Πότε χρειάζεται να κάνει ένα παιδί δίαιτα
Πριν αρχίσουν οι γονείς να σκέφτονται ότι το παιδί τους πρέπει να αδυνατίσει, απαιτείται πρώτα να εκτιμηθεί αν το παιδί είναι φυσιολογικού βάρους, υπέρβαρο ή παχύσαρκο με βάση τις ειδικές καμπύλες ανάπτυξης που υπάρχουν. Η συνεργασία παιδιάτρου και κλινικού διαιτολόγου κρίνεται απαραίτητη. Αν το παιδί βρίσκεται μεταξύ της 85ης και της 94ης εκατοστιαίας θέσης στις καμπύλες αυτές, είναι υπέρβαρο και όταν βρίσκεται από την 95η θέση και πάνω, θεωρείται παχύσαρκο.
Στη συνέχεια, εφόσον όντως διαπιστωθεί ότι το παιδί είναι υπέρβαρο ή παχύσαρκο, ως πρώτο βήμα παρέμβασης για τη μείωση του σωματικού βάρους εφαρμόζεται η προσπάθεια αλλαγής των διατροφικών συνηθειών και η ένταξη της σωματικής δραστηριότητας στην καθημερινότητα του και αν κριθεί απαραίτητο δίνεται από τον διαιτολόγο-διατροφολόγο ένα ενδεικτικό διαιτολόγιο. Φυσικά, για ένα παιδί δεν νοείται η έννοια ολιγοθερμιδικό και αυστηρό διαιτολόγιο!
Από την ηλικία των 2 έως 5 ετών, είτε το παιδί είναι υπέρβαρο είτε παχύσαρκο, στόχος είναι να μπορέσει να διατηρήσει το βάρος του ή να μειώσει το ρυθμό αύξησής του. O μόνος τρόπος να επιτευχθεί κάτι τέτοιο είναι να περιοριστεί η ποσότητα του φαγητού που καταναλώνει το παιδί. (Πριν την ηλικία των 2 χρόνων γίνεται αξιολόγηση του βάρους του παιδιού αλλά δεν τίθεται συγκεκριμένος στόχος).
Από 6 έως 11 ετών, όταν το παιδί είναι υπέρβαρο, επιχειρείται η διατήρηση του σωματικού βάρους. Αυτό που σίγουρα συνιστάται είναι η αύξηση της φυσικής δραστηριότητας του παιδιού, παράλληλα με ένα ισορροπημένο διατροφικό πρόγραμμα, οπότε αυξάνοντας σε ύψος να αλλάζει το σώμα του και να μειώνεται, όπως λέμε, το ποσοστό του υπέρβαρου.
Όταν είναι παχύσαρκο, συσνιστάται η απώλεια του σωματικού βάρους κατά μισό κιλό το μήνα, ενώ όταν είναι πάρα πολύ παχύσαρκο (και συχνά η παχυσαρκία συνοδεύεται από προβλήματα με αυξημένα λιπίδια στο αίμα κλπ.), τότε συνιστάται η απώλεια βάρους να μη ξεπερνά το 1 κιλό την εβδομάδα.
Τι χρειάζεται να κάνουν οι γονείς
*Να προσπαθήσουν πρώτα να βελτιώσουν τις δικές τους διατροφικές συνήθειες. Να μην απαγορεύουν κανένα τρόφιμο. Έχει φανεί ότι όσο αυξάνεται ο περιορισμός των τροφίμων, τόσο αυτά γίνονται πιο ελκυστικά και αυξάνεται το σωματικό βάρος των παιδιών.
*Να προσπαθήσουν να αυξήσουν τη φυσική δραστηριότητα στην οικογένεια. Αν τα παιδιά βλέπουν ότι οι γονείς τους ασκούνται και διασκεδάζουν με αυτό, είναι πολύ πιθανό να τους μιμηθούν.
*Να βοηθήσουν το παιδί να βρει μια δραστηριότητα που να του αρέσει και όχι να είναι κάνει αγγαρεία για εκείνο, επειδή «πρέπει».
*Να ενθαρρύνουν τα παιδιά να συμμετέχουν στα ψώνια και στην προετοιμασία του φαγητού.
*Να υπάρχουν υγιεινές επιλογές στο σπίτι ώστε τα παιδιά να μάθουν να διαλέγουν τη σωστή διατροφή, χωρίς να έχουν την αίσθηση ότι οι γονείς τους επιβάλλουν τη δική τους άποψη.
*Να τρώνε όσο γίνεται πιο συχνά μαζί σαν οικογένεια. Η ώρα του φαγητού να είναι ευχάριστη, να γίνεται ανταλλαγή απόψεων με ήρεμο τρόπο, χωρίς επικριτικά σχόλια και εντάσεις. Διαφορετικά είναι πολύ πιθανόν να μάθει το παιδί να συνδέει το φαγητό με το stress.
*Να αποφεύγεται η κατανάλωση φαγητού και snacks βλέποντας τηλεόραση, γιατί είναι πολύ πιθανό να μη νιώσουν αίσθημα κορεσμού και να φάνε παραπάνω απ’ όσο χρειάζεται.
*Να μη χρησιμοποιούν οι γονείς το φαγητό ως ανταμοιβή ή τιμωρία.
*Να μην προβάλλουν τις δικές τους προσδοκίες και απαιτήσεις στο παιδί τους, που απαιτούν να είναι αδύνατο και «εγκρατές».
