Όπως επισημαίνει ο εργοθεραπευτής κ. Κυριάκος Καραμπατζιάκης, ο αυτισμός μπορεί πλέον να διαγνωστεί σε πολύ μικρή ηλικία, σύμφωνα με τις τάσεις που επικρατούν στο εξωτερικό, ενώ στην Ελλάδα η διάγνωση πραγματοποιείται συνήθως στις ηλικίες από 1,5 έως 2 ετών.
Τα πρώτα συμπτώματα φαίνονται από μικρή ηλικία, πράγμα που κάνει τους γονείς να «υποπτευθούν» ότι θα πρέπει να ζητήσουν τη βοήθεια κάποιου ειδικού.
1. Το παιδί χάνει την επαφή με τους γονείς του
Στην ηλικία αυτή που τα παιδιά είναι προσκολλημένα στους γονείς τους, κανονικά επιζητούν την προσοχή, την παρέα τους και την επιβράβευσή τους. Αντίθετα, ένα παιδί με αυτισμό δεν φαίνεται πρόθυμο να μοιραστεί μαζί τους στιγμές και καταστάσεις .
Σύμφωνα με τον κ. Καραμπατζιάκη, μια σαφής, πρώτη ένδειξη μπορεί να φανεί στα πρώτα γενέθλιά του παιδιού, οπότε φαίνεται να μην αντιδρά στους εορτασμούς, να μην εστιάζει στις φωτογραφίες όταν το φωνάζουν και να είναι γενικά αδιάφορο.
2. Επαναλαμβάνει μια δραστηριότητα
Μπορεί να περιλαμβάνει συνεχόμενες κινήσεις χωρίς νόημα για εμάς , όπως το ξύσιμο και το χτύπημα των επιφανειών , παλινδρομικές κινήσεις ή παρακολούθηση διαφόρων αντικειμένων. Σε κάποιες απ’ αυτές τις περιπτώσεις, μάλιστα, όπως αναφέρεται σε σχετικό άρθρο του autismhellas.gr, τέτοιου είδους δραστηριότητες μπορεί να είναι επικίνδυνες για την σωματική ακεραιότητά του, όπως το χτύπημα κάποιου μέρους του σώματος, το τρίξιμο των δοντιών ή το χτύπημα του κεφαλιού.
3. Προσκολλάται σε αντικείμενα
Είτε αυτά είναι τα αγαπημένα του παιχνίδια είτε άλλα άσχετα αντικείμενα, το παιδί προσκολλάται πάνω τους και δεν τα αποχωρίζεται εύκολα. Παθαίνει, δηλαδή, ένα είδος «εμμονής» και δεν δέχεται να τα αφήσει.
4. Έχει τάσεις απομόνωσης
Σύμφωνα με τον εργοθεραπευτή, ένα παιδί με αυτισμό χάνει την χαρά να βρίσκεται μαζί με άλλους, να επικοινωνεί μαζί τους και να γνωρίζει ξένο κόσμο. Έχει τάσεις απομόνωσης, κάτι που αρχικά εκφράζεται με την αδιαφορία προς τους γονείς και που στη συνέχεια επεκτείνεται στο υπόλοιπο περιβάλλον. Είναι αυτονόητο ότι δεν πρόκειται απλώς για ένα ντροπαλό παιδί αλλά για ένα παιδί που αρνείται επανειλημμένα την επαφή με τους γύρω του.
5. Εμφανίζει προβλήματα στον λόγο
Είναι πολύ πιθανό, όχι όμως και απαραίτητο, ένα παιδί με αυτισμό να καθυστερήσει να πει τις πρώτες του λέξεις ή αργότερα να εμφανίσει μια γενικότερη δυσπραξία στο λόγο. Εν μέρει, αυτό ίσως οφείλεται στην έλλειψη επικοινωνίας με τους γύρω του που δεν του δίνει τα ανάλογα ερεθίσματα. Σε αυτό μπορεί να περιλαμβάνεται είτε η πλήρης απουσία του λόγου είτε άλλες διαταραχές επικοινωνίας όπως η επανάληψη συγκεκριμένων φράσεων και λέξεων που το παιδί ακούει απ’ τους οικείους του σε ανύποπτες στιγμές.
