Κι αυτή η τρυφερή, καθημερινή συνήθεια είναι απ’ αυτές τις μικρές, πολύτιμες στιγμές που θα φυλάξεις στο νοερό κουτάκι των ακριβών σου αναμνήσεων. Γιατί είναι ωραία να διαβάζεις παραμύθια, να κάνεις αγκαλιές και να βλέπεις ένα παιδί να αποκοιμιέται όσο εσύ διηγείσαι με πάθος το «Ποιος έκανε πιπί στον Μισισιπή;».
Όμως, όλα τα ωραία κάποτε τελειώνουν κι έτσι, έρχεται η στιγμή που πρέπει το παιδί σιγά-σιγά να ανεξαρτητοποιηθεί, να αυτονομηθεί και να γίνει το ίδιο υπεύθυνο για την-πριν-τον-ύπνο διασκέδασή του. Πώς, λοιπόν, μπορείς να περάσεις απ’ το «Μαμά, διάβασέ μου!» στην αυτονομία; Πώς θα μάθει το παιδί να διαβάζει μόνο το βιβλίο του, κάνοντας έτσι ένα βήμα προς ανεξαρτητοποίηση;
Κατ’ αρχάς, πρέπει (προφανώς) να ξέρει να διαβάζει. Έπειτα…
Περιορίστε τον ρόλο σας
Δεν μπορείτε μια ωραία νύχτα να ανακοινώσετε «Τέλος τα παραμύθια με τη μαμά! Από σήμερα, θα διαβάζεις μόνος σου!». To πρώτο βήμα προς την αυτονόμηση θα γίνει με τον αυτοπεριορισμό του δικού σας ρόλου. Δοκιμάστε να «σπρώξετε» το παιδί να διαβάσει εκείνο περισσότερο από εσάς με κολπάκια όπως:
-«Θέλω κι εγώ να μου διαβάσεις παραμύθι» : Ζητήστε απ’ το παιδί να διαβάσει για εσάς, λέγοντάς του ότι θέλετε κι εσείς πού και πού κάποιος να σας διαβάζει. Θα το χαρείτε κι οι δυο, κι έτσι θα μυηθεί στην ανάγνωση με το πιο γλυκό κίνητρο.
-«Μία ο ένας, μία ο άλλος»: Κάντε την ανάγνωση παιχνίδι, ζητώντας απ’ το παιδί να διαβάζετε τις παραγράφους εναλλάξ ή κάνοντας διανομή ρόλων και δίνοντας ο καθένας τη φωνή του σε συγκεκριμένους χαρακτήρες του βιβλίου.
Πάρτε τα σωστά βιβλία για την ηλικία του
Όση καλή διάθεση κι αν επιδείξετε, όση υπομονή κι αν έχετε κι όσα κόλπα κι αν επιστρατεύσετε, αν τα βιβλία δεν αντιστοιχούν στο αναπτυξιακό στάδιο του παιδιού καταφέρνοντας παράλληλα να κρατήσουν ζωντανό το ενδιαφέρον του για την πλοκή, οι προσπάθειές σας θα πέσουν στο κενό.
Επιλέξτε βιβλία ή κάποια σειρά βιβλίων (δείτε, για παράδειγμα, τη σειρά «Διαβάζω Ιστορίες») που συγκεντρώνει όλα τα απαιτούμενα χαρακτηριστικά που θα το βοηθήσουν στα πρώτα του βήματα ως… μοναχικού αναγνώστη: «μελετημένη» ξεκούραστη και φιλική γραμματοσειρά, καθαρό στήσιμο σελίδων, σφιχτή και ρευστή πλοκή, κείμενο κατανοητό χωρίς εκπτώσεις στο λεξιλόγιο.
Ποια χαρακτηριστικά πρέπει να έχουν τα βιβλία ανά ηλικία:-Για παιδιά από 6 ετών: στόχος είναι το παιδί να μάθει να απολαμβάνει την ανάγνωση, οπότε ψάχνετε για ένα βιβλίο με εύκολη υπόθεση, σαφή δομή και διασκεδαστική πλοκή, που να μην ξεπερνά τις 1.000 λέξεις.
Βιβλιο-προτάσεις: Το «Βοήθεια, Αχινός» θα βάλει ένα λιθαράκι στη γνωριμία του παιδιού με τη διαφορετικότητα και το «Ο μάγκας δράκος» θα δείξει με τον πιο απλό τρόπο στα παιδιά, ότι εκείνοι που καλοπερνούν τρομοκρατώντας δεν είναι δυνατότεροι από τα θύματά τους.
-Για παιδιά από 7 ετών: Έχοντας εμφυσήσει την αγάπη για την ανάγνωση, στόχος τώρα είναι να προχωρήσει μερικά βήματα το λεξιλόγιο και το γλωσσικό αισθητήριο του παιδιού, αλλά και να διαβάσει ιστορίες που τροφοδοτήσουν τη φαντασία του.
Βιβλιο-προτάσεις: Επιλέξτε βιβλία που θα διευρύνουν τους πνευματικούς ορίζοντες του παιδιού, διακινώντας τη φαντασία του. Δύο τέτοιες επιλογές είναι τα «Χωρίς Παπούτσια» και «Η κακιά μάγισσα παραιτείται».
-Για παιδιά από 8 ετών: Το παιδί μπορεί πια να αγαπήσει τα βιβλία, να ταυτιστεί με τους ήρωες, να εμπλακεί συναισθηματικά, να απολαύσει κάποιες σύντομες περιγραφές και να διαβάσει βιβλία 5.000 λέξεων με υπόθεση πιο σύνθετη και απαιτητική.
Βιβλιο-προτάσεις: Το «Μουσείο των Υποσχέσεων» και το «Η δασκάλα των χρωμάτων», θα βοηθήσουν τα παιδιά αυτής της ηλικίας να εξοικειωθούν με αναγνώσματα μέτριας πολυπλοκότητας, που διεγείρουν τη φαντασία κι οξύνουν την παρατηρητικότητα του μικρού αναγνώστη.
-Για παιδιά από 9 ετών: με βιβλία που μπορούν πια να φτάσουν αλλά και να ξεπεράσουν τις 10.000 λέξεις, στόχος πλέον είναι το παιδί να γίνει ένας αυτόνομος, πλήρης μικρός αναγνώστης με βιβλιο-προτιμήσεις και «κολλήματα».
Βιβλιο-προτάσεις: Το βιβλίο «Το Κουτί» του Κωνσταντίνου Πατσαρού σε εικονογράφηση Βασίλη Γρίβα, έχει τιμηθεί με το Κρατικό Βραβείο Παιδικού Λογοτεχνικού Βιβλίου –μπορείτε να το βρείτε εδώ. Εναλλακτικά, το βιβλίο «Αποστολή Κρυμμένος Θησαυρός» με το καλοκαιρινό του φόντο και την γρήγορη πλοκή του, είναι ίσως αυτό που ψάχνετε για τις διακοπές.
Συνθήκες κι ερεθίσματα που βοηθούν
Έχοντας πια περιορίσει τον δικό σας (αναγνωστικό) ρόλο κι έχοντας προμηθευτεί με τα κατάλληλα για το αναπτυξιακό στάδιο του παιδιού βιβλία, μπορείτε να βάλετε το κερασάκι στην τούρτα της προσπάθειάς σας, βελτιώνοντας με απλούς τρόπους τις συνθήκες και δίνοντας ερεθίσματα που θα ενεργοποιήσουν το αναγνωστικό ενδιαφέρον του παιδιού.
Δοκιμάστε, για παράδειγμα:
-Να αλλάξετε τον χώρο του ύπνου: Μια κουνουπιέρα, μερικά ακόμα μαξιλάρια, αστεράκια που κολλάνε στο ταβάνι ή ένα καινούριο φωτάκι στο κομοδίνο, μπορούν να δώσουν στο παιδί κίνητρο να βολευτεί στη νυχτερινή του φωλίτσα και να απολαύσει το βιβλίο του μόνο, πριν τον ύπνο.
-Άκου μια ιστορία: Βοηθήστε το παιδί να αγαπήσει τη διήγηση ιστοριών και να συμπαθήσει χαρακτήρες κι αφηγήσεις, βάζοντας το ν’ ακούσει τους ίδιους τους συγγραφείς να διαβάζουν τις ιστορίες τους. Επιλεγμένα παιδικά βιβλία, τα οποία κυκλοφορούν απ' τις εκδόσεις Μεταίχμιο με ειδικό QR code που μέσω ενός tablet ή απλώς ενός smartphone, προσφέρουν σε λιλιπούτιους χρήστες τη δυνατότητα να ακούσουν (δωρεάν) το αγαπημένο τους παραμύθι –και στις μαμάδες και τους μπαμπάδες –που είναι άνθρωποι κι ενίοτε βαριούνται- την ευκαιρία να μη διαβάσουν για 34η φορά το προαναφερθέν παραμύθι.