*Να κατανοήσουν πόσο δύσκολη είναι η θέση του υπέρβαρου παιδιού που προσπαθεί -αντιμετωπίζοντας πιθανόν επιπλέον απόρριψη και κριτική από τους συνομηλίκους- να χάσει βάρος σε μια ηλικία που τα άλλα παιδιά είναι ανέμελα.
*Να τονίσουν τα «δυνατά» και θετικά σημεία του παιδιού, ώστε να κτιστεί η αυτοπεποίθηση και η αυτοεκτίμησή του σε θέματα άσχετα με το βάρος.
*Να πουν στα παιδιά τους ότι είναι καλά οποιοδήποτε και αν είναι το βάρος τους. Η εικόνα που έχουν τα παιδιά για τον εαυτό τους επηρεάζεται από τα αισθήματα των γονέων προς αυτά. Αν αποδεχτούν το παιδί τους, οποίο και αν είναι το βάρος του, είναι πολύ πιθανό και το ίδιο να νιώσει καλά.
*Να σιγουρευτούν ότι τα παιδιά έχουν μια ισορροπημένη διατροφή και εκτός σπιτιού. Να ετοιμάζουν εκείνοι το κολατσιό για το σχολείο ή ακόμα καλύτερα παρέα με το παιδί.
Ενδεικτικό διαιτολόγιο (ενδείκνυται για παχύσαρκα και μη παιδιά, αρκεί να προσαρμοστούν οι ποσότητες ανάλογα με την ηλικία, το φύλο και το βάρος)
ΠΡΩΙΝΟ
1. Δημητριακά ολικής άλεσης με γάλα ή γιαούρτι & 1 φρούτο
2. 1 τοστ με τυρί-γαλοπούλα & 1 φρούτο ή φρέσκο χυμό
3. 1 κομμάτι σπιτικό κέικ (το οποίο θα φτιάξετε κατά προτίμηση με αλεύρι ολικής άλεσης, και στο οποίο μπορείτε να προσθέσετε ότι αρέσει στο παιδί σας, όπως κακάο, κομματάκια σοκολάτας, ξηρούς καρπούς), 1 φρούτο & 1 ποτήρι γάλα
4. Ψωμί ολικής αλέσεως με μέλι ή μαρμελάδα, 1 φρούτο & 1 ποτήρι γάλα
ΣΝΑΚ για το διάλειμμα
1. Τοστ ή σάντουιτς με τυρί και λαχανικά
2. Φρέσκα φρούτα ή λίγα ξερά
3. Κουλούρι Θεσσαλονίκης
4. Μια ακόμα υγιεινή επιλογή για τα παιδιά είναι οι ανάμεικτοι ξηροί καρποί με φρούτα. Ανακατέψτε σ' ένα σακουλάκι ανάλατους και άψητους ξηρούς καρπούς (αμύγδαλα, φουντούκια, καρύδια κ.λπ.), και μικρά τεμάχια φρέσκων φρούτων (σταφυλιού, σταφίδες, φέτες από μανταρίνι, ρόδι) ή αποξηραμένων (βερίκοκα, δαμάσκηνα, σύκα)
ΜΕΣΗΜΕΡΙΑΝΟ με ποικιλία
1. 1 κομμάτι κρέας χωρίς ορατό λίπος ή κοτόπουλο χωρίς πέτσα ή ψάρι μαζί με μακαρόνια ή ρύζι ή πατάτες (βραστές ή ψητές) ή πλιγούρι ή quinoa ή ψωμί ολικής αλέσεως & σαλάτα με λίγο ελαιόλαδο
2. 1 μερίδα λαδερό (π.χ. μπριάμ, φασολάκια, μελιτζάνες ιμάμ, αρακά) με 1 κομμάτι τυρί, 1 φέτα ψωμί ολικής άλεσης & σαλάτα με λίγο ελαιόλαδο
3. 1 μερίδα όσπρια, 1 κομμάτι τυρί, 1 φέτα ψωμί ολικής άλεσης ή ρύζι & σαλάτα με λίγο ελαιόλαδο
4. 1 μερίδα από κάποιο άλλο φαγητό (π.χ. παστίτσιο, μουσακά) & σαλάτα με λίγο ελαιόλαδο
5. 1 μερίδα μακαρόνια με κόκκινη σάλτσα & τυρί ή άπαχο κιμά & σαλάτα με λίγο ελαιόλαδο
ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΟ
1. 1 γιαούρτι
2. 1 φρούτο
3. Σπιτικό milkshake
4. 1 κοµµάτι σοκολάτα υγείας ή παστέλι ή 1 μικρό γλυκό (μερικές φορές την εβδομάδα)
ΒΡΑΔΙΝΟ
1. γάλα ή γιαούρτι χαμηλών λιπαρών με δημητριακά ολικής άλεσης & μία φρουτοσαλάτα
2. μία σαλάτα με διάφορα λαχανικά εποχής με τυρί χαμηλών λιπαρών & ένα βραστό αυγό ή φέτες γαλοπούλας, λίγο ελαιόλαδο
3. ένα τοστ ή κρύο σάντουιτς & μία φρουτοσαλάτα
4. ψητό κοτόπουλο ή μοσχάρι με σαλάτα με λίγο ελαιόλαδο
5. Μια ομελέτα & σαλάτα με λίγο ελαιόλαδο
6. 1 κομμάτι πίτα ή σπιτική πίτσα & σαλάτα με λίγο ελαιόλαδο
7. φαγητό από το μεσημεριανό σε μικρότερη ποσότητα
