Η περίοδος της εφηβείας στα κορίτσια, γνωστή και με τον επιστημονικότερο όρο «ήβη», είναι το μεταβατικό στάδιο κατά το οποίο το παιδί μετατρέπεται σε ενήλικη γυναίκα. Οι κυριότερες αλλαγές είναι η αύξηση του ύψους, η ανάπτυξη των μαστών και της τρίχωσης των γεννητικών οργάνων και, τέλος, η εμφάνιση της «περιόδου». Οι αλλαγές αυτές σηματοδοτούν και τη θεωρητική ικανότητα του κοριτσιού για αναπαραγωγή, αν και το γεννητικό του σύστημα είναι ακόμα σχετικά ανώριμο. Η ήβη περιλαμβάνει συνήθως τις ηλικίες 8-15 ετών. Τα νεαρά κορίτσια εμφανίζουν την πρώτη τους «περίοδο» στην ηλικία των 12 ετών περίπου κατά μέσο όρο.
Όταν οι αλλαγές στο σώμα του παιδιού ξεκινούν πριν από την ηλικία των 8 ετών, τότε η κατάσταση αυτή ονομάζεται πρώιμη ήβη. Τα κυριότερα συμπτώματα που δημιουργούν την υποψία για πρώιμη ήβη, είναι κυρίως η πρόωρη ανάπτυξη των μαστών ή και της τρίχωσης των γεννητικών οργάνων, και φυσικά η εμφάνιση «περιόδου».
Οι αιτίες
Η πρώιμη ήβη μπορεί να οφείλεται είτε σε προβλήματα που εμφανίζονται στον εγκέφαλο είτε σε προβλήματα που παρουσιάζονται σε κάποιους αδένες του οργανισμού μας. Κάποιες φορές όμως μπορεί να μην υπάρχει κανένα πρόβλημα και η πρώιμη έναρξη της εφηβείας να οφείλεται σε κληρονομικότητα από τη μητέρα.
Στις περισσότερες περιπτώσεις, η αιτία της πρώιμης ήβης είναι άγνωστη. Η πιθανότερη αιτιολογία είναι η πρόωρη εμφάνιση κάποιων ορμονών που ξεκινούν από τον εγκέφαλο και έχουν ως αποτέλεσμα να εμφανίζονται, πολύ νωρίτερα από την αναμενόμενη ηλικία, τα σημάδια της εφηβείας.
Είναι όμως τεράστιας σημασίας να αναφέρουμε ότι κάθε περιστατικό πρώιμης ήβης πρέπει να ελέγχεται σωστά και με λεπτομέρεια, καθώς κάποιες φορές, ευτυχώς πολύ σπάνια, υπάρχουν σοβαρές παθολογικές καταστάσεις που μπορεί να έχουν πολύ δυσάρεστα αποτελέσματα. Έτσι, λοιπόν, είναι κατανοητό ότι σε κάθε υποψία πρώιμης ήβης πρέπει να αποκλείσουμε την πιθανότητα να υπάρχουν προβλήματα που χρειάζονται άμεση αντιμετώπιση.
Τα σημαντικότερα από τα προβλήματα που εντοπίζονται στον εγκέφαλο, είναι:
• όγκοι,
• λοιμώξεις και αποστήματα,
• κύστες,
• υδροκέφαλο,
• κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις
Εκτός όμως από τα παραπάνω προβλήματα στον εγκέφαλο, υπάρχουν και άλλες παθήσεις που μπορεί να προκαλέσουν πρώιμη ήβη. Η αυξημένη και πρόωρη εμφάνιση «ανδρικού τύπου» ορμονών (ανδρογόνα), που μπορεί να οφείλεται σε διάφορες αιτίες, μπορεί να οδηγήσει σε τέτοιες καταστάσεις. Παθήσεις όπως κύστες ή όγκοι των ωοθηκών, προβλήματα από το θυρεοειδή, αλλά και σπάνια σύνδρομα, μπορεί να προκαλέσουν πρώιμη ήβη. Όπως και στα προβλήματα από τον εγκέφαλο, έτσι και σε αυτές τις περιπτώσεις, πρέπει οι γονείς να απευθυνθούν στον ειδικό παιδογυναικολόγο, ώστε να αποκλείσουμε την πιθανότητα να υπάρχει κάποιο πρόβλημα που να χρειάζεται άμεση αντιμετώπιση.
Τι εξετάζουμε
Για τη διάγνωση της πρώιμης ήβης είναι απαραίτητες κάποιες εξετάσεις που θα μας βοηθήσουν να βρούμε την αιτία και να προσδιορίσουμε την κατάλληλη αντιμετώπιση. Η σωστή διάγνωση πρέπει να βασίζεται σε μια λεπτομερή εξέταση του παιδιού, ώστε να διαπιστώσουμε την έκταση του προβλήματος. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στην εμφάνιση ανάπτυξης των μαστών, στην τρίχωση των γεννητικών οργάνων και στο ρυθμό της σωματικής του ανάπτυξης. Πολύ σημαντικές εξετάσεις είναι ο ορμονικός έλεγχος (με εξέταση αίματος) και η μέτρηση της οστικής ωρίμασης (με ακτινολογικό έλεγχο). Ο απεικονιστικός έλεγχος, με υπερηχογράφημα ή και αξονική τομογραφία κοιλίας ή μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου, θα μας βοηθήσει να αποκλείσουμε την παρουσία κάποιας πάθησης.
Το σημαντικότερο πρόβλημα στα παιδιά με πρώιμη ήβη είναι ότι παρουσιάζουν μεγάλη ταχύτητα ανάπτυξης και ωρίμασης των οστών, με αποτέλεσμα να είναι ψηλά ως παιδιά, αλλά το τελικό τους ανάστημα ως ενήλικες να είναι πολύ χαμηλό. Γι' αυτό, κύριο μέλημά μας είναι να αντιμετωπίσουμε γρήγορα την πρώιμη ήβη, ώστε να σταματήσουμε την ωρίμαση του σκελετού που θα μας οδηγήσει σε ένα κοντό ανάστημα. Κύριος στόχος μας είναι να δώσουμε στο παιδί ένα τελικό ύψος όσο δυνατόν πλησιέστερο σε αυτό που θα είχε φυσιολογικά. Είναι ευνόητο ότι σε περιπτώσεις όπου η πρώιμη ήβη οφείλεται σε κάποιο από τα προβλήματα που προαναφέραμε, η προσπάθειά μας θα είναι αν αντιμετωπίσουμε σωστά και πολύ γρήγορα το αίτιο που την προκάλεσε.
Με τις κατάλληλες σύγχρονες γνώσεις, ο παιδογυναικολόγος είναι σήμερα σε θέση να βάλει τη σωστή διάγνωση και να αντιμετωπίσει με επιτυχία το πρόβλημα. Η έγκαιρη κινητοποίηση από μέρους των γονέων είναι ιδιαίτερα σημαντική, καθώς ο χρόνος είναι πολύτιμος. Έτσι, η συνεργασία γονέων και παιδογυναικολόγου μπορεί να δώσει λύσεις στο πρόβλημα της πρώιμης ήβης, εξασφαλίζοντας τη φυσιολογική ανάπτυξη του κοριτσιού.
(*) Ο Παναγιώτης Χριστόπουλος είναι Μαιευτήρας Χειρουργός Γυναικολόγος, Ειδικός Γυναικολόγος Παίδων - Εφήβων, Συνεργάτης ΛΗΤΩ.
Πηγή: Art & Life
