιστόρημα που μπορεί να διαβαστεί και ως συλλογή διηγημάτων –και να κάνει ακόμη και την καρδιά του πιο αλύγιστου αναγνώστη να σφιχτεί.
«Ορθοκωστά», του Θανάση Βαλτινού: «Όταν πρωτοεκδόθηκε το 1994, προκάλεσε σάλο. Εξ ορισμού ήταν (και είναι ακόμα) δύσκολο να μιλήσεις για το πώς συγκροτήθηκαν τα Τάγματα Ασφαλείας στην Πελοπόννησο, στα προεόρτια του Εμφυλίου (1943-1944). Πέρα από την ιδεολογική φόρτιση, ο τρόπος της αφήγησης -συνεχόμενες προσωπικές αφηγήσεις, που αναφέρονται στα γεγονότα- οι μορφές που αναδύονται, η γλώσσα, η ροή της εξιστόρησης είναι σε αδιαμφισβήτητα λογοτεχνικά ύψη.» -τάδε έφη φίλος, μέγας βιβλιοφάγος και μέγιστος fun του Θανάση Βαλτινού, του έργου, των ηρώων και της γλώσσας του.
«To λάθος», του Αντώνη Σαμαράκη: Έχει συγκριθεί με έργα των Κάφκα και Όργουελ κι έχει βραβευθεί και μεταφραστεί. «Το λάθος» είναι ένα αστυνομικό μυθιστόρημα-λίβελλος στον ολοκληρωτισμό και τα δεσποτικά καθεστώτα που αξίζει να μπει στη λίστα με τα βιβλία που θα διαβάσετε φέτος στις διακοπές.
«Γιούγκερμαν», του Μ. Καραγάτση: Το ωριμότερο, κατά πολλούς, έργο του Μ. Καραγάτση έχει ως κεντρικό ήρωα τον νόθο γιο μια Φινλανδής αστής κι ενός Γάλλου αλκοολικού –ο Βασίλης Κάρλοβιτς Γιούγκερμαν είναι πρόσφυγας, είναι επιρρεπής στα πάθη και μέγας τυχοδιώκτης. Πρόκειται για ένα απ’ τα πιο πολυδιαβασμένα έργα της νεοελληνικής λογοτεχνίας γραμμένο ελκυστικά, με ευρεία κοινωνιολογική ματιά, που διαβάζεται απνευστί.
