Γιατί το παιδί έχει εφιάλτες
Είναι απόλυτα φυσιολογικό τα παιδιά προσχολικής ηλικίας -ενίοτε, ακόμη και οι έφηβοι- να έχουν φοβία με το σκοτάδι ή ύπνο που ταράζεται από κακά όνειρα. Οι εφιάλτες είναι απόρροια της φυσιολογικής πνευματικής ανάπτυξης του παιδιού. Όσο μεγαλώνει και τα ερεθίσματά του αυξάνονται, η βολική «άγνοια κινδύνου» των πρώτων χρόνων της ζωής του, το εγκαταλείπει. Είναι απόλυτα φυσιολογικό λοιπόν, όταν τα παιδιά αντιληφθούν ότι στον κόσμο υπάρχουν υπαρκτές απειλές και τρομακτικές καταστάσεις, να μετουσιώσουν αυτή τους την αντίληψη σε εφιάλτες.
Υπάρχει πάντοτε και η περίπτωση, οι εφιάλτες να είναι αποτέλεσμα μιας τρομακτικής για το παιδί εμπειρίας. Ίσως υπήρξε μάρτυρας σε ένα τροχαίο ατύχημα, ή του επιτέθηκε κάποιο σκυλί ή, ακόμα, μπορεί να παρακολούθησε στην τηλεόραση κάποια ταινία ή είδηση της οποίας το περιεχόμενο χαράχτηκε στο μυαλό του και όταν ξάπλωσε, επανήλθε και μετατράπηκε σε εφιάλτη.
Αρκετά συνήθεις αιτίες ταραγμένου από εφιάλτες ύπνου, είναι οι διαταραχές άγχους ή το απλό στρες. Οι οικογενειακές συγκρούσεις, το έντονο στρες κάποιου από τους δύο γονείς, η τάση του ίδιου του παιδιού να είναι αγχώδες ή οποιαδήποτε κατάσταση διαταράσσει τον συναισθηματικό του κόσμο, μπορούν να προκαλέσουν άσχημα όνειρα.
Πώς να αντιμετωπίσετε τους εφιάλτες του παιδιού
1. Ακούστε το παιδί
Το πρώτο βήμα είναι να ακούσετε τους φόβους του παιδιού και να δείξετε κατανόηση. Είναι λάθος να το αγνοήσετε ή να το κοροϊδέψετε, αν σας μιλήσει για τους εφιάλτες του.
2. Διαβεβαιώστε το πως είναι ασφαλές
Ανάλογα με την ηλικία τους, τα παιδιά, έχουν διαφορετικού τύπου φοβίες. Διαβεβαιώστε το πως δεν απειλείται ούτε από κρυμμένα στην ντουλάπα τέρατα, ούτε από ληστές ή μια ξαφνική φωτιά. Καταστήστε σαφές ότι οι φόβοι του είναι ανυπόστατοι με λογικά επιχειρήματα.
3. Βοηθήστε το να αντιμετωπίσει τους φόβους του
Συζητήστε μαζί του και προτείνετέ του να προσπαθήσει να αντιδρά με ψυχραιμία. Πείτε του πώς ξέρετε ότι είναι πολύ γενναίο. Θυμίστε του ένα περιστατικό όπου απέδειξε το θάρρος του (ένα τολμηρό –για το μέγεθός του- άλμα, τη φορά που διασκέδασε τη διακοπή ρεύματος κ.λ.π.). Μπορείτε, επίσης, να διαβάσετε ιστορίες με γενναία παιδάκια, τα οποία μπορούν να λειτουργήσουν ως πρότυπο, ή να μοιραστείτε μια δική σας τρομακτική εμπειρία και πώς την αντιμετωπίσατε.
4. Διασκεδάστε στο σκοτάδι
Όταν σβήνει το φως το παιδί αρχίζει να τρομάζει και να παραπονιέται; Κάντε την πριν-τον-ύπνο διαδικασία διασκεδαστική. Παίξτε με τις σκιές, στήστε ένα παιχνίδι «κρυμμένου θησαυρού» ή προσποιηθείτε ότι είστε στο διάστημα. Χρησιμοποιείστε τη φαντασία σας για να κάνετε το σκοτάδι ευχάριστο.
5. Χρησιμοποιείστε τη φαντασία σας
Βάλτε τα δυνατά σας και γίνετε όσο πιο δημιουργικοί μπορείτε. Ανακαλύψτε τον κύριο φόβο του παιδιού και βρείτε έναν έξυπνο τρόπο να τον αντιμετωπίσετε. Χρησιμοποιείστε το «σπρέι που εξαφανίζει τα τέρατα», «το αρκουδάκι-μαχητή» ή ό,τι άλλο μπορείτε να σκεφτείτε. Προσπαθήστε να εντάξετε σ΄αυτή τη διαδικασία το παιδί, ούτως ώστε να αυτονομηθεί και, στο μέλλον, να μπορεί να καταπολεμήσει μόνο του τους φόβους του.
6. Αφήστε ένα φως αναμμένο
Ακόμη κι αν το πρόβλημα του παιδιού δεν έγκειται στο σκοτάδι, αφήστε ένα μικρό φως ανοιχτό –θα βοηθήσει. Εφόσον δεν επηρεάζει τον ύπνο του παιδιού, το φως δημιουργεί αίσθηση ασφάλειας, ακόμα και στους ενήλικες. Εναλλακτικά, μπορείτε να δοκιμάσετε να αφήσετε την πόρτα του δωματίου του ανοιχτή, ώστε να μη νιώθει αποκομμένο και μόνο.
7. Μην επιτρέπετε να φεύγει από το κρεβάτι του
Είναι λογικό να παραδίνεστε όταν κλαίει ή αγχώνεται πολύ. Προσπαθήστε να συγκρατήσετε την ευαισθησία σας, όμως. Είναι σημαντικό το παιδί να μάθει να μη φοβάται το δωμάτιό του. Μείνετε μαζί του μέχρι να κοιμηθεί, μην το αφήνετε να έρθει στο δικό σας κρεβάτι. Αλλά και πάλι: μην καθιερώσετε αυτή τη συνήθεια. Αφήστε το παιδί να καταλάβει ότι το κρεβάτι και το δωμάτιό του είναι ασφαλή.
8. Κάντε τακτικές επισκέψεις στο δωμάτιό του
Αν το παιδί ταράζεται με την απουσία σας, πηγαίνετε στο δωμάτιό του κάθε πέντε – δέκα λεπτά. Μην περιμένετε να κλάψει για να πάτε κοντά του. Δοκιμάστε να εμφανίζεστε σε τακτικά διαστήματα, ώστε αφενός να νιώσει ασφάλεια με την παρουσία σας και αφετέρου να συνηθίσει λίγο – λίγο τη μοναξιά.
