Άπνοια και ροχαλητό
Τα παιδιά με άπνοια σταματούν να αναπνέουν αρκετές φορές μέσα στη νύχτα, με αποτέλεσμα να ξυπνούν κάθε λίγο και να μην απολαμβάνουν τον τόσο σημαντικό βαθύ ύπνο. Σύμφωνα με τους παιδιάτρους, η έλλειψη ποιοτικού ύπνου δημιουργεί στα παιδιά προβλήματα μάθησης και συμπεριφοράς, ενώ έχουν αυξημένο κίνδυνο για υψηλή αρτηριακή πίεση. Πρόσφατη αμερικανική έρευνα έδειξε ότι το ένα τέταρτο των παιδιών υποφέρει από ελαφρά άπνοια (που συχνά προκαλείται από χρόνιες φλεγμονές στα ιγμόρεια), ενώ το 1% των παιδιών υποφέρει από βαριάς μορφής άπνοια. Η παχυσαρκία είναι ένας ακόμα λόγος που μπορεί να επιβαρύνει την άπνοια, αν και πιθανότερη αιτία είναι οι διογκωμένες αμυγδαλές.
Πώς θα την εντοπίσετε: Τα παιδιά με άπνοια συνήθως αναπνέουν δυνατά ή ροχαλίζουν. Μπορεί, επίσης, το παιδί ενώ κοιμάται να ταράζει το στήθος του ή να τεντώνει το κεφάλι του προς τα πίσω, στην προσπάθειά του να αναπνεύσει καλύτερα.
Τι πρέπει να κάνετε: Ο μόνος τρόπος για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της άπνοιας, είναι να επισκεφθείτε μαζί με το παιδί ένα κέντρο μελέτης ύπνου, όπου θα σας δώσουν τις κατάλληλες οδηγίες για το τι να κάνετε. Μπορεί, επίσης, να χρειαστεί να λάβει το παιδί φαρμακευτική αγωγή για τα ιγμόρεια ή να κοιμάται με το κεφάλι πιο ανυψωμένο.
Άγχος
Μπορεί τα παιδιά να μην αγχώνονται για το αν θα χάσουν την δουλειά τους ή αν θα προλάβουν να ολοκληρώσουν ένα project, όμως το σχολείο μπορεί να τους γεννά άλλα, εξίσου σημαντικά για εκείνα άγχη, όπως η πιθανή αποτυχία σε ένα τεστ ή η έλλειψη φίλων. Φυσικά, άγχος μπορεί να έχουν και λόγω του φόβου μη μπει κάποιος ληστής στο σπίτι ή μην πιάσει κάποια φωτιά, πόσο μάλλον αν τα παιδιά είχαν μάθει να κοιμούνται μαζί σας και ξαφνικά άρχισαν να κοιμούνται στο κρεβάτι σας.
Πώς θα το εντοπίσετε: Αν το παιδί σας είναι εξαντλημένο αλλά αρνείται να κοιμηθεί ή αν ξαφνικά το πιάνει στομαχόπονος στο κρεβάτι, αν ζητά να πιει νερό αφού έχει ξαπλώσει ή αν θέλει μία ακόμα αγκαλιά αφού σβήσουν τα φώτα, όλα αυτά είναι πιθανά σημάδια άγχους. Ένα παιδί με άγχος μπορεί ακόμα να μην θέλει να κοιμηθεί μόνο του ή να κλαίει όταν φεύγετε από το δωμάτιο.
Τι πρέπει να κάνετε: Προσπαθήστε να μην κρίνετε και να μην μαλώνετε το παιδί σας για το πρόβλημα, λέγοντάς του π.χ. «αν διάβαζες περισσότερο δεν θα είχες τόσο άγχος». Αντίθετα, πείτε στο παιδί να καταγράψει τις ανησυχίες του σε ένα ημερολόγιο -το γράψιμο βοηθά τα παιδιά να εξωτερικεύουν τα συναισθήματά τους, προκειμένου να μην τα «παίρνουν μαζί τους» στον ύπνο.