6. Επιδιώκει την τάξη και την οργάνωση
Συνήθειες όπως το να «μπαίνουν» διάφορα αντικείμενα σε μια συγκεκριμένη σειρά μπορεί ν’ αποτελούν ένδειξη αυτισμού. Υπάρχουν περιπτώσεις μάλιστα που το παιδί δεν μπορεί να «ηρεμήσει» αν δεν τα βάλει όλα σε τάξη.
7. Συναισθηματικά ξεσπάσματα
Όπως αναφέρει ο κ. Καραμπατζιάκης, τα αδικαιολόγητα συναισθηματικά ξεσπάσματα μπορεί να είναι ένα ακόμα σημάδι αυτισμού. Είτε πρόκειται για θετικά είτε για αρνητικά συναισθήματα, το παιδί φαίνεται να μην μπορεί να τα ελέγξει και να τα εκδηλώνει σε ανύποπτες στιγμές. Μάλιστα, κάτι τέτοιο εντείνεται κατά την εφηβεία, οπότε σε συνδυασμό με την «έκρηξη» των ορμονών, το παιδί μπορεί να αποκτήσει βίαιη συμπεριφορά, με αποτέλεσμα να ξεσπά πετάγοντας ή χτυπώντας αντικείμενα ή ακόμα και τραυματίζοντας τον εαυτό του.
Σε αυτό συμβάλλει το άγχος και ο εκνευρισμός που νιώθει έντονα γιατί αισθάνεται ότι οι γονείς του δεν μπορούν να το καταλάβουν και έτσι δεν μπορεί να επικοινωνήσει αυτά που θέλει.
8. Δεν μπορεί να κάνει νοητικές συνδέσεις
Σε πολλές περιπτώσεις αυτισμού, το παιδί δεν μπορεί να συνδέσει πράγματα μεταξύ τους, εκτός αν του τα εξηγήσουμε εμείς. Έτσι κάτι που θεωρείται αυτονόητο για εμάς για εκείνο δεν είναι. Ένα απλό παράδειγμα είναι το σημάδι του άντρα έξω από τις αντρικές τουαλέτες, κάτι που ενώ για εμάς είναι αυτονόητο, ένα παιδί με αυτισμό είναι δύσκολο να το κατανοήσει μόνο του.
9. Παρουσιάζει ένα ιδιαίτερο «ταλέντο»
Ένα –θετικό- σύμπτωμα του αυτισμού είναι η ανάπτυξη ενός ταλέντου. Έτσι, μεγαλώνοντας, το παιδί μπορεί να ανακαλύψει τι του αρέσει, να αρχίσει να ασχολείται μ’ αυτό και στην πορεία να διαπρέψει. Τα ιδιαίτερα αυτά χαρίσματα παρατηρούνται πολύ συχνά σε αυτιστικά παιδιά και μάλιστα μπορεί να λειτουργήσουν ως ένα μέρος της θεραπείας τους. Τα παιδιά αρχίζουν να οργανώνουν τη ζωή τους γύρω απ’ αυτή τη δραστηριότητα που τα ευχαριστεί, γίνονται πιο λειτουργικά και εκτονώνουν εκεί σημαντικό μέρος της ενέργειάς τους.
Κάθε αυτιστικό παιδί είναι μοναδικό, γι’ αυτό και, όπως επισημαίνει ο κ. Καραμπατζιάκης, και τα συμπτώματα μπορεί να παρουσιάζουν σημαντικές διαφορές από άτομο σε άτομο. Αυτό που τονίζει είναι ότι, αν η διάγνωση γίνει από μικρή ηλικία και το παιδί ακολουθήσει κάποιο ειδικό πρόγραμμα θεραπείας, θα μπορέσει να αποκωδικοποιήσει πολύ καλύτερα πώς λειτουργούμε κοινωνικά. Σε αντίθεση με την όποια φαρμακευτική αγωγή, που σκοπό έχει να καταστείλει τα συμπτώματα και να ηρεμήσει το παιδί, τα ειδικά προγράμματα θεραπείας μπορούν να το βοηθήσουν να ενταχθεί όσο το δυνατόν περισσότερο στο κοινωνικό σύνολο και να γεφυρώσει έτσι το χάσμα που υπάρχει μεταξύ τους. Μάλιστα, η επιτυχία μπορεί να είναι τόσο μεγάλη που σε ορισμένες περιπτώσεις ο αυτισμός να μην είναι καν προφανής!
Δείτε μέσα απ’ το παρακάτω animation βίντεο τον κόσμο μέσα από τα μάτια ενός παιδιού με αυτισμό:
