Ζούμε στον 21ο αιώνα, στον αιώνα του ψηφιακού κόσμου, στον αιώνα της άμεσης επικοινωνίας με το διαδίκτυο, είτε από το σπίτι είτε από το κινητό, με δυνατότητα επικοινωνίας μέσω μηνυμάτων, Facebook, Twitter ή Skype. Είναι ο αιώνας όπου το κινητό φαντάζει ως προέκταση του σώματος μας και απαραίτητο εξάρτημα της καθημερινότητας μας.
Το ερώτημα, όμως, το οποίο τίθεται πλέον από τους γονείς είναι όχι αν θα αγοράσουν κινητό στο παιδί τους (το θεωρούν δεδομένο), αλλά πότε.
Σύμφωνα με πρόσφατη online έρευνα προς εκπαιδευτικούς, που διεξήγαγε η δράση Saferinternet.gr του Ελληνικού Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου, ακόμα και παιδιά του νηπιαγωγείου έχουν κινητό τηλέφωνο. Σήμερα, έρευνες δείχνουν ότι το 60% περίπου των παιδιών ηλικίας 9-12 ετών έχουν κινητό τηλέφωνο, ποσοστό που αυξάνει πάνω από το 84% στα παιδιά ηλικίας 13 ετών.
Η Αμερικανική Ακαδημία της Παιδιατρικής, στο Pediatrics, Vol. 127 No. 4, April 1, 2011 pp. 800-804, αναφέρει ότι δεν υπάρχει σωστή ηλικία για την αγορά κινητού στα παιδιά, αλλά οι ίδιοι οι γονείς πρέπει να αξιολογήσουν την οικογενειακή τους κατάσταση, να καταλάβουν τι είναι καλύτερο και να αποφασίσουν αυτοί γνωρίζοντας ποια είναι τα οφέλη αλλά και οι κίνδυνοι ενός κινητού τηλεφώνου.
Τα οφέλη από την αγορά κινητού
- Άμεση επικοινωνία και διευκόλυνση, όταν το πρόγραμμα του παιδιού περιλαμβάνει πολλές εξωσχολικές δραστηριότητες
- Άμεση πρόσβαση σε πηγές πληροφόρησης (διαδίκτυο κ.λπ.)
- Υπάρχουν κινητά τηλέφωνα που διαθέτουν πρόγραμμα εντοπισμού (GPS) και δίνουν ανά πάσα στιγμή τη δυνατότητα στον γονέα να γνωρίζει πού βρίσκεται το παιδί του (γεγονός όμως το οποίο εμποδίζει στην ανάπτυξη της αμοιβαίας εμπιστοσύνης)
Οι κίνδυνοι από την αγορά κινητού
- Κίνδυνος από την είσοδο σε επικίνδυνες/ακατάλληλεςιστοσελίδες στο διαδίκτυο
- Παρενόχληση άλλων παιδιών με την προώθηση μηνυμάτων, εικόνων κ.λπ.
- Υπερβολική έκθεση σε διαφημίσεις
- Κίνδυνος εξάρτησης με πιθανή κοινωνική απομόνωση
- Κίνδυνος κατάθλιψης
- «Αντικατάσταση» των πολυάσχολων γονιών, λιγότερος χρόνος επικοινωνίας με την οικογένεια
- Αλόγιστη χρήση και κατά συνέπεια υψηλό κόστος
- Ατυχήματα λόγω της εστίασης της προσοχής στο τηλέφωνο και όχι στον δρόμο
- Παραμέληση των μαθημάτων και των σχολικών εργασιών
- Ασυνήθιστο… θράσος. Πολλοί νέοι λένε πράγματα με γραπτό μήνυμα που δεν θα τολμούσαν να τα πουν κατά πρόσωπο.
