Να συμπονούν τους άλλους
Από τότε που είναι μια σταλιά και όλα περιστρέφονται γύρω απ’ τον εαυτό του μέχρι τη στιγμή που καταλαβαίνει ότι δεν είναι μόνο του στον κόσμο κι έχει πάρα πολλά πράγματα να επεξεργαστεί και να κατανοήσει, ένα παιδί πρέπει να είναι έτοιμο να αντιλαμβάνεται πώς νιώθουν οι άνθρωποι γύρω του και να παίρνει γνώση για τη ζωή από την εμπειρία τους. Η ομαλή κοινωνική του ζωή και η δημιουργική, ανταποδοτική συμβίωσή του με τους άλλους εξαρτώνται κατά πολύ απ’ την ικανότητά του να καταλαβαίνει τον πόνο τους και να μοιράζεται τη χαρά τους, να ξέρει πότε χρειάζονται τη συμπαράστασή του και πότε είναι αρκετά δυνατοί για να «πετάξουν» μόνοι τους. Το ίδιο, φυσικά, πρέπει να αναζητά και να εμπνέει στους ανθρώπους που θα έχει κοντά του.
Να σέβονται τη ζωή
Ο σεβασμός είναι κάτι που απαιτείται από κάθε παιδί, απ’ την πρώτη κιόλας στιγμή που μπορεί να καταλάβει τι του λέμε, μόνο που χρησιμοποιείται περισσότερο ως μία άλλη λέξη για την υπακοή και την ευθυγράμμιση με τους κανόνες, παρά ως περιγραφή μιας στάσης απέναντι στα πράγματα, η οποία προϋποθέτει την κατανόηση, την αποδοχή και την ιεράρχησή τους. Και όμως, η έννοια του σεβασμού δεν έχει να κάνει με την παπαγαλία κανόνων και συμπεριφορών, αλλά με την κατανόηση των μηχανισμών της συνύπαρξης, της συνεργασίας και της αλληλοβοήθειας μεταξύ των μελών μιας κοινωνίας, όσο και της αμφισβήτησης των κανόνων που σαμποτάρουν τους μηχανισμούς αυτούς.
Να είναι ανεξάρτητα
Είναι κάτι που το λέμε συχνά, αλλά σπανίως δίνουμε χώρο στα παιδιά να το επιτύχουν, είτε γιατί δεν έχουμε το χρόνο που απαιτεί η διαδικασία είτε γιατί φοβόμαστε μη χάσουμε τον έλεγχο. Από μικρό, ένα παιδί είναι καλό να μαθαίνει να κάνει μόνο του όσα πιο πολλά πράγματα μπορεί, να παίρνει πρωτοβουλίες και να διερευνά τις ικανότητες και τα όριά του, πότε χρειάζεται πραγματικά βοήθεια και πότε θα μπορούσε να τη δώσει εκείνο σε κάποιον που τη χρειάζεται, αντίστοιχα. Όλα αυτά δεν είναι ανάγκη να γίνονται ερήμην των γονιών, αλλά υπό το «άγρυπνο» μάτι τους, ώστε να προλαβαίνουν τα λάθη και να κατευθύνουν το παιδί προς τη σωστή κατεύθυνση χωρίς να φρενάρουν την εξέλιξή του σε ένα σκεπτόμενο, πολυσχιδές και ικανό άτομο.
Να πιστεύουν στον εαυτό τους
Η ανθρώπινη εμπειρία έχει δείξει ότι κανείς δεν είναι άτρωτος και χωρίς αδυναμίες που μπορεί να σημαδέψουν την εξέλιξή του στη ζωή. Συνεπώς, ένα παιδί πρέπει, με τη βοήθεια των γονιών, να τις εντοπίζει από νωρίς και να δουλεύει πάνω σε αυτές, ώστε να ελαχιστοποιήσει την επίδρασή τους στην προσωπική του πορεία. Παράλληλα, πρέπει να αναγνωρίζει τα δυνατά του στοιχεία και, με τη στήριξη των γονιών πάντα, να χτίζει πάνω σε αυτά. Να αντλεί, έτσι, την απαραίτητη αυτοπεποίθηση και την πίστη στις ικανότητές του που θα γίνει «μαξιλαράκι» όποτε η ζωή το ρίξει «στο καναβάτσο», κάτι που, αργά ή γρήγορα, συμβαίνει σε όλους μας.
Να είναι υπεύθυνα
Η υπευθυνότητα δεν έχει να κάνει μόνο με την άψογη διεκπεραίωση μιας αγγαρείας, την παραδοχή ενός λάθους ή την τήρηση κάποιας υπόσχεσης, με τα οποία ταυτίζεται, συνήθως, στις πολύ μικρές ηλικίες. Σταδιακά, καθώς μεγαλώνει και η εμπλοκή του στον κόσμο γίνεται πιο περίπλοκη, ένα παιδί πρέπει να αναπτύξει την ικανότητα ν’ αντιλαμβάνεται τον τρόπο με τον οποίο οι πράξεις του αποτελούν τμήμα μιας μεγαλύτερης εικόνας και πώς συμβάλλουν στον γενικότερο αντίκτυπο στην κοινωνία της οποίας είναι μέλος. Ευθύνη των γονιών είναι να μάθουν στο παιδί να αναγνωρίζει την ουσία των πράξεών του, να διακρίνει τις ρίζες των λαθών του στον τρόπο σκέψης του και να «διορθώνει» την πορεία του με γνώμονα τις πανανθρώπινες αξίες αντί ενός πρόσκαιρου κέρδους.
