Ναι στις δραστηριότητες, όχι στην «υπερφόρτωση»
Κατ’ αρχάς να ξεκαθαρίσουμε ότι σε καμία περίπτωση δεν ισχυριζόμαστε ότι τα παιδιά δεν πρέπει να κάνουν καμία εξωσχολική δραστηριότητα. Απεναντίας, μέσα απ’ αυτές μπορούν να φωτίσουν νέες πτυχές του εαυτού τους, να ανακαλύψουν και να καλλιεργήσουν τα ταλέντα τους, να διευρύνουν τα ενδιαφέροντά τους, να κάνουν καινούριους φίλους, να αναπτύξουν τις κοινωνικές τους δεξιότητες αλλά και την αυτοπειθαρχία και την ομαδικότητα τους.
Μήπως όμως το παιδί τρέχει (και δεν φτάνει) από φροντιστήριο σε κολυμβητήριο κι από ωδείο σε σχολή χορού; Μήπως η ανάγκη μας να προσφέρουμε, γίνεται βραχνάς και χαλινάρι;
«Βουτιά» στο σχολείο
Μια απ’ τις αρκετές αρνητικές συνέπειες που μπορεί να έχει το υπερβολικά βεβαρημένο πρόγραμμα του παιδιού, είναι η πτώση της απόδοσης στο σχολείο. Σύμφωνα με τον κλινικό ψυχολόγο και διδάκτορα Tom Ferraro, όταν ο χρόνος του ύπνου και της μελέτης μειώνεται, είναι σχεδόν αναπόφευκτο να μειωθεί και η πρόοδος στο σχολείο. Το παιδί, μπορεί αφενός να εξαντλείται και να αδυνατεί να αποδώσει και αφετέρου, απλώς να ενδιαφέρεται περισσότερο για τις εξωσχολικές δραστηριότητες παρά για τα μαθήματά του.
Καλό παντού και άριστο πουθενά (;)
Φορτώνοντας μετά μανίας το πρόγραμμα του παιδιού με δραστηριότητες, ανοίγουμε πολλαπλά μέτωπα και πεδία στα οποία δραστηριοποιείται. Αυτό, όταν το μέτρο τηρείται, δεν μπορεί να είναι παρά καλό. Τι γίνεται όμως όταν το παρακάνουμε; Τα παιδιά, ιδίως εκείνα που έχουν την τάση να είναι καλά σε όλα, ενδέχεται να μπουν σε έναν αγώνα «πρωτιάς», βάζοντας κόπο και χρόνο σε όσα καλούνται να ανταποκριθούν και κινδυνεύουν να καταλήξουν να «πασαλείψουν» μελέτη και ενδιαφέρον για το κάθε ένα πεδίο ξεχωριστά. Έτσι, ίσως η φυσική κλίση και η αγάπη στη μουσική να παραμεληθεί, στην προσπάθεια να βελτιωθεί το επίπεδο των αγγλικών και να μην χαθεί καμία προπόνηση στο καράτε.
«Ναι» στη μόρφωση, «ναι» και στο παιχνίδι
Η σημαντικότερη δουλειά που έχει να κάνει ένα παιδί είναι να παίξει –ακόμη κι ο Αϊνστάιν συμφωνούσε. Μελέτες έχουν δείξει ότι τα παιδιά που παίζουν πολύ, συγκεντρώνονται καλύτερα στο διάβασμα, αφού η εκτόνωση λειτουργεί ενισχυτικά στην εκπαιδευτική διαδικασία. Ταυτόχρονα, το παιχνίδι τα κάνει εξυπνότερα αλλά και πιο στοχοπροσηλωμένα, δεδομένου ότι κάθε παιχνίδι έχει έναν στόχο και σε όλες σχεδόν τις περιπτώσεις το παιδί καλείται να βρει «λύσεις», να υπερπηδήσει εμπόδια ή/και να συνεργαστεί αποτελεσματικά για να κερδίσει. Αφαιρώντας χρόνο απ’ το παιχνίδι, λοιπόν, αφαιρούμε και πόντους απ’ την πολυπόθητη εκτόνωση αλλά και από τον πιο υγιή τρόπο ανακάλυψης του κόσμου και του εαυτού τους.
«Σηκώνει» το παιδί το πρόγραμμα που του επιβάλλεται;
Δεν είναι όλα τα παιδιά ίδια –αυτό, δεν είναι και καμιά μεγάλη σοφία. Σοφό είναι να αναγνωρίζει κάθε γονιός τα όρια και τις ανάγκες του παιδιού του και να μην προσπαθεί να το φορτώσει με δικές του φιλοδοξίες. Υπάρχουν παιδιά-οδοστρωτήρες που αντεπεξέρχονται με σβελτάδα, κέφι κι ευκολία σε όλα και υπάρχουν παιδιά που θέλουν τον χρόνο τους, τα διαλείμματά τους και περισσότερη ξεκούραση. Δεν είναι υποχρέωσή μας να αφουγκραζόμαστε ό,τι έχει να μας πει η ιδιοσυγκρασία του παιδιού μας;
Θέλουμε παιδιά χαρούμενα ή παιδιά εξαντλημένα;
Πότε ξέρεις ότι έχεις παραφορτώσει το πρόγραμμα του παιδιού σου; Μάλλον η απάντηση βρίσκεται στα πολύ απλά: όταν νυστάζει περισσότερο απ’ ότι γελάει. Όταν είναι πιο συχνά κουρασμένο παρά χαρούμενο.
Όταν η μέρα του μοιάζει με ενήλικα κι όχι με παιδιού.