- Επίδραση στον αναπτυσσόμενο παιδικό εγκέφαλο: καθημερινά γίνονται έρευνες για να διαπιστωθεί η επίδραση της ακτινοβολίας στον εγκέφαλο του παιδιού, η επίδραση του κινητού στην ανάπτυξη διαταραχών της συμπεριφοράς του, στην επίδραση στην μάθηση κ.λπ. Αν και δεν έχει αποδειχθεί κάτι συγκεκριμένο, όλες αναφέρουν τον δυνητικό κίνδυνο ανάπτυξης δυσλειτουργιών.
Ποια είναι η κατάλληλη ηλικία για την αγορά κινητού στο παιδί;
Σίγουρα και σύμφωνα με έρευνες, η χρήση του αντενδείκνυται σε παιδιά κάτω της ηλικίας των 8 ετών. Για μεγαλύτερα παιδιά και έως της ηλικίας των 13 ετών δεν είναι απαραίτητη η κατοχή κινητού, αλλά η χρήση του μπορεί να γίνεται με την επίβλεψη κάποιου μεγάλου, είτε αυτός είναι γονιός, μεγαλύτερος αδελφός, δάσκαλος ή συγγενής. Περιστασιακά και κάτω από ειδικές συνθήκες, θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για περιορισμένο χρονικό διάστημα.
Μετά το 13ο έτος και εφόσον ζητηθεί από το παιδί, θα μπορούσε να συζητηθεί η χρήση του κινητού. Επιβάλλεται, όμως, να εξηγηθούν στο παιδί όλοι οι όροι χρήσης του και να τονιστούν οι κίνδυνοι που κρύβονται, και να διευκρινιστεί ότι αποτελεί μέσο επικοινωνίας και όχι παιχνίδι.
Οι γονείς πρέπει να εκπαιδεύσουν τα παιδιά, να βάλουν όρια και να τα εκπαιδεύσουν πώς θα αποφεύγουν όλες τις κακοτοπιές, όπως θα τα μάθαιναν να οδηγούν ποδήλατο για πρώτη φορά με προσοχή.
Θα πρέπει να θυμόμαστε ότι οι γονείς αποτελούν το παράδειγμα για τα παιδιά και θα πρέπει και οι ίδιοι να κάνουν σωστή και με μέτρο χρήση του κινητού τηλεφώνου.
Κανόνες για την ελαχιστοποίηση της εξάρτησης του παιδιού από το κινητό
- Να έχετε συμφωνήσει εκ των προτέρων για το ποια θα είναι η χρήση του κινητού και να έχετε εξηγήσει στο παιδί σας όλους τους πιθανούς κινδύνους που μπορεί να συναντήσει.
- Να μην χρησιμοποιείται στη διάρκεια του σχολείου.
- Να μην χρησιμοποιείται όταν το παιδί διασχίζει τον δρόμο
- Να μην δίνεται ο αριθμός σε άγνωστα άτομα.
- Να μην χρησιμοποιείται όταν το παιδί είναι στο σπίτι και η οικογένεια είναι συγκεντρωμένη.
- Να χρησιμοποιείται πάντα με ακουστικά (hands free) για να είναι το ακουστικό όσο το δυνατόν πιο μακριά από το αφτί του.
- Να προτιμάται καρτοκινητό τηλέφωνο (με προπληρωμένες μονάδες).
- Να μην υπάρχει δυνατότητα πλοήγησης στο διαδίκτυο.
- Να συζητηθούν αναλυτικά με το παιδί οι κίνδυνοι που ενέχει η χρήση του τηλεφώνου (να μην απαντά σε αγνώστους, όχι φωτογραφίες στο διαδίκτυο κ.λπ.)
- Να αποφεύγεται η αγορά ακριβών συσκευών που μπορεί να γίνουν στόχος κλοπής.
- Να γνωρίζει το παιδί τα άτομα με τα οποία θα πρέπει να επικοινωνεί όταν δεν σας βρίσκει.
- Να γνωρίζει το ποσό των χρημάτων που θα πρέπει να δαπανά τον μήνα με την ορθολογική χρήση του κινητού.
O Δαμιανός Δημοσθένης είναι Διευθυντής Νευρολογικού Τμήματος Ευρωκλινικής Παίδων