Όσο για τον ύπνο στο δικό του κρεβάτι και όχι μαζί σας, ίσως είναι πιο εύκολο να του το κάνετε συνήθεια σε αυτή την ηλικία, καθώς τα παιδιά άνω των 5 ετών είναι περισσότερο πρόθυμα να ευχαριστούν τους γονείς τους, σε αντίθεση με τα πιο "αντιδραστικά" μικρότερα παιδιά. Για να διευκολύνετε το παιδί να επιστρέψει στο κρεβάτι του, μπορείτε π.χ. να του πάρετε ένα φωτάκι νύχτας ή να του χαρίσετε το μαξιλάρι σας, για να νιώθει ότι σας έχει κοντά του.
Έλλειψη άσκησης και/ή υπερβολικός χρόνος στον υπολογιστή
Τα δραστήρια παιδιά τείνουν να κοιμούνται καλύτερα. Για την ακρίβεια, οι επιστήμονες έχουν βρει ότι για κάθε ώρα χωρίς σωματική δραστηριότητα, τα παιδιά χρειάζονται 3 παραπάνω λεπτά να αποκοιμηθούν. Όπως οι ίδιοι λένε, χάρη στην άσκηση παράγονται στον εγκέφαλο τα απαραίτητα χημικά που ενισχύουν τον ύπνο και την χαλάρωση. Αντίθετα, το να παίζει το παιδί στον υπολογιστή πριν κοιμηθεί μπορεί να του δημιουργήσει πρόβλημα, εξαιτίας της ακτινοβολίας της τηλεόρασης που διαταράσσει τους φυσικούς κύκλους ύπνου/ξύπνιου.
Πώς θα το καταλάβετε: Το παιδί περνά τη μισή του μέρα καθήμενο στο σχολείο και την άλλη μισή μπροστά στην τηλεόραση ή τον υπολογιστή.
Τι πρέπει να κάνετε: Να αυξήσετε τις δραστηριότητές του μέσα στη μέρα ή να μειώσετε τον χρόνο που κάθεται στον υπολογιστή και να το στείλετε εκτός σπιτιού για να παίξει (ιδανικά, βέβαια, η άσκηση θα πρέπει να σταματά μερικές ώρες πριν το παιδί κοιμηθεί, για να έχει χρόνο να χαλαρώσει). Σε κάθε περίπτωση, το παιδί θα πρέπει να κλείνει την τηλεόραση ή τον υπολογιστή μισή ώρα με 45 λεπτά πριν κοιμηθεί.
Ξύπνημα στα μισά της νύχτας
Κάθε σωματική ενόχληση -πονόκοιλος, κράμπα- μπορεί να ξυπνήσει το παιδί μέσα στη νύχτα, όμως οι συνήθεις ένοχοι είναι οι αλλεργίες, το άσθμα και -ειδικά αν το παιδί είναι υπέρβαρο- η παλινδρόμηση. Τα παιδιά με άσθμα και αλλεργίες μπορεί να δείχνουν μια χαρά μέσα στη μέρα, αλλά να αντιμετωπίζουν πρόβλημα στον ύπνο, γιατί, καθώς είναι ξαπλωμένα, οι αεραγωγοί τους στενεύουν και αυξάνεται ο ερεθισμός.
Πώς θα το καταλάβετε: Παρόλο που το παιδί πηγαίνει για ύπνο νωρίς κάθε βράδυ, μέσα στη μέρα δείχνει κουρασμένο και είναι νευρικό ή το παίρνει ο ύπνος το απόγευμα (τα παιδιά σχολικής ηλικίας που κοιμούνται καλά το βράδυ, σπάνια χρειάζονται μεσημεριανό ύπνο). Επίσης, μπορεί να ακούτε το παιδί να βήχει ή να έχει δύσπνοια μέσα στη νύχτα ή να παρατηρείτε το πρωί πως τα μάτια του είναι πρησμένα και τρέχει η μύτη του.
Τι πρέπει να κάνετε: Περιορίστε όσο μπορείτε οτιδήποτε μπορεί να προκαλεί αλλεργία στο παιδί και επικοινωνήστε με τον παιδίατρο για να σας συστήσει τη κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή, αν το παιδί έχει άσθμα.
Υπνοβασία
Περίπου το 20-40% των παιδιών σχολικής ηλικίας κάποιες φορές υπνοβατούν, λένε οι ειδικοί. Ο λόγος; Μια ατελής μετάβαση από το ένα στάδιο ύπνου στο επόμενο, η οποία αναγκάζει τον εγκέφαλο να κοιμάται, ενώ το σώμα είναι σε θέση να μετακινηθεί.
