Φυσικά, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να δείχνουμε στα παιδιά πώς νιώθουμε αν κάτι μας στενοχωρήσει στη συμπεριφορά τους, αλλά να προτιμήσουμε την πειθαρχία της ενσυναίσθησης και της αγάπης! Διαφορετικά, η «πειθαρχία της ενοχής» δεν θα κάνει καλό στην ψυχολογία τους.
1. Κατηγορούν τον εαυτό τους ότι δεν είναι αρκετά «καλά παιδιά»
Ακόμα και στο άκουσμα των «ενοχικών» φράσεων, το παιδί αυτόματα κρίνει τον εαυτό του. Εκ των προτέρων, πιστεύει ότι δεν είναι αρκετά καλό γιατί στενοχωρεί τους γονείς του και αισθάνεται ότι φταίει. Οι ενοχές του δημιουργούν τύψεις και οι τύψεις του προκαλούν ανασφάλεια για τον εαυτό του και τις ικανότητές του.
2. Αγχώνονται στην πιο τρυφερή τους ηλικία
Οι ενοχές στηρίζονται στην λογική της πίεσης και της χειραγώγησης, γι’ αυτό και τις περισσότερες φορές «πιάνουν». Ωστόσο, μ’ αυτή τη μορφή διαπαιδαγώγησης, το μόνο που καταφέρνουμε είναι να φορτώνουμε το παιδί με παραπάνω άγχος. Όταν το βομβαρδίζουμε με εκφράσεις όπως «Είσαι κακό παιδί, τα καλά παιδιά ακούν τους γονείς τους!», αυτοσκοπός του γίνεται ένας: πώς θα καταφέρει να μας ικανοποιήσει, χωρίς να μας στενοχωρήσει ή να μας νευριάσει.
Αναλογιστείτε πόσο δύσκολο είναι για ένα παιδί να διαχειριστεί έτσι κι αλλιώς τα αρνητικά συναισθήματά του- όταν σ’ αυτά προστίθεται το άγχος της τελειότητας ή το άγχος της ικανοποίησης του γονέα, προσθέτουμε ένα ακόμα συναισθηματικό φορτίο στην ψυχή του.
3. Το σώμα τους αντιδρά
Οι επιπτώσεις του άγχους και της ανησυχίας, εκτός από ψυχολογικές επιπτώσεις, έχουν και σωματικές. Όταν ένα παιδί, δεν μπορεί να «ελέγξει» το άγχος του , επηρεάζονται όλες του οι λειτουργίες, ακόμα και ο ύπνος του. Ας το σκεφτούμε, ούτε εμείς μπορούμε να κοιμηθούμε γαλήνια όταν κάτι μας προβληματίζει…
4. Αισθάνονται μόνα
Ρόλος κάθε γονέα είναι να είναι δίπλα στο παιδί, χωρίς να το «πνίγει» και να το κουράζει ψυχολογικά- κάτι που δεν ισχύει όταν το γεμίζει με ενοχές. Ακόμα κι αν αυτός δεν είναι ο σκοπός του γονέα, μ’ αυτή τη συμπεριφορά το μόνο που καταφέρνει είναι να απομακρύνει το παιδί από δίπλα του και εκείνο να τον αισθάνεται σαν «εχθρό» ή σαν «ξένο». Νιώθει ότι δεν έχει κάποιον σύμμαχο, κλείνεται στον εαυτό του γιατί δεν μπορεί να τους μιλήσει και έτσι απομονώνεται.
5. Μαθαίνουν να «βλέπουν» τον εαυτό τους μέσα από τα μάτια των γονιών τους
Όταν ένα παιδί μεγαλώνει με το άγχος να μην στενοχωρήσει/ νευριάσει και να ικανοποιήσει τους γονείς του, μαθαίνει να βλέπει τον εαυτό του μέσα από τα δικά τους μάτια, τις δικές τους απαιτήσεις και «θέλω». Έτσι, αφήνει πίσω του τις δικές του επιθυμίες και κάποια στιγμή, μεγαλώνοντας, συνειδητοποιεί ότι τα παιδικά του χρόνια δεν ήταν τόσο γαλήνια όσο θα έπρεπε.
6. «Χάνουν» το νόημα της πραγματικής πειθαρχίας
Η δημιουργία ενοχών βασίζεται στην εξής λογική: «λέγοντάς σου κάτι που θα σε πληγώσει, θα αναγκαστείς να με ακούσεις». Τότε, χάνεται το νόημα της σωστής πειθαρχίας και το παιδί δεν καταλαβαίνει γιατί πραγματικά πρέπει να αναλάβει κάποιες υποχρεώσεις, όπως το να κάνει τα μαθήματά του ή να φτιάξει το δωμάτιό του. Έτσι, στο μυαλό του το βάρος «πέφτει» στο πώς δεν θα στενοχωρήσει τον γονιό του και όχι στο γιατί είναι σημαντικό να ασχοληθεί με τα καθήκοντά του. Ο φόβος της πειθαρχίας νικά την πραγματική πειθαρχία.
7. «Μεγαλώνουν» πολύ γρήγορα
Οι ενοχές που δημιουργούμε στα παιδιά μας, τα γεμίζουν με περισσότερες ευθύνες, γεγονός που τα κάνει να «μεγαλώσουν» ακόμα πιο γρήγορα. Θα έχουν αρκετό καιρό μπροστά τους να αγχωθούν αργότερα, γιατί να τα «φορτώσουμε» με ανούσιες ευθύνες από τώρα;
Σίγουρα όλοι θέλουμε τα παιδιά να μας ακούν και να είναι πειθαρχημένα, αλλά η τεχνική των ενοχών, το να τα εξαναγκάζουμε να αισθανθούν άσχημα για να πετύχουμε τον σκοπό μας, θα πυροδοτήσει χειρότερες αντιδράσεις από τη μεριά του παιδιού ενώ θα καταστρέψει ανεπανόρθωτα την μεταξύ μας σχέση.
Αντίθετα, είναι καλό να μοιραζόμαστε μαζί τους τα συναισθήματά μας αλλά με τον σωστό τρόπο. Μία φράση όπως «Με στενοχωρείς όταν λες ψέμματα.» είναι πολύ πιο αποτελεσματική από το «Αφού λες ψέματα, είσαι κακό παιδί!», στην οποία απλώς εξαπολύουμε κατηγορίες.