Πώς θα το καταλάβετε: Συνήθως η υπνοβασία συμβαίνει κατά τις δύο-τρεις πρώτες ώρες αφού το παιδί έχει αποκοιμηθεί. Επίσης, είναι και κληρονομική.
Τι πρέπει να κάνετε: Το πιθανότερο είναι ότι το παιδί μεγαλώνοντας θα ξεπεράσει αυτό το πρόβλημα. Μέχρι τότε, φροντίστε να το προστατεύσετε, μαζεύοντας τα παιχνίδια από το πάτωμα του δωματίου του και τοποθετώντας κλειδαριές ψηλά στις κεντρικές πόρτες του σπιτιού, ώστε να μη μπορεί με τίποτα να βγει έξω. Αν πιάσετε το παιδί σας να υπνοβατεί, οδηγήστε το ήρεμα και απαλά στο κρεβάτι (μπορείτε να προσπαθήσετε να το ξυπνήσετε, αλλά συνήθως είναι δύσκολο). Αν το παιδί υπνοβατεί πολύ συχνά, θα χρειαστεί να μιλήσετε με τον παιδίατρό σας.
Σύνδρομο ανήσυχων ποδιών
Κι όμως, υπάρχει πράγματι αυτό το σύνδρομο, κατά το οποίο το παιδί, ενώ προσπαθεί να κοιμηθεί, νιώθει έντονη την ανάγκη να κουνά τα πόδια του. Το σύνδρομο αυτό, το οποίο βέβαια είναι πολύ σπάνιο, είναι συνήθως κληρονομικό στην οικογένεια και μπορεί να συνδέεται με έλλειψη σιδήρου, φολικού οξέος ή το χημικό του εγκεφάλου που ονομάζεται ντοπαμίνη.
Πώς θα το καταλάβετε: Το παιδί θα είναι νευρικό ή θα παραπονιέται ότι κάτι το ενοχλεί στα πόδια του, παρόλο που θα είναι ξαπλωμένο.
Τι πρέπει να κάνετε: Συζητήστε το πρόβλημα με τον παιδίατρο και ρωτήστε τον αν χρειάζεται το παιδί να κάνει εξετάσεις για να ελεγχθούν τα επίπεδα σιδήρου και φολικού οξέος στο αίμα. Αν είναι χαμηλά, ίσως χρειαστεί να λάβει συμπληρώματα διατροφής. Στα ήπια περιστατικά μπορεί να βοηθήσει ένα απαλό μασάζ στα πόδια του παιδιού.
Προετοιμασία για καλό ύπνο
-Κόψτε την καφεΐνη πολλές ώρες πριν τον ύπνο. Τα παιδιά δεν πίνουν, βέβαια, καφέ αλλά τόσο στα αναψυκτικά όσο και στην σοκολάτα υπάρχει κάποια ποσότητα καφεΐνης που μπορεί να ξαγρυπνά τα πιο ευαίσθητα στην ουσία αυτή παιδιά.
-Διατηρήστε ένα σταθερό πρόγραμμα ύπνου-ξύπνιου. Το παιδί πρέπει όσο γίνεται να κοιμάται και να ξυπνά τις ίδιες ώρες κάθε μέρα.
-Περιορίστε την χρήση κινητού τηλεφώνου. Έρευνες σε ενήλικες έχουν δείξει ότι όταν κανείς εκτίθεται στα κύματα ραδιοσυχνοτήτων των κινητών έως και 3 ώρες πριν κοιμηθούν, δυσκολεύονται να απολαύσουν βαθύ ύπνο. Φανταστείτε, λοιπόν, πόσο μπορεί να επηρεάζεται ο ύπνος του παιδιού από το κινητό.
-Αποφύγετε τις τρομακτικές ταινίες, οι οποίες όχι μόνο διεγείρουν το παιδί, αλλά μπορεί να του προκαλέσουν και εφιάλτες.
-Η καθημερινή ρουτίνα πριν τον ύπνο μπορεί να βοηθήσει: Ένα μπάνιο, ένα βιβλίο, μία στοργική αγκαλιά είναι ό,τι πρέπει για να σηματοδοτήσουν τον ερχομό του Μορφέα.
*Ευχαριστούμε την Παιδίατρο κ. Μαρία Παπαδάκη για τις πολύτιμες πληροφορίες.
